Przysporzenia majątkowe na rzecz konkubiny w Digestach Justyniana
Słowa kluczowe:
konkubina, darowizna, legat, fideikomis, Digesta, JustynianAbstrakt
This article is a contribution to show the evolution of the legal regulation of donations in favor of concubine in the legislation of Justinian. It contains an overview of all the extracts from Justinian’s Digest relating to donations in favor of concubine made by legal acts inter vivos and mortis causa. Analysis carried out on particular extracts reveals that apart from indicating the possibility of donations being made there is no mention of restrictions on their property values, and none of the fragments contained in the Digest refer either to testamentary inheritance, or intestate inheritance by a concubine after the deceased partner. Legal solutions approved in the Digest show that Justinian did not intend to carry on a restrictive policy towards concubinage, that characterized especially the legislation of Constantine the Great, but treated it positively and fully rationally.
Bibliografia
Albertario E., Honor matrimonii e affectio maritalis, [w:] Studi di diritto romano, t. I: Persone e famiglia, Milano 1933.
Astolfi R., Femina probrosa, concubina, mater solitaria, „Studia et Documenta Historiaeet Iuris” 1965, nr 31.
Astolfi R., La lex Iulia et Papia, Milano 1996.
Biondi B., Il diritto romano cristiano, t. III: La famiglia, rapporti patrimoniali, diritto pubblico, Milano 1954.
Bonfante P., Nota sulla riforma giustinanea del concubinato, [w:] Studi in onore di Silvio Perozzi nel XL anno del suo insegnamento, Palermo 1925.
Bonfante P., Corso di diritto romano, t. I: Diritto di famiglia, Roma 1925.
Caselli G., Concubina pro uxore. Osservazioni in merito al C. 17 del primo concilio di Toledo, „Rivista di Storia del Diritto Italiano” 1964-1965, nr 37-38.
Castelli G., Il concubinato nella legislazione augustea, „Bullettino dell’Istituto di Diritto Romano” 1914, nr 27.
Castello C., In tema di matrimonio e concubinato nel mondo romano, Milano 1940.
Costa E., Il concubinato in Roma, „Bullettino dell’Istituto di Diritto Romano” 1898,nr 11.
Dajczak W., Zapisy na rzecz żony w prawie rzymskim, Toruń 1995.
Danieli R., Sul concubinato in diritto giustinianeo, [w:] Studi in onore di Vincenzo Arangio-Ruiz nel XLV anno del suo insegnamento, t. III, Napoli 1953.
De Filippi M., Dignitas. Tra Repubblica e Principato, Bari 2009.
Domingo R., La legislación matrimonial de Costantino, Pamplona 1989.
Evans-Grubbs J., Law and family in late antiquity. The Emperor Constantine’s marriage legislation, Oxford 2003.
Fauvelle A., De la paternité des enfants nés dans le concubinat, Paris 1883.
Fayer C., La familia Romana. Aspetti giuridici ed antiquari. Concubinato. Divorzio. Adulterio. Parte terza, Roma 2005.
Gaudemet J., Union libre et mariage dans la Rome imperiale, „IURA. Rivista internazionale di diritto Romano e antico” 1989, nr 40.
Gemmiti D., Il concubinato nel diritto romano e giustinianeo. Con appendice sul dirittobizantino, Napoli – Roma 1993.
Gide P., De la condition de l’enfant naturel et de la concubine dans la législation romaine, „Nouvelle revue historique de droit français et étranger” 1880, nr 4.
Gołębiowska J., Przysporzenia majątkowe w stosunkach konkubenckich w ustawodawstwie Justyniana, [w:] Wokół problematyki małżeństwa w prawie rzymskim. Henrico Insadowski (1888–1946) in memoriam, red. A. Dębiński, M. Wójcik, Lublin 2007.
Gołębiowska J., Wpływ chrześcijaństwa na ustawodawstwo Justyniana wobec konkubinatu, [w:] Romanitas et christianitas. Stanislao Płodzień in memoriam, red. A. Dębiński, S. Jóźwiak, Lublin 2008.
Insadowski H., Rzymskie prawo małżeńskie a chrześcijaństwo, Lublin 1935.
Kuleczka G., Prawo rzymskie epoki pryncypatu wobec dzieci pozamałżeńskich, Wrocław – Warszawa – Kraków 1969.
Kuryłowicz M., Arogacja własnych dzieci pozamałżeńskich w rzymskim prawie klasycznym, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 1969, nr 2.
Kuryłowicz M., Arogacja własnych dzieci pozamałżeńskich w rzymskim prawie poklasycznym i justyniańskim, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 1974, nr 2.
Longo G., Affectio maritalis, „Bullettino dell’Istituto di Diritto Romano” 1939, nr 46.
Luchetti G., La legittimazione dei figli naturali nelle fonti tardo imperiali e giustinianee, Milano 1990.
Meyer P., Der römische Konkubinat nach den Rechtsquellen und den Inschriften, Leipzig 1895.
Misztal-Konecka J., Incestum w prawie rzymskim, Lublin 2007.
Misztal-Konecka J., Bigamia w prawie rzymskim, Lublin 2011.
Mougeot J., Du concubinat en droit romain, Dijon 1882.
Niziołek M., Legal effects of concubinage in reference to concubine’s offspring in the light of imperial legislation of the period of dominate, Kraków 1980.
Paczkowska A., Darowizna na rzecz konkubiny i jej dziecka w ustawodawstwie Konstantyna, [w:] Współczesna romanistyka prawnicza w Polsce, red. A. Dębiński, M. Wójcik, Lublin 2004.
Paczkowska A., Wymogi istnienia konkubinatu w prawie rzymskim, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2006, nr 15.
Paczkowska A., Terminologia związana z instytucją konkubinatu w prawie rzymskim –interpretacja wybranych pojęć, „Studia Prawnoustrojowe” 2007, nr 7.
Plassard J., Le concubinat romain sous le Haut-Empire, Toulouse – Paris 1921.
Rebro K., Konkubinát v práve rimskom od Augusta do Justiniána, Bratislava 1940.
Robleda O., El matrimonio en derecho romano. Esencia, requisitos de validez, efectos, disolubilidad, Roma 1970.
Sandirocco L., Il concubinato nella tarda antichità tra legge laica e visione religiosa, „Labeo” 2004, nr 50.
Savigny F.C., Sistema del diritto romano attuale, t. IV, Torino 1891.
Schulz F., Classical Roman Law, Oxford 1954.
Sitek B., Infamia w ustawodawstwie cesarzy chrześcijańskich, Olsztyn 2003.
Sixto M., Una nueva interpretación de D. 34,1,15,1, „Revue internationale des droits de l’antiquité” 1988, nr 35.
Stella Maranca F., Il matrimonio dei soldati romani, „Studi e documenti di storia e diritto” 1902, nr 23.
Szczygielski K., Stanowisko Kościoła i cesarzy chrześcijańskich wobec konkubinatu, [w:] Współczesna romanistyka prawnicza w Polsce, red. A. Dębiński, M. Wójcik, Lublin 2004.
Szczygielski K., Christian emperors’ attitude towards concubinage, [w:] Person and family in Roman law and in tradition of European law, red. O. Bucci, F. Lempa, S. Tafaro, Taranto – Warszawa 2009.
Talamanca M., Trebazio Testa fra retorica e diritto. Questioni di giurisprudenza tardo-repubblicana, [w:] Atti di un seminario, Firenze 1983.
Tassistro P., Il matrimonio dei soldati romani, „Studi e documenti di storia e diritto” 1901, nr 22.
Taubenschlag R., Rzymskie prawo prywatne na tle praw antycznych, Warszawa 1955.
Tomulescu C.S., Justinien et le concubinat, [w:] Studi in onore di Gaetano Scherillo, t. I, Milano 1972.
Van de Wiel C., La légitimation per mariage subséquent, de Constantin`a Justinien. Sa réception sporadique dans le droit byzantin, „Revue internationale des droits de l’antiquité” 1978, nr 25.
Van de Wiel C., Complèments à la légitimation per mariage subséquent sous Justinien et dans le droit gréco-romain, „Revue internationale des droits de l’antiquité” 1979, nr 26.
Van de Wiel C., La légitimation per oblation à la curie dans le droit romain. Quelques traces dans les droits canonique, civil et byzantin, „Revue internationale desdroits de l’antiquité” 1990, nr 37.
Volterra E., La conception du marriage d’après les juristes romaines, Padova 1940.
Wycisk F., Z zagadnień alimentacji w rzymskim prawie klasycznym, „Roczniki Teologiczno-Kanoniczne” 1970, nr 5.
Zabłocki J., Zgoda małżeńska w prawie rzymskim, [w:]Honeste vivere...Księga pamiątkowaku czci Profesora Władysława Bojarskiego, Toruń 2001.
