Unifikacja i kodyfikacja prawa o spółkach akcyjnych w II Rzeczypospolitej Polskiej
Ключевые слова:
spółki akcyjne, unifikacja i kodyfikacja prawa, polski kodeks handlowy 1934, system koncesyjny, system normatywnyАннотация
The text is about the unification and the codification of the law on joint-stock companies in Poland in the years 1918–1939. The author analyses the process of preparing the draft, which led to the President’s decree from March 22nd, 1928, Law on Joint-Stock Companies (Journal of Laws No. 39, item 383). This decree was subsequently included into the Commercial Code, which was passed as the President’s decree from June 27, 1934, part I (Journal of Laws No. 57, item 502). As the author endeavours to prove, the law on joint-stock companies was a common work of the Codification Committee, established in 1919, and the Ministry of Industry and Commerce. The main contribution to the works was made by professor Aleksander Doliński, who was chairman of the subcommittee of commercial law in the Codification Committee. Also dr Witold Supiński, legal counselor in the Ministry of Industry and Commerce, played an important role. In the last phase of works on the Commercial Code, the contribution of professor Tadeusz Dziurzyński should be mentioned. The author then characterizes the basic grounds of Polish law on joint-stock companies. He expresses that the normative system, instead of concession system, was implemented (with some exceptions). Like other modern legal systems, the law did not construct the definition of the joint-stock company, but pointed out the important elements which differentiate it from other companies. The author examines these elements. In conclusion he expresses that Polish law on joint-stock companies was an original law, based on domestic experience of commerce. However, it referred to the German Handelsgesetzbuch from 1897 (§ 178–319 HGB).
Библиографические ссылки
Ankieta w sprawach przyszłej ustawy akcyjnej, Nakładem Ministerstwa Przemysłu i Handlu, Warszawa 1927.
Komisja Kodyfikacyjna Rzeczypospolitej Polskiej. Dział ogólny, t. I., z. 2, Warszawa 1920.
Komisja Kodyfikacyjna Rzeczypospolitej Polskiej. Dział ogólny, t. I, z. 3, Warszawa 1921.
Komisja Kodyfikacyjna Rzeczypospolitej Polskiej. Dział ogólny, t. I, z. 11, Warszawa 1929.
Komisja Kodyfikacyjna Rzeczypospolitej Polskiej. Dział ogólny, t. I, z. 12, Warszawa 1929.
Komisja Kodyfikacyjna Rzeczypospolitej Polskiej. Dział ogólny, t. I, z. 13, Warszawa 1930.
Komisja Kodyfikacyjna Rzeczypospolitej Polskiej. Sekcja prawa handlowego, t. I, z. 1.
Komisja Kodyfikacyjna Rzeczypospolitej Polskiej. Sekcja prawa handlowego, t. I, z. 2.
Komisja Kodyfikacyjna. Dział ogólny, z. 16, Warszawa 1934.
Komisja Kodyfikacyjna. Dział ogólny, z. 17, Warszawa 1937.
Komisja Kodyfikacyjna. Podkomisja Prawa Handlowego, z. 3. Projekt Kodeksu Handlowego. Część I w nowym brzmieniu. Przyjęty przez Kolegium Uchwalające Komisji Kodyfikacyjnej w dniach 4–6 maja 1934. II. Projekt przepisów wprowadzających Kodeks handlowy. Część I w nowym brzmieniu. Przyjęty przez Kolegium Uchwalające Komisji Kodyfikacyjnej w dniu 6 maja 1934, Warszawa 1934.
Materiały do prawa akcyjnego (z prac b. Komisji prawa handlowego przy Ministerstwie Sprawiedliwości), „Kwartalnik Prawa Cywilnego i Karnego” 1920.
Projekt prawa o spółkach akcyjnych, „Gazeta Sądowa Warszawska” 1917, nr 23.
Projekt ustawy o akcjach pracy i o akcjach dla pracowników, [w:] A. Jackowski, O akcjach pracy i o akcjach dla pracowników, Warszawa 1921.
Projekt ustawy o spółkach akcyjnych, przyjęty w 3-cim czytaniu przez sekcję prawa handlowego Komisji Kodyfikacyjnej Rzp. Pol., z uzasadnieniem, Warszawa 1927.
Protokół Konferencji prasowej Sekretariatu Generalnego Komisji Kodyfikacyjnej RP. Referat informacyjny Sekretariatu Generalnego Kom.(isji) Kod.(yfikacyjnej) o stanie prac Komisji Kodyfikacyjnej, [w:] Komisja Kodyfikacyjna Rzeczypospolitej Polskiej. Dział ogólny. t. I, z. 10.
Różne wiadomości, „Gazeta Sądowa Warszawska” 1919, nr 11 i nr 12.
Sprawozdanie Prezydenta Komisji Kodyfikacyjnej RP wygłoszone na posiedzeniu połączonych komisji prawniczych Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej w dniu 21 marca 1927, [w:] Komisja Kodyfikacyjna Rzeczypospolitej Polskiej. Dział ogólny , t. I, z. 10, Warszawa 1927.
Sprawozdanie Prezydenta Komisji Kodyfikacyjnej RP wygłoszone na posiedzeniu połączonych komisji prawniczych Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej w dniu 21 marca 1927.
Sprawozdanie z działalności Komisji Kodyfikacyjnej Rzeczypospolitej Polskiej za czas od 1 stycznia 1924 do 31 grudnia 1924, [w:] Komisja Kodyfikacyjna Rzeczypospolitej Polskiej. Dział ogólny , t. I, z. 7, Warszawa 1926.
Sprawozdanie z działalności Komisji Kodyfikacyjnej Rzeczypospolitej Polskiej za czas od 1 stycznia 1925 do 31 grudnia 1925, [w:] Komisja Kodyfikacyjna Rzeczypospolitej Polskiej. Dział ogólny , t. I, z. 8.
Sprawozdanie z działalności Komisji Kodyfikacyjnej Rzeczypospolitej Polskiej za czas od 1 stycznia 1926 do 31 grudnia 1926, [w:] Komisja Kodyfikacyjna Rzeczypospolitej Polskiej. Dział ogólny , t. I, z. 9.
Uzasadnienie projektu ustawy akcyjnej, [w:] Komisja Kodyfikacyjna Rzeczypospolitej Polskiej. Sekcja prawa handlowego, t. I, z. 1. Ogólnego zbioru nr 28. Projekt ustawy o spółkach akcyjnych, przyjęty w 3-cim czytaniu przez sekcję prawa handlowego Komisji Kodyfikacyjnej Rzp. Pol., z uzasadnieniem, Warszawa 1927; Uzasadnienie projektu ustawy akcyjnej, [w:] Komisja Kodyfikacyjna Rzeczypospolitej Polskiej. Sekcja prawa handlowego, t. I, z. 2. Ogólnego zbioru nr 29. Projekt ustawy o spółkach akcyjnych z uzasadnieniem, opracowany przez Sekcję Prawa Handlowego z udziałem Komisji Ministerstwa Przemysłu i Handlu i przyjęty przez Komitet Organizacji Prac Komisji Kodyfikacyjnej w dniu 10 października 1927, Warszawa 1927.
Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 1 lipca 1934 r. wydane w porozumieniu z Ministrem Przemysłu i Handlu, a nadto co do §§ 5, 8, 55, 62, 65–69 i 77 w porozumieniu z Ministrem Skarbu, a co do §§ 60 i 64 w porozumieniu z Ministrem Komunikacji oraz Poczt i Telegrafów o rejestrze handlowym; Dz.U. RP nr 59 poz. 511, § 51).
Rozporządzenie Ministrów Przemysłu i Handlu oraz Skarbu z dnia 13 czerwca 1922 r. w przedmiocie udzielania pozwoleń zagranicznym spółkom akcyjnym oraz komandytowo-akcyjnym na działalność w Państwie Polskim (Dz.U. RP nr 52, poz. 474).
Rozporządzenie Ministrów Przemysłu i Handlu oraz Skarbu z dnia 26 maja 1923 r. w przedmiocie zmiany § 4 rozporządzenia Ministrów Przemysłu i Handlu oraz Skarbu z dnia 13 czerwca 1922 r. w przedmiocie udzielania pozwoleń zagranicznym spółkom akcyjnym oraz komandytowo-akcyjnym na działalność w Państwie Polskim.
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 17 marca 1928 r. o prawie bankowym (Dz.U. RP nr 34, poz. 321).
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 23 grudnia 1927 r. w sprawie wydawania Dziennika Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. RP 1928 nr 3, poz. 18).
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 26 stycznia 1928 r. o kontroli ubezpieczeń (Dz.U. RP nr 9, poz. 64).
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 27 czerwca 1934 r. Kodeks Handlowy. Część I (Dz.U. RP nr 57, poz. 502).
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 3 grudnia 1930 r. o zmianie niektórych postanowień rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 marca 1928 r. – prawa o spółkach akcyjnych (Dz.U. RP 1930 nr 86, poz. 664).
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 7 czerwca 1927 r. o prawie przemysłowym (Dz.U. RP nr 53, poz. 468, art. 8).
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 20 grudnia 1928 r. w sprawie wyszczególnienia rodzajów przedsiębiorstw, mających znaczenie państwowe lub charakter użyteczności publicznej (Dz.U. RP nr 103, poz. 918).
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 20 grudnia 1928 r. w sprawie warunków dopuszczenia zagranicznych spółek akcyjnych oraz komandytowo-akcyjnych do działalności na obszarze Rzeczypospolitej (Dz.U. R.P. nr 103, poz. 919 ze zm.).
Ustawa z dnia 31 lipca 1919 r. w sprawie wydawania Dziennika Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. RP nr 66, poz. 400, ze zm.)
(Chełmoński A.), Prawo handlowe, skrypt wg wykładów Prof. A. Chełmońskiego w roku akad.(emickim) 1933/34, opracowali L. Biełanowicz i W. Mysłowski, Wilno 1934.
Allerhand M., Kodeks handlowy. Komentarz, Lwów 1935.
Allerhand M., Słowo wstępne, [w:] M. Allerhand, Kodeks handlowy. Komentarz, Lwów 1935.
Benis A., Studia akcyjne , Warszawa 1933.
Bloch J., Na marginesie projektu ustawy o spółkach akcyjnych, „Przegląd Prawa Handlowego” 1928, nr 3.
Cichowicz L., Kilka uwag do projektu ustawy o spółkach akcyjnych przyjętego w trzecim czytaniu przez sekcję prawa handlowego Komisji Kodyfikacyjnej Rzeczypospolitej Polskiej, „Czasopismo Adwokatów Polskich. Dział Województw Zachodnich” 1927, nr 12.
Cichowicz L., Zmiany jakich doznał projekt ustawy o spółkach akcyjnych opracowany przez Sekcję Prawa Handlowego w Komitecie Organizacji Prac Komisji Kodyfikacyjnej, „Czasopismo Adwokatów Polskich. Dział Województw Zachodnich” 1928, nr 2.
Dziurzyński T., Fenichel Z., Honzatko M., Kodeks Handlowy. Komentarz, t. I, Kraków 1936.
Fenichel Z., Działalność zagranicznych spółek akcyjnych w Polsce, „Przegląd Notarialny” 1929, nr 1–2.
Górnicki L., Organizacyjne zagadnienia kodyfikacji prawa handlowego w Komisji Kodyfikacyjnej RP (1919–1939), AUW No 2501. Prawo CCLXXXV, Wrocław 2003.
Grzybowski S., Pojęcie spółki akcyjnej według projektu ustawy o spółkach akcyjnych, „Przegląd Notarialny” 1927, nr 4.
Jackowski A., O akcjach pracy i o akcjach dla pracowników, Warszawa 1921.
Kaczkowski J., Nowelizacja prawa akcyjnego, „Gazeta Sądowa Warszawska” 1931, nr 2 i nr 3.
Kaczkowski J., Projekt ustawy akcyjnej, „Przegląd Prawa Handlowego” 1927, nr 8 i nr 9.
Kaczkowski J., Rewizja przedsiębiorstw akcyjnych w obliczu prawa, Warszawa 1929.
Kaczkowski J., Zasady prawa akcyjnego, Warszawa 1918.
Landau Sz., Z powodu projektu prawa o spółkach akcyjnych, „Gazeta Sądowa Warszawska” 1917, nr 30.
Lewandowski R., Polska koncepcja legislacyjna spółki komandytowo-akcyjnej, Warszawa 2007.
Namitkiewicz J., Akcyjne prawo, [w:] Encyklopedia Nauk Politycznych, t. I, z. 1, Warszawa 1936.
Namitkiewicz J., Podręcznik prawa handlowego, wekslowego, czekowego i upadłościowego. wyd. 3, przejrzane i uzupełnione, Warszawa 1927.
Namitkiewicz J., Spółka akcyjna, [w:] Encyklopedia podręczna prawa prywatnego, t. IV, Warszawa 1939.
Prawo o spółkach akcyjnych. Komentarz, red. H. W. Kon, Warszawa 1933.
Ritterman H., Zarys prawa handlowego, przedm. prof. A. Chełmoński, Warszawa 1936.
S.(upiński?) W., Informacje i uwagi, „Przegląd Prawa Handlowego” 1925.
Schoenwitz S., Uwagi do pierwszej części prawa o spółkach akcyjnych: „O istocie i nazwie spółek bezimiennych”, „Gazeta Sądowa Warszawska” 1917, nr 23.
Supiński W., Uwagi wstępne, [w:] Prawo o spółkach akcyjnych. Uwagami wstępnymi zaopatrzył Adw. Dr. W. Supiński, Radca Prawny Min. Przem. i Handlu, Referent Ustawy, Warszawa 1928.
Szczygielski A.D., Zakres kompetencji organu kontrolnego spółki akcyjnej, przedm. J. Namitkiewicz, Warszawa 1936.
Żukowski P.M., Profesorowie Wydziału Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, t. II, red. D. Malec, Kraków 2014.
