Wolność religijna dziecka a władza rodzicielska
Słowa kluczowe:
prawa dziecka, wolność religijna, władza rodzicielska, swoboda myśli, prawa podstawoweAbstrakt
Celem niniejszego artykułu jest analiza zagwarantowanego przez Konwencję o Prawach Dziecka prawa dziecka do swobody myśli, sumienia i wyznania, na tle przepisów Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego dotyczących władzy rodzicielskiej. Temat ten w Polsce jest niejednoznaczny. Polska ratyfikowała Konwencję o Prawach Dziecka wraz z zastrzeżeniami oraz deklaracjami. Deklaracje dotyczyły m.in. właśnie przepisów dotyczących wolności religijnej dzieci. Zgodnie ze stanowiskiem Polski wykonywanie tych praw „dokonuje się z poszanowaniem władzy rodzicielskiej, zgodnie z polskimi zwyczajami i tradycjami dotyczącymi miejsca dziecka w rodzinie i poza rodziną”. Do dziś w tej kwestii istnieje pewien rozdźwięk pomiędzy prawem krajowym, a przepisami Konwencji. Polski ustawodawca kładzie nacisk na prawo rodziców do wychowywania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami, natomiast przepisy Konwencji na pierwszym miejscu stawiają autonomię dziecka. Dodatkowym problemem w przedmiotowej materii stanowi także brak szczegółowych przepisów krajowych, które gwarantowałyby dziecku wolność religijną, a także zapewniały możliwość egzekucji tych praw w praktyce. Ustawodawca, nie zawarł też żadnych praktycznych wskazówek, w jaki sposób wolność religijna dziecka miałaby być wykonywana oraz jak określić moment w którym dziecko będzie na tyle dojrzałe, aby z tych gwarancji skorzystać. Podstawową metodą badawczą, którą zastosowałam była analiza aktów prawnych. Opierałam się także na monografiach i pracach zbiorowych poświęconych prawu rodzinnemu, a także na komentarzach do Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego. Ze względu na specyfikę tematu w Polsce brakuje orzecznictwa sądów powszechnych na ten temat.
Bibliografia
Abramowicz A.M., Przedmiotowy zakres wolności religijnej, „Studia z Prawa Wyznaniowego” 2007, t. 10.
Dyrdół M., Relacje rodzice – dziecko i ich prawne konteksty, „Wychowanie w rodzinie” 2014, t. X nr 2.
Gromek K., Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, Warszawa 2020, dostęp LEX.
Grzybowski S., Prawo cywilne, zarys części ogólnej, Warszawa 1974.
Ignatowicz J., [w:] System prawa rodzinnego i opiekuńczego, red. J.S. Piątkowski, t. I, Wrocław 1985.
Lach I., Dziecko jako podmiot wolności sumienia i wyznania, Warszawa 2016.
Mazurkiewicz J., Zanim pomysły nasze sczezną wraz z nami. Wrocławskie projekty ochrony prawnej dzieci i kobiet, Wrocław 2016.
Misztal H., Prawo wyznaniowe, Lublin 2000.
Perdek K., Swoboda sumienia dziecka, [w:] Dobro pojemne jak krzywda. Prawna ochrona dziecka. Deklaracje a rzeczywistość, red. J. Mazurkiewicz, Wrocław 2017.
Piasecki K. (red.), Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, Warszawa 2005, dostęp Lex.
Pietrzak M., Prawo wyznaniowe, Warszawa 2010.
Radwański Z., Pojecie i funkcja „dobra dziecka” w polskim prawie rodzinnym i opiekuńczym [w:] Studia cywilistyczne. Tom XXXI, Warszawa-Kraków 1981.
Radwański Z., Olejniczak A., Prawo cywilne – część ogólna, Warszawa 2011.
Sobczak J., Gołda-Sobczak M., Wolność sumienia i wyznania jako prawo człowieka, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, Lublin–Polonia” 2012, Vol. 19, 1 SECTIO K.
Sokołowski T., Komentarz do art. 95 [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. H. Dolecki, T. Sokołowski, Warszawa 2013.
Smyczyński T., Prawo rodzinne i opiekuńcze, Warszawa 2011.
Warchałowski K., Prawo do wolności myśli, sumienia i religii w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, Lublin 2004.
Warchałowski K., Prawnokarna ochrona wolności religijnej w Polsce w latach 1932-1997, „Studia z Prawa Wyznaniowego" 2002, t. 4.
Zaporowska J., Mazurkiewicz J., Sumienie pod zarządem, „Rzeczpospolita” 1995, nr 65.
Zieliński A., Prawo rodzinne i opiekuńcze w zarysie, Warszawa 2011.
Żołno M., Władza rodzicielska w prawie polskim, „Studia Ełckie” 2018, 20 nr 2.
Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks Rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. z 1964 r. nr 9, poz. 59).
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 1964 nr 16, poz. 93).
Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego (Dz.U. z 1989 nr 29, poz. 154).
Ustawa z 4 lipca 1991 r. o stosunku Państwa do Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego (Dz.U. z 1991 nr 66, poz. 287).
Ustawa z 13 maja 1994 r. o stosunku Państwa do Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 1994 nr 73, poz. 323).
Ustawa z 13 maja 1994 r. o stosunku Państwa do Kościoła Ewangelicko Reformowanego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. 1994 nr 73, poz. 324).
Konwencja o prawach dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne ONZ 20 listopada 1989 (Dz.U. z 1991 nr 120, poz. 526).
https://www.gov.pl/web/rodzina/wykonywanie-konwencji-o-prawach-dziecka-przez-polske (dostęp: 30.07.2020 r.)
