Attempts at Restitution of the General Administrative Judiciary in Poland in the Years 1945–1948
Keywords:
administrative judiciary, project, PolandAbstract
The article discusses the work on subsequent draft normative acts aimed at restoring the administrative judiciary in Poland in the first years after the end of World War II. These documents are in the Archives of New Records in Warsaw today. Considerations regarding specific projects were preceded by a description of the legal status and concepts of administrative judiciary considered in Poland in the interwar period. The solutions of that time and the experiences related to their application constituted an important point of reference for both project promoters and opinion makers. The study also addresses the course of the discussion on the issue of the administrative judiciary in Poland shortly after the end of World War II. In its course, in the pages of professional literature, representatives of the doctrine and practice presented various positions regarding the legitimacy of restoring the administrative judiciary, its formula and structure, the participation of the social factor, and the number of instances. Subsequently, draft normative acts from the years 1945–1948 were presented. They include both short projects, consisting of only two articles, as well as extensive projects concerning the location of the administrative judiciary in the Supreme Court. Attention was paid to the course of design works, legal opinions collected in their course, and the shape of the proposed restitution of administrative judiciary. Apart from an analysis of the projects, the authors tried to answer the question why none of the projects, despite the declared support and successive progress in works, entered into force. Analysis of the preserved documents made it possible to create specific and plausible hypotheses about the participant in the design work who sabotaged them. The study uses historical and formal-dogmatic methods.
References
Archiwum Akt Nowych: Ministerstwo Sprawiedliwości w Warszawie, sygn. 4136, 4137; Urząd Rady Ministrów w Warszawie, sygn. 6/212, 6/649, 6/650; Biuro Prezydialne Krajowej Rady Narodowej w Warszawie, sygn. 832.
Ustawa z dnia 17 marca 1921 r. – Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. 1921 nr 44, poz. 267).
Ustawa Konstytucyjna z dnia 23 kwietnia 1935 r. (Dz.U. 1935 nr 30, poz. 227).
Ustawa Konstytucyjna z dnia 19 lutego 1947 r. o ustroju i zakresie działania najwyższych organów Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. 1947 nr 18, poz. 71).
Ustawa z dnia 30 lipca 1883 r. o ogólnym zarządzie kraju (Zb. ust. pr. str. 195).
Ustawa z dnia 3 sierpnia 1922 r. o Najwyższym Trybunale Administracyjnym (Dz.U. 1922 nr 67, poz. 600).
Rozporządzenie Prezydenta RP z dnia 9 grudnia 1924 r. o zmianie ustroju Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. 1924 nr 107, poz. 967).
Rozporządzenie Prezydenta RP z dnia 22 marca 1928 r. o postępowaniu administracyjnem (Dz.U. 1928 nr 36, poz. 341).
Ustawa z dnia 17 marca 1932 r. o zaopatrzeniu inwalidzkim (Dz.U. 1932 nr 26, poz. 238).
Rozporządzenie Prezydenta RP z dnia 27 października 1932 r. o Najwyższym Trybunale Administracyjnym (Dz.U. 1932 nr 94, poz. 806, zm.: Dz.U. 1937 nr 24, poz. 130).
Rozporządzenie Prezydenta RP z dnia 28 października 1933 r. w sprawie zmiany ustawy o zaopatrzeniu inwalidzkim (Dz.U. 1933 nr 86, poz. 669).
Rozporządzenie Prezydenta RP z dnia 28 grudnia 1934 r. o unormowaniu właściwości władz i trybu postępowania w niektórych działach administracji państwowej (Dz.U. 1934 nr 110, poz. 976).
Ustawa z dnia 24 marca 1937 r. w sprawie zmiany rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 27 października 1932 r. o Najwyższym Trybunale Administracyjnym (Dz.U. 1937 nr 24, poz. 150).
Ustawa z dnia 28 lipca 1939 r. – Prawo o sądach ubezpieczeń społecznych (Dz.U. 1939 nr 71, poz. 476).
Ustawa z dnia 11 września 1944 r. o organizacji i zakresie działania rad narodowych (t.j. Dz.U. 1946 nr 3, poz. 26).
Dekret z dnia 16 listopada 1945 r. o utworzeniu i zakresie działania Komisji Specjalnej do walki z nadużyciami i szkodnictwem gospodarczym (Dz U. 1945 nr 53, poz. 302).
Ustawa z dnia 3 stycznia 1946 r. o przejęciu na własność Państwa podstawowych gałęzi gospodarki narodowej (Dz.U. 1946 nr 3, poz. 17).
Dekret z dnia 16 maja 1946 r. o postępowaniu podatkowym (Dz.U. 1946 nr 27, poz. 174).
Dekret z dnia 6 grudnia 1946 r. o przekazywaniu przez Państwo mienia nierolniczego na obszarze Ziem Odzyskanych i b. Wolnego Miasta Gdańska (Dz.U. 1946 nr 71, poz. 389).
Dekret z dnia 10 grudnia 1946 r. o zmianie niektórych przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszów państwowych i zawodowych wojskowych (Dz.U. 1946 1947 nr 2, poz. 2).
Dekret z dnia 17 grudnia 1946 r. o prowizorium budżetowym na okres od 1 stycznia do 31 marca 1947 r. (Dz.U. 1946 z 1947 r. nr 8, poz. 40).
Dekret z dnia 11 kwietnia 1947 r. – Prawo karne skarbowe (Dz.U. 1947 nr 32, poz. 140).
Ustawa z dnia 20 lipca 1950 r. o Prokuraturze Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. 1950 nr 38, poz. 346).
Dekret z dnia 29 marca 1951 r. o organach zastępstwa prawnego (Dz.U. 1951 nr 20, poz. 159).
Ustawa z dnia 31 stycznia 1980 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym oraz o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. 1980 nr 4, poz. 8).
Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 1932 r. – Regulamin Najwyższego Trybunału Administracyjnego (Dz.U. 1932 nr 118, poz. 968).
Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 marca 1939 r. o Najwyższym Trybunale Administracyjnym (Dz.U. 1939 nr 94, poz. 806).
Rozporządzenie Ministrów Sprawiedliwości oraz Pracy i Opieki Społecznej z dnia 20 sierpnia 1945 r. o ustanowieniu okręgowych sądów ubezpieczeń społecznych (Dz.U. 1945 nr 29, poz. 176).
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 czerwca 1946 r. o zmianie rozporządzenia Rady Ministrów z 19 grudnia 1933 r. o zasadach zaszeregowania do grup uposażenia sędziów w sądownictwie powszechnym i administracyjnym, prokuratorów oraz asesorów i aplikantów sądowych, tudzież o dodatkach lokalnych i funkcyjnych (Dz.U. 1946 nr 28, poz. 180).
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 stycznia 1947 r. o zmianie rozporządzenia Rady Ministrów z 19 grudnia 1933 r. o zasadach zaszeregowania do grup uposażenia sędziów w sądownictwie powszechnym i administracyjnym, prokuratorów oraz asesorów i aplikantów sądowych, tudzież o dodatkach lokalnych i funkcyjnych (Dz.U. 1947 nr 10, poz. 44).
Manifest Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z 22 lipca 1944 r. (Załącznik do Dz.U. 1944 nr 1) – Manifest Lipcowy.
Uchwała Rady Państwa i Rady Ministrów z 14 grudnia 1950 r. w sprawie rozpatrywania i załatwiania odwołań, listów i zażaleń ludności oraz krytyki prasowej (M.P. 1951 nr A-1, poz. 1).
Instrukcja Rady Ministrów z 10 stycznia 1951 r. w przedmiocie wykonania uchwały Rady Państwa i Rady Ministrów w sprawie przyjmowania, rozpatrywania i załatwiania odwołań, zażaleń i listów ludności oraz krytyki prasowej (M.P. 1951 nr A-2, poz. 16).
Adamczyk T., Mikołajczyk M., Nancka G., Początki działalności Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Katowicach (1922-1924), [w:] Sądownictwo administracyjne w umacnianiu państwa prawa. Księga z okazji 100-lecia sądownictwa administracyjnego w województwie śląskim, red. A. Matan, A. Nita, Warszawa 2022.
Barcikowski W., W kręgu prawa i polityki. Wspomnienia z lat 1919-1956, Katowice 1988.
Baudouin de Courtenay S., Ustawa o Najwyższym Trybunale Administracyjnym a art. 73 Konstytucji, Warszawa 1924.
Bielawski B., Sądy administracyjne w Polsce, „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Sprawiedliwości” 1920, Dział nieurzędowy, nr 1.
Bielecki A., Seweryn Stanisław Szer, [w:] Polski Słownik Biograficzny, red. A. Romanowski, t. 48, z. 2 (197), Warszawa 2012.
Bielecki A., Seweryn Szer 1902-1968, [w:] Profesorowie Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego 1808-2008, red. G. Bałtruszajtys, Warszawa 2008.
Bielecki A., Witold Czachórski 1915-1995, [w:] Profesorowie Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego 1808-2008, red. G. Bałtruszajtys, Warszawa 2008.
Bigo T., Sądownictwo administracyjne w Polsce, cz. I, „Śląsko-Dąbrowski Przegląd Administracyjny” 1947, z. 4-5.
Bigo T., Sądownictwo administracyjne w Polsce, cz. II, „Śląsko-Dąbrowski Przegląd Administracyjny” 1947, z. 6.
Bigo T., Sądownictwo administracyjne, „Śląsko-Dąbrowski Przegląd Administracyjny” 1946, z. 4-5.
Binder W., Ustawa o Najwyższym Trybunale Administracyjnym (z dnia 3 sierpnia 1922, poz. 600) z uwzględnieniem zmian wprowadzonych nowelą z dnia 25 marca 1926, poz. 437 Dz.U. i pokrewne ustawy. Komentarz, Warszawa 1926.
Biskup R., Wit Klonowiecki (1902-1971), [w:] Profesorowie Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, red. A. Dębiński, W. Sz. Staszewski, M. Wójcik, Lublin 2008.
Błeszyński J., Profesor Witold Czachórski, Osoba i Dzieło, „Studia Iuridica” 2016, t. 64: Węzłowe zagadnienia prawa cywilnego. W 100-lecie urodzin Profesora Witolda Czachórskiego.
Boć J., Tadeusz Bigo (1894–1975), [w:] Pamięci zmarłych Profesorów i Docentów Wydziału Prawa Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego 1945–2010, red. L. Lehmann, M. Maciejewski, Wrocław 2010.
Buczyński K., Jerzy Jan Polamin (1895–1951), [w:] Prokuratoria Generalna. 200 lat tradycji ochrony dobra publicznego, red. L. Bosek, Warszawa 2016.
Buszko J., Władysław Leopold Jaworski, [w:] Polski Słownik Biograficzny, red. E. Rostworowski, t. 11, z. 1 (48), Wrocław 1964.
Buszyński M., O reformę sądownictwa administracyjnego, „Gazeta Administracji” 1946, z. 1.
Buszyński M., Obowiązujące normy Konstytucji marcowej, „Gazeta Administracji” 1947, z. 11–12.
Buszyński M., Ustawy zapowiedziane w Małej Konstytucji, „Gazeta Administracji” 1947, z. 9.
Buszyński M., Zagadnienie reformy sądownictwa administracyjnego, „Wojskowy Przegląd Prawniczy” 1945, z. 3-4.
Chajn L., Tadeusz Hilarowicz, [w:] Polski Słownik Biograficzny, red. K. Lepszy, t. 9, z. 4 (43), Wrocław 1961.
Chmielarz-Grochal A., Projekty reform sądownictwa administracyjnego w Polsce, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica” 2022, t. 98.
Chmurski A., Reforma Najwyższego Trybunału Administracyjnego, Warszawa 1934.
Chwiałkowska J., Kształtowanie się instytucji sądownictwa administracyjnego w Polsce, „Acta Universitatis Lodziensis. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego. Nauki Humanistyczno-Społeczne” 1977, s. I, z. 19.
Dobkowska B., Problematyka współczesnych reform administracji publicznej w świetle koncepcji administracyjnoprawnych Jerzego Stefana Langroda, Warszawa 2011.
Dobkowska B., Biografia naukowa Profesora Jerzego Stefana Langroda, [w:] Teoria instytucji prawa administracyjnego. Księga pamiątkowa Profesora Jerzego Stefana Langroda, red. J. Niczyporuk, Lublin-Paryż 2011.
Dobkowska B., Jerzy Stefan Langrod – wybitny polski administratywista, [w:] Polska myśl prawnicza w XIX i XX wieku, red. P. Majer, M. Seroka, K. M. Wojciechowski, Olsztyn 2012.
Dobosz P., Jerzy Stefan Władysław Langrod – biografia, [w:] Źródła prawa administracyjnego. Konferencja z okazji 100 rocznicy urodzin Profesora Jerzego Stefana Langroda – Uniwersytet Jagielloński – 23 kwietnia 2004 r., red. J. Zimmermann, P. Dobosz, Kraków 2005.
Drążek-Drawicz J., Projekt ustawy o sądownictwie administracyjnem, „Gazeta Administracji i Policji Państwowej” 1931, nr 16.
Dybowski T., Witold Czachórski 1915-1995, „Państwo i Prawo” 1995, z. 9.
Działocha K., Trzciński J., Zagadnienie obowiązywania Konstytucji marcowej w Polsce Ludowej 1944-1952, Wrocław 1977.
Dziadzio A., Kariera zawodowa sędziów austriackiego Trybunału Administracyjnego w II Rzeczypospolitej Polskiej, „Miscellanea Historico-Iuridica” 2015, t. XIV, z. 1.
Ehrlich S., Zagadnienie praworządności, „Państwo i Prawo” 1946, z. 9-10.
Fenichel Z., Nieuchylone a jednak obowiązujące ustawy, „Państwo i Prawo” 1947, z. 1.
Fiedorczyk, Uznanie administracyjne w doktrynie i orzecznictwie Najwyższego Trybunału Administracyjnego II Rzeczypospolitej Polskiej, [w:] Prawo a dzieje państwa i ustroju, red. M. Szyszkowska, Białystok 1996, t. 1.
Gwiżdż A., Jarosz Z., Sokolewicz W., Stefan Rozmaryn (1908-1969), „Państwo i Prawo” 1969, z. 8-9.
Habuda L., Podwójne podporządkowanie w terenowej administracji państwowej, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1977, z. 3.
Hilarowicz T., Najwyższy Trybunał Administracyjny i jego kompetencja, Warszawa 1925.
Hilarowicz T., Sprawa rozbudowy sądownictwa administracyjnego w Polsce, „Themis Polska” 1928/29, t. IV.
Holstein-Beck M., Wspomnienie o profesorze Stanisławie Kowalewskim (1901-1984), „Wiek XXI. The 21st Century. Zeszyty naukowo-teoretyczne PWSBiA” 2004, nr 3 (13).
Iserzon E., Praworządność w administracji i kontrola legalności aktów administracyjnych, „Gazeta Administracji” 1945, z. 1-3.
Izdebski H., Jerzy Służewski 1923-1995, [w:] Profesorowie Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego 1808-2008, red. G. Bałtruszajtys, Warszawa 2008.
Izdebski H., Samorząd terytorialny. Podstawy ustroju i działalności, Warszawa 2004.
Izdebski H., Stefan Rozmaryn 1908-1969 [w:] Profesorowie Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego 1808-2008, red. G. Bałtruszajtys, Warszawa 2008.
Jagielski J., Jerzy Służewski 1923-1995, „Państwo i Prawo” 1995, z. 6.
Jaworski W.L., Prawa państwa polskiego, z. IIA: Konstytucja z dnia 17 marca 1921. Prawo polityczne od 2 października 1919 do 4 lipca 1921, Kraków 1921.
Jaworski W.L., Sądownictwo administracyjne [w:] W.L. Jaworski, Projekt Konstytucji, Kraków 1928.
Jodłowski J., Wacław Barcikowski 1887-1981, „Palestra” 1981, nr 6.
Kaznowska E., Sądownictwo administracyjne I instancji w województwie śląskim w II Rzeczpospolitej, [w:] Dawne sądy i prawo, red. A. Lityński, Katowice 1984.
Kaznowska E., Sądownictwo administracyjne w województwie śląskim w okresie II Rzeczypospolitej, [w:] Sądownictwo administracyjne w umacnianiu państwa prawa. Księga z okazji 100-lecia sądownictwa administracyjnego w województwie śląskim, red. A. Matan, A. Nita, Warszawa 2022.
Kersten K., Narodziny systemu władzy. Polska 1943-1948, Warszawa 1990.
Klonowiecki W., Odbudowa sądownictwa administracyjnego, „Gazeta Administracji” 1946, z. 4-6.
Konarski S., Jerzy Służewski, [w:] Polski Słownik Biograficzny, red. H. Markiewicz, t. 39, z. 2 (161), Warszawa 1999.
Konkretna propozycja, „Prawo i Życie” 1957, nr 2.
Korczyk H., Jan Sawicki, [w:] Polski Słownik Biograficzny, red. H. Markiewicz, t. 35, z. 2 (145), Warszawa 1994.
Kowalewski S., O sądownictwo administracyjne w Polsce, „Przegląd Socjalistyczny” 1947, nr 1.
Kozyra W., Ustrój administracji państwowej w Polsce w latach 1944-1950, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 2011, z. 1.
Krzemiński Z., Mecenas Bolesław Bielawski, „Palestra” 1985, nr 6.
Kühn A., Projekt ustawy o sądownictwie administracyjnem, „Wiadomości Samorządowe” 1931, nr 19.
Kuta T., Tadeusz Bigo 1894–1975, „Państwo i Prawo” 1976, z. 1-2.
Langrod J.S., Kontrola administracji. Studja (Projekt całokształtu materialnego i formalnego ustawodawstwa sądowo-administracyjnego w Polsce z motywami), Warszawa 1929.
Langrod J.S., Projekt ustawy o postępowaniu sądowo-administracyjnem, [w:] W. L. Jaworski, Projekt Konstytucji, Kraków 1928.
Langrod J.S., Projekt ustawy o sądownictwie administracyjnem, [w:] W. L. Jaworski, Projekt Konstytucji, Kraków 1928.
Langrod J., Sprawa reaktywacji sądownictwa administracyjnego, „Gazeta Administracji” 1946, z. 10-11.
Langrod J.S., Sprawa rozbudowy sądownictwa administracyjnego w Polsce, „Themis Polska”, 1928/29, t. IV.
Litwin J., Czas przystąpić do realizacji, „Prawo i Życie” 1956, nr 9.
Machnikowska A., Zasady Konstytucji marcowej a podstawy prawne polskiego wymiaru sprawiedliwości w latach 1944–1950, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2005, z. 2.
Maisel W., Wojewódzkie sądy administracyjne w Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa 1976.
Malec D., Koncepcje organizacji sądownictwa administracyjnego w Polsce w latach 1918-2002. Uwagi historyka prawa, [w:] Krakowskie studia z historii państwa i prawa, red. W. Uruszczak, D. Malec, Kraków 2004.
Malec D., Najwyższy Trybunał Administracyjny 1922-1939 w świetle własnego orzecznictwa, Warszawa 1999.
Malec D., Pierwsze nominacje sędziowskie w Najwyższym Trybunale Administracyjnym, „Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego” 2000, nr 5.
Mamrot K., Sądownictwo administracyjne a rady narodowe, „Państwo i Prawo” 1946, z. 1.
Mamrot K., Sądownictwo administracyjne a rady narodowe, „Rada Narodowa” 1946, nr 6.
Modliński E., O sądownictwie administracyjnym ze stanowiska sądów ubezpieczeń społecznych, „Państwo i Prawo” 1957, z. 7-8.
Morawski J., Najwyższy Trybunał Administracyjny na nowych podstawach prawnych, „Gazeta Sądowa Warszawska” 1932, nr 46.
Morawski S., Zagadnienia kontroli administracji, „Państwo i Prawo” 1947, z. 1.
Mrávincsics S., Rozbudowa sądownictwa administracyjnego, „Gazeta Administracji” 1937, nr 1.
Mrávincsics S., Zagadnienie niższego sądownictwa administracyjnego, „Gazeta Administracji” 1936, nr 2.
Muszalski E., Jerzy Jan Polamin, [w:] Polski Słownik Biograficzny, red. E. Rostworowski, t. 27, z. 2 (113), Wrocław 1982.
Nowakowski M., O odtworzeniu sądownictwa administracyjnego po II wojnie światowej, [w:] Regnare, gubernare, administrare. Z dziejów administracji, sądownictwa i nauki prawa. Prace dedykowane profesorowi Jerzemu Malcowi z okazji 40-lecia pracy naukowej, red. S. Grodziski, A. Dziadzio, Kraków 2012, t. 2.
Nowakowski M., Okręgowe sądy ubezpieczeń społecznych, Kraków 2016.
Nowicki T., Zagadnienie instancyj w sądownictwie administracyjnem, Poznań 1937.
Peretiatkowicz A., Kodeks polityczny. Konstytucja marcowa i ważniejsze ustawy polityczne uzupełnione statutem organizacji Narodów Zjednoczonych, Warszawa 1946.
Pietrzak M., Henryk Świątkowski 1896-1970, [w:] Profesorowie Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego 1808-2008, red. G. Bałtruszajtys, Warszawa 2008.
Pol K., Jerzy Stefan Langrod (1903-1990), „Samorząd Terytorialny” 2002, z. 4.
Pol K., Poczet prawników polskich, Warszawa 2000.
Pospieszalski K.M., Stefan Rozmaryn (1908-1969), „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1969, nr 4.
Projekt organizacji władz administracyjnych w Polsce opracowany przez Sekcję administr[acyjną] Tow[arzystwa] prawn[iczego] we Lwowie, „Przegląd Prawa i Administracji”, 1919, nr 4-6.
Romanowska E., „Wkrótce już stanę przed innym sądem…” Prawnicy II Rzeczypospolitej represjonowani w Polsce w latach 1944-1956, Warszawa 2020.
Rozmaryn S., Uwagi o niektórych zagadnieniach ustaw konstytucyjnych z 4 i 19 lutego 1947 roku, „Demokratyczny Przegląd Prawniczy” 1947, nr 3.
Rozmaryn S., W jakim zakresie obowiązuje dziś Konstytucja z 17 marca 1921 roku, „Państwo i Prawo” 1948, z. 1.
Sadłowski M.P., Projekty powołania sądownictwa administracyjnego w Polsce w latach 1944-52, „Miscellanea Historico-Iuridica” 2017, t. XVI, z. 2.
Sawicki J., Sądy administracyjne w Polsce, „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Sprawiedliwości” 1920, Dział nieurzędowy, nr 3 i nr 4.
Służewski J., Zagadnienie kontroli legalności działania administracji państwowej, „Państwo i Prawo” 1962, z. 12.
Smogorzewska M., Bolesław Bielawski, [w:] Posłowie i senatorowie Rzeczypospolitej Polskiej 1919-1939. Słownik biograficzny, red. A.K. Kunert, t. I, Warszawa 1998.
Sobotko P., Emanuel Iserzon (1893-1985) – przyczynek do biografii naukowej, [w:] Kodyfikacja postępowania administracyjnego. Na 50-lecie K.P.A., red. J. Niczyporuk, Lublin 2010.
Starościak J., Organizacja administracji terenowej w Polsce, [w:] Prawo administracyjne, red. M. Jaroszyński, Warszawa 1952, cz. II.
Starościak J., Prawo administracyjne, Warszawa 1975.
Starościak J., Swobodne uznanie władz administracyjnych, Warszawa 1948.
Stawarska-Rippel A., Nie uchylone a jednak nieobowiązujące. O niektórych aspektach ciągłości prawnej w początkach Polski Ludowej, „Kwartalnik Prawa Publicznego” 2004, z. 1.
Stawarska-Rippel A., O prawie sądowym Drugiej Rzeczypospolitej w początkach Polski Ludowej, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 2003, z. 2.
Stefan Rozmaryn, [w:] Polski Słownik Biograficzny, red. E. Rostworowski, t. 32, z. 3 (134), Wrocław 1991.
Swinarski W., O wojewódzkich sądach administracyjnych, „Gazeta Administracji i Policji Państwowej” 1924, nr 47.
Szewczyk M., Staniszewska L., Wspomnienia Pracowników Katedry Prawa Administracyjnego i Nauki o Administracji UAM o Profesorze Marianie Zimmermannie, [w:] Myśl Mariana Zimmermanna a współczesne prawo administracyjne, red. L. Staniszewska, M. Szewczyk, J. Zimmermann, Warszawa 2020.
Szreniawski J., Emanuel Iserzon (1893-1985), [w:] Profesorowie Wydziału Prawa i Administracji UMCS 1949–2009. Księga Jubileuszowa z okazji sześćdziesięciolecia Wydziału Prawa i Administracji UMCS w Lublinie, red. A. Przyborowska-Klimczak, Lublin 2009.
Szreniawski J., Emanuel Iserzon (1893-1985), „Organizacja – Metody – Technika” 1986, z. 1.
Śliwiński J., W sprawie organizacji wielostopniowego sądownictwa administracyjnego, „Gazeta Administracji i Policji Państwowej” 1925, nr 18.
Śródka A., Uczeni polscy XIX-XX stulecia, t. II, Warszawa 1995.
Tarnowska A., Sądownictwo administracyjne II RP a pruski model sądownictwa administracyjnego, „Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego” 2006, nr 2.
Taubenschlag G., Swobodne uznanie władzy administracyjnej, „Głos Prawa” 1934, nr 7-8.
Turska K., Winczorek P., Stanisław Ehrlich (1907-1997), „Państwo i Prawo” 1998, z. 3.
Walawski B., Kontrola administracji publicznej, „Rada Narodowa” 1945, nr 23-24.
Wasiutyński B., Z powodu właściwości Najwyższego Trybunału Administracyjnego, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1923, z. 4.
Waśkowski M., Rozbudowa sądownictwa administracyjnego w Polsce, [w:] Pierwszy Polski Kongres Nauk Administracyjnych w Poznaniu, z. 2: Referaty, zgłoszone na Kongres, Warszawa 1929.
Wiącek M., Znaczenie stosowania Konstytucji Marcowej w Polsce Ludowej dla orzecznictwa sądów i Trybunału Konstytucyjnego III RP, Warszawa 2012.
Wyrzykowski M., Koncepcje sądowej kontroli administracji w Polsce Ludowej w latach 1945-1970, „Studia Prawnicze” 1977, z. 3.
Wyrzykowski M., Sądownictwo administracyjne w PRL, Warszawa 1983.
Z I-go Polskiego Kongresu Nauk Administracyjnych w Poznaniu (20-23 czerwca 1929), „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1929, nr 4.
Z Sądu Najwyższego, „Demokratyczny Przegląd Prawniczy” 1946, nr 5-6.
Zimmermann J., Projekt ustawy o sądownictwie administracyjnym z 1958 r., „Samorząd Terytorialny” 1993, nr 1.
Zimmermann J., Wspomnienia Syna o Profesorze Marianie Zimmermannie, [w:] Myśl Mariana Zimmermanna a współczesne prawo administracyjne, red. L. Staniszewska, M. Szewczyk, J. Zimmermann, Warszawa 2020.
Zimmermann M., Administracyjne akty prawne rad narodowych, [w:] Zagadnienia ustawy z dnia 25 I 1958 r. o radach narodowych, red. M. Zimmermann, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu” nr 17, Prawo z. 6, Poznań 1958.
Downloads
Published
Issue
Section
License
Copyright (c) 2023 Miscellanea Historico-Iuridica
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
