Concepts of the Main Peasant Parties in the Second Polish Republic on the Principles of Parceling Out Large Property as Part of the Agrarian Reform
Keywords:
agriculture, land reform, Second Polish Republic, parliamentarism, political parties, peasant movementAbstract
The aim of the author of this article is to present the positions of the main peasant parties in the Second Polish Republic on the most important issue for them, which was agrarian reform. This problem grew in the 1920s and 1930s to the rank of one of the most important, if not the most important, taking into account the social structure and the economic conditions of the young state, where agriculture remained the most important branch of the economy, and the inhabitants of the village dominated among the population. The principles of dividing farms belonging to the category of large property were of fundamental importance for this issue, which was aimed at equalizing the disproportions in the structure of agricultural property between the peasantry and the landed gentry, improving the material and social status of peasants, combating the overwhelming poverty of the Polish countryside and ensuring its development in the future. Apart from the size of the parcellation itself, the issue of payment for the takeover of land by the state for the reform came to the fore. The author, based on sources in the form of party programs (primarily the two most popular parties – PSL “Piast” and PSL “Wyzwolenie”, but also smaller parties), shows their evolution throughout the Second Republic of Poland and answers the question about the causes of this transformation. An important moment on the political scene at that time was the unification of most of the Polish peasant movement, i.e. the creation of the united People's Party (SL), for which the issue of agrarian reform remained the most important issue of internal policy until the end of the Second Polish Republic.
References
Uchwała z 10 lipca 1919 roku w przedmiocie zasad reformy rolnej (Druk sejmowy nr 839 z 1919 r.).
Ustawa z 15 lipca 1920 roku o wykonaniu reformy rolnej (Dz.U. 1920 nr 70, poz. 462).
Ustawa 28 grudnia 1925 roku o wykonaniu reformy rolnej (Dz.U. 1926 nr 1, poz. 1).
I kongres polskiego Stronnictwa Ludowego „Piastowców” odbyty w Warszawie dnia 29 czerwca 1919 r. Sprawozdanie stenograficzne, Kraków 1920.
Artykuł redakcyjny „Piasta” o konieczności uchwalenia ustawy o reformie rolnej, 20 VII 1919, Warszawa.
Deklaracja i program Polskiego Stronnictwa Ludowego „Lewica”, 1 VI 1919, Kraków.
Deklaracja PSL „Piast” w sprawach ogólnych złożona na posiedzeniu Sejmu Ustawodawczego, 22 II 1919.
Deklaracja PSL „Wyzwolenie” w sprawie stosunku do rządu, 22 II 1919.
Komunikat informacyjny komisariatu rządu w Polsce dla miasta st. Warszawy, nr 74, 29 V 1933, t. X.
Materiały źródłowe do historii polskiego ruchu ludowego, t. 2, 1918-1931, zebrali i opracowali S. Giza i S. Lato, Warszawa 1967.
Materiały źródłowe do historii polskiego ruchu ludowego, t. 3, 1931-1939, zebrali i opracowali J. Borkowski i J. Kowal, Warszawa 1966.
Odezwa wyborcza Polskiego Stronnictwa Ludowego „Wyzwolenie”, 22 I 1928, Warszawa.
Program Chłopskiego Stronnictwa Radykalnego, 20 III 1922, Warszawa.
Program Narodowego Zjednoczenia Ludowego, Warszawa 1919.
Program Polskiego Stronnictwa Ludowego „Piast”, 20 XI 1921, Warszawa.
Program Polskiego Stronnictwa Ludowego „Piast”, 29 VI 1919, Warszawa.
Program Polskiego Stronnictwa Ludowego „Piast”, uchwalony na nadzwyczajnym kongresie w Krakowie, 28-29 XI 1926, Kraków.
Program Polskiego Stronnictwa Ludowego „Wyzwolenie” i Jedność Ludowa. 16 III 1925, Warszawa.
Program Polskiego Stronnictwa Ludowego „Wyzwolenie”, 6 III 1921, Warszawa.
Program Stronnictwa Chłopskiego, czerwiec 1927, Warszawa.
Program Stronnictwa Ludowego, 15 III 1931, Warszawa.
Programy stronnictw ludowych. Zbiór dokumentów, red. S. Lato, W. Stankiewicz, Warszawa 1969.
Rezolucje Rady Naczelnej Stronnictwa Ludowego w sprawach politycznych i gospodarczych, 11 XII 1932, Warszawa.
Sensacyjna rozmowa z pos. Witosem, „Naprzód” 1932, nr 275 (1 XII 1932).
Sprawozdanie stenograficzne ze 164. posiedzenia Sejmu Ustawodawczego z dnia 15 lipca 1920 r.
Stronnictwo Ludowe. Program. Statut organizacyjny oraz Wskazówki organizacyjne, Warszawa 1936.
Zasady współpracy stronnictw politycznych większości parlamentarnej w sejmie w r. 1923, tak zwany Pakt lanckoroński, 17 V 1923, Warszawa.
Bereza Tomasz, Premier, prezes, emigrant, [w:] Tomasz Bereza, Marcin Bukała, Michał Kalisz, Wincenty Witos, 1874–1945, Rzeszów 2010.
Bieńkowska Alicja, Dążenia do zjednoczenia ruchu ludowego w latach 1918–1931 w świetle tygodników „Piast”, „Wyzwolenie” i „Gazety Chłopskiej”, „Historia i Polityka” 2005, nr 3.
Błąd Marta, U źródeł przemian agrarnych Polski Odrodzonej, „Wieś i Rolnictwo” 2017, nr 4 (177).
Borkowski Jan, Poglądy społeczno‑polityczne na łamach „Społem” (listopad 1930 – czerwiec 1939), „Rocznik Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego” 1966, 5/2.
Jachymek Jan, Ludowcy wobec socjalistów w II Rzeczypospolitej, „Annales Universitatis Mariae Curie‑Skłodowska” 1995/1996, Sectio K, Politologia, t. 2–3.
Jachymek Jan, Myśl polityczna PSL Wyzwolenie 1918–1931, Lublin 1983.
Lato Stanisław, Ruch ludowy w latach 1918–1931, [w:] 70 lat ruchu ludowego. Materiały z sesji naukowej zorganizowanej przez ZHRL przy NK ZSL dn. 22–24 XI 1965, red. Józef R. Szaflik, Warszawa 1967.
Podgajna Ewelina, Stronnictwo Chłopskie (1921–1931). Studium z dziejów myśli politycznej, Lublin 2011.
Socha Janusz, Stronnictwa ludowe po zamachu majowym, Warszawa 1983.
Stankiewicz Witold, Dążenia zjednoczeniowe w ruchu ludowym 1918–1919, „Najnowsze Dzieje Polski 1914–1939” 1962, t. 5.
Szaflik Józef R., Polskie Stronnictwo Ludowe Piast 1926–1931, Warszawa 1970.
Śliwa Michał, Polska myśl socjalistyczna 1918–1948, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1988.
Wartel Zenon, Koncepcje ustrojowe i społeczno‑gospodarcze w latach 1918–1939, [w:] Anna Górna, Zygmunt Paterczyk, Zenon Wartel, Główne nurty polskiej myśli politycznej (od końca XIX wieku do połowy XX wieku), Poznań 1988.
Wichmanowski Marcin J., Myśl polityczna Polskiego Stronnictwa Ludowego Piast 1913/14–1931, Lublin 2017.
Wichmanowski Marcin J., Obraz kultury chłopskiej w myśli politycznej wybranych partii ludowych działających w II Rzeczypospolitej, „Nowa Polityka Wschodnia” 2020, nr 2 (25).
Więzikowa Alicja, Stronnictwo Chłopskie (1926–1931), Warszawa 1963.
Wójcik Alicja, Myśl polityczna ruchu ludowego – do odzyskania niepodległości państwowej, [w:] Chłopi, naród, kultura, t. 1, Myśl polityczna ruchu ludowego, red. Jan Jachymek, Kazimierz Z. Sowa, Michał Śliwa, Rzeszów 1996.
Wójcik Alicja, Myśl polityczna Stanisława Augusta Thugutta, Lublin 1992.
Zakrzewski Andrzej, Państwo w programach stronnictw ludowych, [w:] Polska myśl polityczna XIX i XX wieku. Państwo w polskiej myśli politycznej, red. W. Wrzesiński, Wrocław 1988.
Ziembiński Jan, Problem władzy i ziemi w koncepcjach społeczno‑politycznych ruchu ludowego w Polsce w okresie międzywojennym, [w:] 70 lat ruchu ludowego. Materiały z sesji naukowej zorganizowanej przez ZHRL przy NK ZSL dn. 22–24 XI 1965, red. Józef R. Szaflik, Warszawa 1967.
Downloads
Published
Issue
Section
License
Copyright (c) 2024 Miscellanea Historico-Iuridica
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
