Are Debtors Living Better Nowadays Than They Did During the Polish People’s Republic Period? Observations in the Context of the Amendments to the Provisions of the Code of Civil Procedure Concerning Subjective Limitations on Judicial Enforcement
Keywords:
enforcement, limits to the enforcement, debtor’s rightsAbstract
The paper aims to show what changes have taken place in the Polish civil procedure with regard to the so-called subjective limitations on judicial enforcement, and how these changes have affected the way enforcement proceedings are conducted and how they affected the passive party to the enforcement proceedings – the debtor. The paper presents the origin of the introduction of subjective limitations on judicial enforcement to the Polish civil procedure, which occurred in 1932 within the scope of the Ordinance of the President of the Republic of Poland of 27 October 1932 – the Law on Judicial Enforcement Proceedings, and then discusses the evolution of these regulations that took place during the existence of the People's Republic of Poland. In the final part of the paper the historical legal status is compared with the currently binding provisions, which made it possible to formulate conclusions allowing for an answer to the question raised in the title of the paper. The analysis takes into account the arguments of a structural nature, which made it possible to formulate a thesis that the scope of the enforcement limitations in question has significantly increased since 1932, and a certain “inflation” of the provisions in question results from the progressing development of the level of social life. Sources which made it possible to answer the question posed in the title of this article include the materials of the Codification Commission of the Second Republic of Poland, commentaries to the Code of Civil Procedure of 1930, commentaries to the Code of Civil Procedure of 1964, jurisprudence of the Supreme Court and other materials such as scientific monographs or scientific articles on enforcement proceedings and the subject limitations of judicial enforcement.
References
Ustawa postępowania cywilnego z dnia 20 listopada 1864 r. (T. XVI cz. I Zwodu praw).
Ustawa o ustroju sądownictwa z dnia 27 stycznia 1877 r. (Dz.U. Rzeszy 1877, s. 41; Dz.U. Rzeszy 1898, s. 371) wraz z ustawą wykonawczą (Zb. u. prusk. 1878, s. 230).
Ustawa o postępowaniu cywilnem wraz z ustawą zaprowadzającą z dnia 30 stycznia 1877 r. (Dz.U. Rzeszy 1877, s. 244).
Norma jurysdykcyjna wraz z ustawą zaprowadzającą tudzież procedura cywilna wraz z ustawą zaprowadzającą z dnia 1 sierpnia 1895 r. (Dz.u.p.austr. nr 110-113).
Przepisy przechodnie z dnia 18 lipca 1917 r. (Dziennik Urzędowy Departamentu Sprawiedliwości Tymczasowej Rady Stanu Królestwa Polskiego nr 1, poz. 5).
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 29 listopada 1930 r. – Kodeks Postępowania Cywilnego. (Dz.U. 1930 nr 83 poz. 651).
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 27 października 1932 r. – Prawo o sądowem postępowaniu egzekucyjnem (Dz.U. 1932 nr 93, poz. 803).
Ustawa o zmianie przepisów postępowania cywilnego z 20 lipca 1950 r. (Dz. U. 1950 nr 38, poz. 349).
Ustawa o prawie bankowym z dnia 13 kwietnia 1960 r. (Dz.U. 1960 nr 20, poz. 121).
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. 1974 nr 24, poz. 141).
Ustawa z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz.U. 1982 nr 40, poz. 26).
Ustawa z dnia 1 lutego 1983 r. o zmianie niektórych przepisów o świadczeniach z ubezpieczenia społecznego i o zaopatrzeniu emerytalnym (Dz.U. 1983 nr 5, poz. 33).
Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz.U. 2003 nr 228, poz. 2255).
Ustawa z dnia 17 grudnia 2009 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2010 nr 7, poz. 45).
Ustawa z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów (Dz.U. 2014, poz. 567).
Ustawa z dnia 10 lipca 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny, ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2015, poz. 1311, z późn. zm.).
Ustawa z dnia z 5 sierpnia 2015 r. o zmianie ustawy o zatrudnieniu socjalnym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2015, poz. 1567).
Ustawa z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (t.j. Dz.U. 2019, poz. 2407, ze zm.).
Ustawa z dnia 10 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2016, poz. 1177).
Ustawa z dnia 22 marca 2018 r. o komornikach sądowych (Dz.U. 2018, poz. 771).
Ustawa z dnia 2 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. 2021, poz. 2289).
Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 maja 1966 r. w sprawie określenia przedmiotów, należących do rolnika prowadzącego gospodarstwo, które nie podlegają egzekucji sądowej (Dz.U. 1966 nr 21, poz. 138.).
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 2018 r. w sprawie szczegółowych warunków realizacji rządowego programu „Dobry start” (Dz.U. 2018, poz. 1061).
Obwieszczenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 1 grudnia 1932 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu Kodeksu postępowania cywilnego (Dz.U. 1932 nr 112, poz. 934).
Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 13 listopada 2020 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz.U. 2020, poz. 2207).
Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 15 lipca 2020 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin "Za życiem" (Dz.U. 2020, poz. 1329).
Uchwała Sądu Najwyższego z 29 października 1968 r., III CZP 90/68, OSNC 1969, nr 4, poz. 65.
Uchwała Sądu Najwyższego z 17 września 1969 r., III CZP 68/69, OSNC 1970, nr 2, poz. 29.
Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 29 października 1997 r., III CZP 51/97, OSNC 1998/3/37.
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 lutego 2003 K 28/02, OTK-A 2003/2/13.
Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 25 października 2006, III CZP 62/06, OSNC 2007/6/87.
Uchwała Sądu Najwyższego z 4 stycznia 2008 r., III CZP 113/07, OSNC 2009, nr 1, poz. 4.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 stycznia 2008 r., II CNP 169/07, Lex nr 81750.
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 listopada 2010 r., K 19/06, OTK-A 2010/9/96.
Allerhand M., Kodeks postępowania cywilnego. Cz. 2, postępowanie egzekucyjne i zabezpieczające, Lwów 1933.
Berutowicz W., Charakter zmian prawa i postępowania cywilnego w Polsce Ludowej, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Wrocławskiego” 1958.
Białek T., Systematyczne pogarszanie się sytuacji prawnej wierzycieli – perspektywa sektora bankowego [w:] Prawa wierzyciela a ochrona dłużnika w egzekucji sądowej. Teoria i praktyka, red. H. Bednorz-Godyń, A. Marciniak, Warszawa 2022.
Broniewicz W., Postępowanie cywilne w zarysie, Warszawa 2006.
Cieślak S., Zakres ochrony prawnej udzielanej stronom i innym uczestnikom sądowego postępowania egzekucyjnego a wymagania sprawiedliwości proceduralnej, [w:] Aksjologia egzekucji sądowej. W poszukiwaniu optymalnego poziomu ochrony praw wierzyciela i dłużnika w postępowaniu egzekucyjnym i upadłościowym, red. S. Cieślak, Sopot 2022.
Cieślak S., [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Tom II. Komentarz. Art. 730-1217. Wyd. 3, red. J. Jankowski, Warszawa 2019.
Flaga-Gieruszyńska K., Wybrane wyłączenia przedmiotowe spod egzekucji sądowej, [w:] Współczesny model egzekucji sądowej i postępowania egzekucyjnego. Zbiór studiów, red. K. Flaga-Gieruszyńska, A. Góra-Błaszczykowska, Sopot 2017.
Hahn Z., Ograniczenia egzekucji, „Czasopismo Sędziowskie” 1934, nr 4; kontynuacje tego artykułu pod tym samym tytułem: „Czasopismo Sędziowskie” 1934, nr 5; „Czasopismo Sędziowskie” 1934, nr 6; „Czasopismo Sędziowskie” 1935, nr 1; „Czasopismo Sędziowskie” 1935, nr 2; „Czasopismo Sędziowskie” 1935, nr 3; „Czasopismo Sędziowskie” 1935, nr 4.
Jabłoński M., Konstytucyjność zmian w przepisach Kodeksu postępowania cywilnego wprowadzonych ustawą z 22.03.2018 r. o komornikach sądowych, [w:] Sądowe postępowanie egzekucyjne. Nowe wyzwania i perspektywy, red. J. Jagieła, Warszawa 2020.
Jagieła J., Ewolucja ograniczeń egzekucji sądowej w prawie polskim, [w:] Prawa wierzyciela a ochrona dłużnika w egzekucji sądowej. Teoria i praktyka, red. H. Bednorz-Godyń, A. Marciniak, Warszawa 2022.
Jankowski J., Przebieg postępowania egzekucyjnego, upadłościowego i układowego: struktura postępowań w ujęciu dynamicznym, Zakamycze 1999.
Jodłowski J., [w:] Postępowanie cywilne, J. Jodłowski, Z. Resich, J. Lapierre, T. Misiuk-Jodłowska, K. Weitz, Warszawa 2007.
Kowalkowski R., [w:], Encyklopedia Egzekucji Sądowej, red. Z. Knypl, R. Kowalkowski, H. Langa-Bieszki, Z. Merchel, Z. Szczurek, J. Treder, Sopot 2002.
Kulski R., [w:], Kodeks postępowania cywilnego. T. III. Komentarz. Art. 730-1088, red. A. Marciniak, K. Piasecki, Wyd. 6, Warszawa 2015.
Lewitter I., Ochrona dłużnika w nowem prawie egzekucyjnem, „Palestra” 1933, nr 1-2.
Marciniak A., Ograniczenia egzekucji sądowej, Łódź 1986.
Marciniak A., Sądowe postępowanie egzekucyjne, Warszawa 2013.
Pognowski P., [w:] System prawa handlowego, t. 7, Postępowanie sądowego w sprawach gospodarczych, red. T. Wiśniewski, Warszawa 2007.
Pogonowski P., Ograniczenia egzekucji sądowej cywilnej jako przejaw realizacji polityki prawa, [w:] Symbolae Andreae Marciniak dedicate, red. J. Jagiełła, R. Kulski.
Reiwer R., Komornik sądowy w nowej ustawie regulującej wykonywanie tego zawodu [w:] Status prawny komornika sądowego. Wyzwania współczesności, red. M. Jabłoński, A. Marciniak, Sopot 2016.
Romańska M., Ograniczenia egzekucji sądowej – uporządkowany system odpowiadający warunkom społecznym czy anachroniczne rozwiązania? [w:] Aksjologia egzekucji sądowej. W poszukiwaniu optymalnego poziomu ochrony praw wierzyciela i dłużnika w postępowaniu egzekucyjnym i upadłościowym, red. S. Cieślak, Sopot 2022.
Rylski P., Efektywna ochrona wierzycieli w sądowym postępowaniu egzekucyjnym [w:] Aksjologia egzekucji sądowej. W poszukiwaniu optymalnego poziomu ochrony praw wierzyciela i dłużnika w postępowaniu egzekucyjnym i upadłościowym, red. S. Cieślak, Sopot 2022.
Rydel K., Skuteczne postępowanie egzekucyjne jako element konstytucyjnego prawa do sądu w dobie pandemii [w:] Konstytucyjne aspekty procesu cywilnego, red. Aleksandra Orzeł-Jakubowska, T. Zembrzuski, Warszawa 2023.
Sroka T., [w:] Konstytucja RP. Tom I. Komentarz do art. 1–86, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016.
Torbus A., Uwzględnianie przez komornika upływu biegu terminu przedawnienia roszczenia [w:] Sądowe postępowanie egzekucyjne. Nowe rozwiązania prawne, red. R. Flejszar, Sopot 2020.
Wengerek E., Sobkowski J., Przegląd orzecznictwa Sądu Najwyższego z zakresu prawa cywilnego, „Nowe Prawo” 1970, nr 5.
Zembrzuski T., Funkcje i cele egzekucji sądowej, [w:] Symbolae Andreae Marciniak dedicate, red. J. Jagieła, R. Kulski, Warszawa 2022.
Zembrzuski T., Kilka uwag o funkcjach egzekucji sądowej [w:] Prawa wierzyciela a ochrona dłużnika w egzekucji sądowej. Teoria i praktyka, red. H. Bednorz-Godyń, A. Marciniak, Warszawa 2022.
Żukowski A., Czy istnieje prawo do egzekucji sądowej? [w:] Meandry demokratycznego państwa prawnego, red. M. Zubik, F. Dymirtowski, Warszawa 2017.
Uzasadnienie ogólne projektu ustawy o sądowem postępowaniu egzekucyjnym, Komisja Kodyfikacyjna, Sekcja postępowania cywilnego, t. 1, zeszyt 11, Warszawa 1933.
Downloads
Published
Issue
Section
License
Copyright (c) 2023 Miscellanea Historico-Iuridica
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
