Tendencja do zawężania kategorii osób objętych pragmatyką zawodową – dyskusja wokół Karty Nauczyciela. Perspektywa społeczno-pedagogiczna oraz prawna

Аннотация

Niniejsze opracowanie ma charakter interdyscyplinarny, łączy doświadczenia i zainteresowania autorki, które obejmują kwestie związane z prawem pracy i szeroko rozumiane kwestie społeczno‑pedagogiczne. To właśnie na styku dwóch dyscyplin naukowych (prawa i pedagogiki) udało się dostrzec problem badawczy, dotyczący rozwijającej się skłonności władz do wyłączania spod Karty Nauczyciela kolejnych grup pracowników. Dlatego też celem badawczym tego artykułu jest rekonstrukcja i opis przejawów tytułowej tendencji do zawężania kategorii osób wykonujących zawody pedagogiczne, których stosunek pracy regulowany jest przez przepisy Karty Nauczyciela oraz nakreślenie możliwych konsekwencji tendencji, o której mowa. Główną osią problemową opracowania jest kluczowy aspekt funkcjonowania nauczycielskiej pragmatyki zawodowej Karty Nauczyciela, który, zarówno w pracach naukowych, jak i publicystycznych, jest pomijany. W dyskursie naukowym na gruncie pedagogiki i prawa problem tendencji do zawężania kategorii osób objętych pragmatyką zawodową nie istnieje. Ma to konsekwencje dla praktyki pedagogicznej i szeroko rozumianej rzeczywistości edukacyjnej.

Celem niniejszego opracowania jest zwrócenie uwagi na zmiany w podstawowej ustawie oświatowej, które zostały już dokonane, oraz na jeden z projektów zmian, który nie został wprowadzony, ale wciąż jest dyskutowany i zyskał sporą aprobatę. Nade wszystko celem tego opracowania jest zwrócenie uwagi na kwestie nieobecne w środowiskach prawniczych i pedagogicznych, ze szczególnym uwzględnieniem ich społecznych i edukacyjnych konsekwencji. Bowiem pod pretekstem troski o braki kadrowe (które są obecnie bardzo realne i dotkliwe) stworzono skuteczny sposób na obniżenie kosztów pracowniczych. Przy okazji jednak sposób ten prowokuje szereg konsekwencji, które koncentrują się wokół obniżenia jakości usług edukacyjnych: kształcenia, wychowania i opieki. W artykule eksponowana jest krytyczna perspektywa społeczno‑pedagogiczna oraz prawna, dzięki czemu czytelnicy mogą zyskać szerszy ogląd problemu. Na potrzeby tekstu zastosowano metodę analizy źródeł wtórych, poddając analizie teksty prawne będące przedmiotem opracowania. Włączono również do narracji teksty publicystyczne i wątki etnograficzne, wynikające z doświadczeń autorki w roli wykładowczyni akademickiej i badaczki rzeczywistości edukacyjnej i społecznej.