Traits of Stalinist Penal Law Based on a 1950 Handbook by Igor Andrejew, Leszek Lernell and Jerzy Sawicki Prawo karne Polski Ludowej [Criminal Law of the People’s Republic of Poland]
Keywords:
penal law, Peoples’ Poland, stalinism, totalitarianismAbstract
Purpose of this paper is to present traits of penal law during Stalinist period in Poland based on a handbook by I. Andrejew, L. Lernell and J. Sawicki Prawo karne Polski Ludowej, which was first published in 1950. For this purpose, a number of issues appearing in the publication were described, such as: materialist definition of crime, ex post facto law, penality of preparation, attitude towards pre-war legislation instituted by interpretation, criticism of sociological school in penal law, position of death penalty in punishment system. Based on characteristics of them, traits of Stalinist penal law were identified, some of which are: excessive repressiveness, subordination of law to the power, or its instrumentalization. Identification of these traits was made possible by utilization of modern literature concerning the subject, presentation of regulations from laws having effect at the time, as well as comparison of handbook’s contents with current historical knowledge. Characteristics of traits of Stalinist penal law was preceded by a description of circumstances of origins of the handbook – its position among existing course books, reviews and consideration of impact of authors’ personal background on character of their work. What is more, teaching of penal law in the early days of Peoples’ Poland was briefly described, with an indication, why work of I. Andrejew, L. Lernell and J. Sawicki was particularly needed in law schools created by communist government.
References
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 11 lipca 1932 r. - Kodeks karny (Dz.U. 1932 nr 60, poz. 571).
Dekret Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 31 sierpnia 1944 r. o wymiarze kary dla faszystowsko-hitlerowskich zbrodniarzy winnych zabójstw i znęcania się nad ludnością cywilną i jeńcami oraz dla zdrajców Narodu Polskiego (Dz.U. 1944 nr 4, poz. 16).
Dekret Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 23 września 1944 r. - Kodeks Karny Wojska Polskiego (Dz.U. 1944 nr 6, poz. 27), art. 85, 86 w zw. z art. 87.
Dekret z dnia 16 listopada 1945 r. o postępowaniu doraźnym. (Dz.U. 1945 nr 53, poz. 301).
Dekret z dnia 22 stycznia 1946 r. o odpowiedzialności za klęskę wrześniową i faszyzację życia państwowego (Dz.U. 1946 nr 5, poz. 46).
Dekret z dnia 13 czerwca 1946 r. o przestępstwach szczególnie niebezpiecznych w okresie odbudowy Państwa (Dz.U. 1946 nr 30, poz. 192), art. 31 § 2; 33, w zw. z art. 33.
Dekret z dnia 28 czerwca 1946 r. o odpowiedzialności karnej za odstępstwo od narodowości w czasie wojny 1939-1945 r. (Dz.U. 1946 nr 41, poz. 237).
Andrejew I., Lernell L., Sawicki J., Prawo karne Polski Ludowej, Warszawa 1950.
Schaff A., I. Andrejew, L. Lernell, J. Sawicki: “Prawo karne Polski Ludowej”, W-wa 1950 r., wyd. Ministerstwo Sprawiedliwości., „Państwo i Prawo” 1950, t. 10.
Wolter W., Prawo karne Polski Ludowej. Uwagi krytyczne tylko dla użytku Autorów. Archiwum Akt Nowych, zespół akt: Ministerstwo Sprawiedliwości, sygn. 5475, k. 4-29.
Bałtruszajtys G. (red.), Profesorowie Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego 1808-2008, Warszawa 2008.
Fiedorczyk P., Z dziejów stalinizacji polskiej nauki prawa: Komisja Konsultacyjno-Naukowa przy Ministrze Sprawiedliwości (1949-1951), [w:] Konstytucjonalizm, doktryny, partie polityczne: księga dedykowana Profesorowi Andrzejowi Ziębie, R. Kłosowicz (red.), Kraków 2016.
Fiedorczyk P., Podręczniki prawnicze w ocenie Komisji Konsultacyjno-Naukowej przy Ministrze Sprawiedliwości. Z dziejów stalinizacji nauczania prawa w Polsce, „Z Dziejów Prawa” 2018, t. 11 (19), cz. 2.
Fiedorczyk P., Ostapa A., Projekt kodeksu karnego PRL z 1963 r. w świetle dokumentów Służby Bezpieczeństwa, „Prawo i Więź” 2021, t. 2 (36).
Grześkowiak A. (red.) Komunistyczne prawo karne Polski Ludowej, Lublin 2007.
Lityński A., Prawo Rosji i ZSRR 1917-1991 czyli historia wszechzwiązkowego komunistycznego prawa (bolszewików). Krótki kurs, Warszawa 2017.
Lityński A., O prawie i sądach początków Polski Ludowej, Białystok 1999.
Pasek A., Szkoły prawnicze jako przykład „demokratyzacji” wymiaru sprawiedliwości w początkach Polski Ludowej, Wrocław 2017.
Rejman G., Prawo karne w latach 1944-1956, „Studia Iuridica” 1992, t. 22.
Stawarska-Rippel A., Prawo sądowe Polski Ludowej 1944-1950 a prawo Drugiej Rzeczypospolitej, Katowice 2006.
Sójka-Zielińska K., Historia prawa, Warszawa 2015.
Turska A., Prawo państwa totalitarnego, „Studia Iuridica” 1992, t. 22.
Willer R., Określanie granic karalności w procesie kształtowania się rosyjskiego prawa karnego, „Miscellanea Historico-Iuridica” 2009, t. 7.
Ziemba Z.A., Prawo przeciwko społeczeństwu, Warszawa 1997.
