In the Majesty of the Law? Jewish Residents of Warsaw in the Face of German Occupation Ordinances and Activities of Sondergericht Warschau – Part II

Authors

  • Alicja Bartnicka Nicolaus Copernicus University (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu)
  • Konrad Graczyk University of Silesia in Katowice/Institute of National Remembrance (Uniwersytet Śląski w Katowicach/Instytut Pamięci Narodowej)

Keywords:

Jews, Holocaust, occupation, law, special court

Abstract

The article focuses on the attitude of the Warsaw’s Jewish population toward selected, most significant anti-Jewish laws passed in the General Government during World War II. Due to the breadth of this topic, the text is divided into two main parts. The first part presents ordinances on forced labor for Jews and on the ban on ritual slaughter. The second part focuses on the ordinance of November 23, 1939 on making Jews wear an armband with the Star of David, and the ordinance on residence restrictions, with special attention to its third version of October 15, 1941, which stipulated the death penalty for unauthorized departure from the ghetto. The first ordinance led to stigmatization and the second led to the isolation of Jews. The authors discuss their content, reception among Jews, and the practice of application by the German Special Court in Warsaw (Sondergericht Warschau). Indeed, the German Special Court in Warsaw considered cases involving violations of individual ordinances in the Warsaw District.

To prepare the text, the Authors read and analyzed the literature on the subject, including memoirs, press articles, as well as archival sources of judicial provenance. Historical and formal-dogmatic methods were used during the research. The article not only indicates the reception of the anti-Jewish laws themselves by the population they targeted. The Authors took particular interest not just in the trials and the enforcement of the imposed sentences, but also in the strategies pursued by the Warsaw’s Jews to better cope with the new legislation that came into force under the German occupation. The research made it possible to show German legislative policy in the context of the measures aimed to exploit, discriminate, stigmatize, and isolate Jews.

Author Biographies

  • Alicja Bartnicka, Nicolaus Copernicus University (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu)

    ORCID: 0000-0001-7526-8325

    dr Alicja Bartnicka – Polish Science (Nauka Polska): database of the National Information Processing Institute (Ośrodek Przetwarzania Informacji – Państwowy Instytut Badawczy)

    dr Alicja Bartnicka – Nicolaus Copernicus University (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu) – Faculty of History (Wydział Nauk Historycznych) – Department of Military History (Katedra Historii Wojskowej) – Institute of History and Archival Studies (Instytut Historii i Archiwistyki)

     

  • Konrad Graczyk, University of Silesia in Katowice/Institute of National Remembrance (Uniwersytet Śląski w Katowicach/Instytut Pamięci Narodowej)

    ORCID: 0000-0002-0991-2036

    dr Konrad Józef Graczyk – Polish Science (Nauka Polska): database of the National Information Processing Institute (Ośrodek Przetwarzania Informacji – Państwowy Instytut Badawczy)

    dr Konrad Graczyk, prof. UŚ University of Silesia in Katowice (Uniwersytet Śląski w Katowicach) – Faculty of Law and Administration (Wydział Prawa i Administracji)

    dr Konrad Graczyk – deputy director of the OHR (zastępca dyrektora BBH) – Institute of National Remembrance (Instytut Pamięci Narodowej) – Office of Historical Research (Biuro Badań Historycznych)

References

Archives of the Institute of National Remembrance, GK 95.

National Archives in Warsaw: Prosecutor’s Office at the Special Court in Warsaw; Special Court in Warsaw.

Bundesarchiv Ludwigsburg, B 162/19722.

United States Holocaust Memorial Museum Archives, Regierungs des GG.

Archiwum Ringelbluma. Konspiracyjne Archiwum Getta Warszawy, Volksdeutsche, Vol. 32, ed. by A. Ciałowicz, Warsaw 2017.

Archiwum Ringelbluma. Konspiracyjne Archiwum Getta Warszawy. Dzienniki z getta warszawskiego, vol. 23, compiled by K. Person, Z. Trębacz, M. Trębacz, Warsaw 2015.

Archiwum Ringelbluma. Konspiracyjne Archiwum Getta Warszawy. Getto Warszawskie, lipiec 1942 – styczeń 1943, compiled by R. Sakowska, Warsaw 1980.

Archiwum Ringelbluma. Konspiracyjne Archiwum Getta Warszawy. Getto warszawskie, part II, vol. 34, edited by T. Epsztein, Warsaw 2016.

Archiwum Ringelbluma. Konspiracyjne Archiwum Getta Warszawy. Prasa getta warszawskiego: Bund i Cukunft, vol. 16, compiled by M. Rusinek-Karwat, A. Jarkowska-Natkaniec, Warsaw 2016.

Journal of Ordinances of the General Governor for the occupied Polish areas 1939.

Niemieckie przepisy karne obowiązujące w Generalnym Gubernatorstwie. Opracował Dr. Franciszek Konieczny, wiceprokurator Sądu Apelacyjnego, Krakow 1940.

Okupacja i ruch oporu w Dzienniku Hansa Franka 1939–1945, vol. 1: 1939–1942, selected and compiled under the sc. leadership of S. Płoski: L. Dobroszycki et al., translated by D. Dąbrowska, M. Tomala, Warsaw 1972.

Piotrowski Stanisław, Dziennik Hansa Franka, Warsaw 1956, vol. 1.

Rozporządzenia Generalnego Gubernatora. Wydanie na luźnych kartach. Wydane przez gubernatora dr. Lasch. Opracowane przez radcę sądu ziemiańskiego Frenken, Radom 1940, A VII 2;

Weh Albert, Das Recht des Generalgouvernements, Krakow 1940.

Adama Czerniakowa dziennik getta warszawskiego 6 IX 1939 – 23 VII 1942, compiled by M. Fuks, Warsaw 1983.

Berg Mary, Pamiętnik Mary Berg. Relacja o dorastaniu w warszawskim getcie, translated by A. Tuz, Warszawa 2016.

Erlich Bronisław, Żydowskie dziecko Warszawy. Wspomnienia czasu zagłady, edited by P. Wieczorek, Warszawa 2021.

Kapłan Chaim Aron, Dziennik 1939. Megila życia, translated and compiled by B. Gorecka, Warsaw 2019.

Makower Henryka, Pamiętnik z getta warszawskiego, październik 1940 – styczeń 1943, compiled by N. Makowerowa, Wrocław 1987.

Perechodnik Calek, Czy ja jestem mordercą?, compiled by P. Szapiro, Warszawa 1995.

Ringelblum Emanuel, Kronika getta warszawskiego wrzesień 1939 – styczeń 1943, introduction and compiled by A. Eisenbach, transl. by A. Rutkowski, Warszawa 1983.

Ringelblum Emanuel, Stosunki polsko-żydowskie w czasie drugiej wojny światowej. Pisma z bunkra, compiled by T. Epsztein, Warszawa 2020.

Szpilman Władysław, Pianista. Warszawskie wspomnienia 1939–1945, introduction and compiled by A. Szpilman, KrakOw 2001.

Szyfman Arnold, Moja tułaczka wojenna, Warszawa 1960.

Arad Yitzak, Belzec, Sobibor, Treblinka. The Operation Reinhard Death Camps, Bloomington 1999.

Eisenbach Artur, Hitlerowska polityka zagłady Żydów, Warszawa 1961.

Engelking Barbara, Grabowski Jan, „Żydów łamiących prawo należy karać śmiercią!”. „Przestępczość” Żydów w Warszawie 1939–1942, Warszawa 2010.

Engelking Barbara, Leociak Jacek, Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście, 2nd ed., Warszawa 2013.

Ferenc Maria, “Każdy pyta, co z nami będzie”. Mieszkańcy getta warszawskiego wobec wiadomości o wojnie i Zagładzie, Warszawa 2021.

Grabowski Jan, Na posterunku. Udział polskiej policji granatowej i kryminalnej w zagładzie Żydów, Wołowiec 2020.

Graczyk Konrad, Pierwszy Sondergericht na ziemiach polskich. Z działalności Sądu Specjalnego w Częstochowie (Sondergericht Tschenstochau) (1939–1945), „Czasopismo Prawno-Historyczne” 2022, vol. LXXIV, no. 2.

Graczyk Konrad, Z działalności Sądu Specjalnego w Piotrkowie (Sondergericht Petrikau) (1939–1945), „Saeculum Christianum” 2023, vol. XXX, no. 2.

Graczyk Konrad, Z organizacji i działalności Sądu Specjalnego w Kielcach (Sondergericht Kielce) (1939–1945), „Zeszyty Prawnicze” 2023, vol. 23, no. 1.

Grądzka-Rejak Martyna, Namysło Aleksandra, Prawodawstwo niemieckie wobec Polaków i Żydów na terenie Generalnego Gubernatorstwa oraz ziem wcielonych do III Rzeszy. Analiza porównawcza, [in:] Stan badań nad pomocą Żydom na ziemiach polskich pod okupacją niemiecką. Przegląd piśmiennictwa, eds T. Domański, A. Gontarek, Warszawa–Kielce 2022, pp. 83–110.

Gutman Israel, Żydzi warszawscy 1939–1943. Getto – podziemie – walka, translated by Z. Perelmuter, Warszawa 1993.

Hilberg Raul, Zagłada Żydów Europejskich. Tom 1, translated by J. Giebułtowski, Warszawa 2014.

Libionka Dariusz, Zagłada Żydów w Generalnym Gubernatorstwie. Zarys problematyki, Lublin 2017.

Mielnik Hubert, Sądownictwo polskie (nieniemieckie) w dystrykcie lubelskim Generalnego Gubernatorstwa 1939–1944, Lublin 2020.

Młynarczyk Jacek Andrzej, Niemiecki obóz zagłady dla ludności żydowskiej w Treblince, [in:] E. Kopowka, ed., Co wiemy o Treblince? Stan badań, Siedlce 2013.

Musiał Bogdan, Kto dopomoże Żydowi…, in collaboration with O. Musiał, Poznań 2019.

Treblinka, compiled by J. Gumkowski, A. Rutkowski, Warsaw 1962.

Wrzyszcz Andrzej, Z działalności Sądu Specjalnego w Radomiu (1939–1945), „Czasopismo Prawno-Historyczne” 2001, vol. LIII, no. 1.

“Gazeta Żydowska”, September 27, 1940 (year 1, no. 20).

“Gazeta Żydowska”, June 30, 1941 (year 2, no. 52).

„Nowy Kurier Warszawski” 1939, no. 44 (November 30).

Downloads

Published

2024-12-30

How to Cite

In the Majesty of the Law? Jewish Residents of Warsaw in the Face of German Occupation Ordinances and Activities of Sondergericht Warschau – Part II. (2024). Miscellanea Historico-Iuridica, 23(2), 517-544. https://miscellanea.uwb.edu.pl/article/view/920

Similar Articles

71-80 of 431

You may also start an advanced similarity search for this article.