Ocena krajowych gwarancji prawa do zdrowia dziecka po 30 latach obowiązywania Konwencji o prawach dziecka
Słowa kluczowe:
prawo do zdrowia, prawo dziecka, zdrowie, dobro prawneAbstrakt
Prawo do zdrowia jest immanentnym prawem każdego człowieka. Zaliczane jest do praw podstawowych. Trudno w dzisiejszych czasach wyobrazić sobie życie i funkcjonowanie w społeczeństwie bez wysokiego poziomu zdrowia. To zaś zawdzięczać można ewolucji prawodawstwa międzynarodowego i krajowego w zakresie zdrowia oraz przyjętej polityki zdrowia publicznego - różnych w konkretnym kraju. Niewątpliwie w prawie coraz więcej miejsca poświęca się dzieciom i ich prawom. W tym także nurcie powstało wiele aktów prawnych rangi międzynarodowej, wprowadzanych do porządków krajowych. Wśród nich jest postulat prawa do zdrowia dziecka, ale prawa istotnego, ze względu na szczególną pozycję dziecka w prawie. Niniejszy artykuł został poświęcony problematyce prawa do zdrowia. W centrum rozważań postawiono dziecko, jako podmiot prawa szczególnie otoczony opieką ze strony prawodawcy. Na kanwie niniejszego opracowania dokonano analizy aktów prawnych dotyczących prawa dziecka do zdrowia. W szczególności uwagę poświęcono Konwencji o prawach dziecka ze względu na przypadającą 30. rocznicę jej wejścia w życie. Przeprowadzona analiza krajowego prawodawstwa w zakresie przejawów myśli prawnej w zakresie szczególnego prawa do zdrowia dziecka dała asumpt to oceny poziomu ochrony tego prawa w Polsce w świetle standardów międzynarodowych. W toku analizy prawodawstwa krajowego zwrócono uwagę na wybrane regulacje szczególne odnoszące się do prawa dziecka do zdrowia. Przepisy normatywne zbadano także pod kątem ich precyzyjności i kontynuowania idei ciągłego podnoszenia standardów ochrony prawa do zdrowia dziecka, wynikającej z Konwencji o prawach dziecka.
Bibliografia
Banaszak B., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2012.
Bleszyński J.J., Rodkiewicz-Ryżek A., Ochrona praw dziecka w świetle standardów polskich i międzynarodowych, „Paedagogia Christiana” 2012, nr 2(30).
Brzeziński P., Konstytucyjne prawo do ochrony zdrowia w świetle derywacyjnej koncepcji wykładni”, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2011, z. 1.
Dercz M., Konstytucyjne prawo dziecka do szczególnej opieki zdrowotnej, Warszawa 2016.
Dercz M., Izdebski H., Rek T., Ustawa o zdrowiu publicznym. Komentarz, red. M. Dercz, Warszawa 2016.
Dercz M., Izdebski H., Rek T., Prawo publiczne ochrony zdrowia, red. M. Dercz, Warszawa 2013.
Frączkiewicz-Wronka A., Perspektywa terytorialna w kształtowaniu i realizacji celów publicznych w obszarze ochrony zdrowia, [w:] Ochrona zdrowia w regionie. Aspekty organizacyjne i prawne, red. A. Frączkiewicz-Wronka, Katowice 2005.
Gawrońska M., Prawo do ochrony zdrowia na gruncie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, „Przegląd Prawa Publicznego” 2014, nr 2.
Jurczyk T., Prawa jednostki w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, Warszawa 2009.
Kmieciak B., Prawa dziecka jako pacjenta, Warszawa 2016.
Łopatka A., Dziecko i jego prawa człowieka, Warszawa 2000.
Michalak J., Zdrowie publiczne oparte na dowodach, [w:] Zagrożenia zdrowia publicznego. Zdrowie człowieka a środowisko. Część 2, red. A. Denys, Warszawa 2015.
Nowicki M.A., Wokół Konwencji Europejskiej. Komentarz do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, Warszawa 2009.
Piechota M., Konstytucyjne prawo do ochrony zdrowia jako prawo socjalne i prawo podstawowe”, „Roczniki Administracji i Prawa” 2012, nr 12.
Rabiega A., Ochrona życia i zdrowia ludzkiego w działaniach podmiotów administrujących w sferze opieki zdrowotnej, Warszawa 2009.
Respond E., Prawne aspekty ochrony zdrowia dzieci w Polsce, „Roczniki Nauk Prawnych” 2014, tom XXIV, nr 3.
Ryś K., Konstytucyjne prawo do ochrony zdrowia i prawo do szczególnej opieki zdrowotnej, „Zeszyty Naukowe Prawa Konstytucyjnego” 2017, nr 10.
Stadniczeńko S.L., Ochrona praw dziecka wynikająca z art. 19 Konwencji o prawach dziecka oraz art. 72 Konstytucji RP, „Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona w Legnicy” 2017, nr 22(1).
Surówka A., Miejsce konstytucyjnego prawa do ochrony zdrowia w systemie praw i wolności człowieka i obywatela, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2012, nr 3.
Sygit B., Wąsik D., Prawo ochrony zdrowia, wyd .1, Warszawa 2016.
Sygit M., Zdrowie publiczne, Warszawa 2017.
Szymborski J., Zdrowie dzieci - zapomniany priorytet, „Polityka Społeczna” 2009, nr 9.
Wołoszyn-Cichocka A., Ochrona praw pacjenta. Studium publicznoprawne, Lublin 2017.
Wołoszyn-Cichocka A., Konstytucyjny obowiązek zapewnienia szczególnej opieki zdrowotnej dzieciom, kobietom ciężarnym, osobom niepełnosprawnym i osobom w podeszłym wieku przez władze publiczne, „Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska” 2017, vol. LXIV(1).
Europejska Konwencja o wykonywaniu praw dzieci (Dz.U. 2000,nr 107, poz. 1128).
Konwencja o Prawach Dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r. (Dz.U. 1991 nr 120, poz. 526).
Konstytucja Światowej Organizacji Zdrowia. Porozumienie zawarte przez Rządy reprezentowane na Międzynarodowej Konferencji Zdrowia i Protokół dotyczący Międzynarodowego Urzędu Higieny Publicznej, podpisane w Nowym Jorku dnia 22 lipca 1946 r. (Dz.U. 1948 nr 61, poz. 477).
Deklaracja Praw Dziecka przyjęta przez zgromadzenie Ogólne Ligi Narodów w 1924 r.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. 1997 nr 78, poz. 483).
Ustawa z dnia 11 września 2015 r. o zdrowiu publicznym (Dz.U. 2019, poz. 2365).
Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz.U. 2020, poz. 295).
Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz.U. 2019, poz. 1239).
Ustawa z dnia 6 stycznia 2000 r. o Rzeczniku Praw Dziecka (Dz.U. 2020, poz. 141).
Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. 2020, poz. 685).
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 31 stycznia 2019 r., syg. VII SA/Wa 1382/18, LEX nr 2643590.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 18 lutego 2015 r., syg. II GSK 2331/13, LEX nr 165772.
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 7 stycznia 2004 r., syg. K 14-03, LEX nr 82910.
https://www.echr.coe.int/Documents/Handbook_rights_child_POL.PDF (dostęp: 20.06.2020 r.)
http://libr.sejm.gov.pl/tek01/txt/onz/1959.html (dostęp: 20.06.2020 r.).
