Adam Żydowski’s Remarks on the Competence of Lay and Ecclesiastical Courts in Witchcraft Cases
Keywords:
witchcraft cases, legal science, courts’ competence, ecclesiastical courts, Adam ŻydowskiAbstract
Witchcraft cases in Poland (before partitions) have been examined by historians since olden times. Among the issues discussed in this matter there was the Act of the Polish Sejm of 1543, according to which witchcraft cases should be in the competence of ecclesiastical courts. Researchers have been interpreting the meaning of this Act in a very different way. According to one group, the Act excluded the competence of lay courts in witchcraft cases totally. Another group claimed that the lay court could examine a case if there was evidence of damage caused by a witch. In practice these cases were examined by the lay courts (especially town courts). It has been pointed out recently that the 1543 Act was only supposed to remain in force for one year, so there was no legal ground to undermine the competence of lay courts in witchcraft cases. It seems that one cannot agree with such a simple solution. Research on practice of the old courts and the works of the 17th century lawyer Adam Żydowski, presents a viewpoint contrary to this. Żydowski, among other issues, discusses the competence of lay and ecclesiastical courts in witchcraft cases and illustrates their respective abilities. The author himself – according to his concept of research – does not present clear opinion. Notwithstanding, his work reveals that the 1543 Act was included in 17th century treatises as still being in power. Probably the clause which limited the act to only one year had been forgotten.
References
Controversiae causarum selectiorum iuris Adami a Żydowo Żydowski, decriptae per Christophorum [et Stanislaum] de Siarczane Góry Rynth[y] Anno Domini 1691mo– rkps w Bibliotece Jagiellońskiej w Krakowie, sygn. 8074 III.
Birkowski F., Kazania o naukach tajemnych, oprac. J. Kroczak, Wrocław 2012.
Opera in iure Adami Żydowski equitis poloni circa Annum Domini 1600 – rkps w Bibliotece Polskiej Akademii Umiejętności i Polskiej Akademii Nauk w Krakowie, syg. 1259.
Rkps w Archiwum Państwowym w Krakowie, Akta miasta Krakowa, sygn. 872.
Volumina constitutionum, t. I, vol. 2, wyd. W. Uruszczak, S. Grodziski i I. Dwornicka, Warszawa 2000.
Babiński L., Życie i dzieła Adama Żydowskiego, „Pamiętnik Historyczno-Prawny”, t. II, z. 2, Lwów 1926.
Baranowski B., Proces czarownic w Polsce w XVII i XVIII wieku, Łódź 1952.
Dąbrowska-Zakrzewska M., Procesy o czary w Lublinie w XVII i XVIII w., Lublin 1947.
Gloger Z., Encyklopedia staropolska ilustrowana, t. I, Warszawa 1996.
Karbownik H., Sprawa prowadzenia procesów o czary w przedrozbiorowej Polsce w świetle ówczesnego prawa kanonicznego i polskiego, „Kościół i Prawo” 1998, t. 13, red. J. Krukowski, F. Lempa, F.J. Mazurek.
Łaszkiewicz H.M., Sąd wójtowsko-ławniczy w Lublinie a Trybunał Koronny w 2. połowie XVII wieku, „Roczniki Humanistyczne”, Historia, 1988, t. XXXVI, z. 2.
Mikołajczyk M., Adama Żydowskiego uwagi o odpowiedzialności karnej lekarza. Z dziejów polskiej literatury prawniczej XVII wieku, [w:] Leges sapere. Studia i prace dedykowane Profesorowi Januszowi Sondlowi w pięćdziesiątą rocznicę pracy naukowej, red. W. Uruszczak, P. Święcicka, A. Kremer, Kraków 2008.
Mikołajczyk M., De adulterio. Uwagi Adama Żydowskiego o karaniu cudzołóstwa, [w:] Vetera novis augere. Studia i prace dedykowane Profesorowi Wacławowi Uruszczakowi, red. S. Grodziski, D. Malec, A. Karabowicz, M. Stus, t. II, Kraków 2010.
Ostling M., Konstytucja 1543 r. i początki procesów o czary w Polsce, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce” 2005, t. XLIX.
Pilaszek M., Procesy czarownic w Polsce w XVI–XVIII w. Nowe aspekty. Uwagi na marginesie pracy B. Baranowskiego, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce” 1998, t. XLII.
Pilaszek M., Procesy o czary w Polsce w wiekach XV–XVIII, Kraków 2008.
Salmonowicz S., Procesy o czary w Polsce. Próba rozważań modelowych, [w:] Prawo wczoraj i dziś. Studia dedykowane profesor Katarzynie Sójce-Zielińskiej, red. G. Bałtruszajtys, Warszawa 2000.
Tazbir J., Procesy o czary, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce” 1978, t. XXIII.
Wijaczko J., Procesy o czary w Prusach Książęcych (Brandenburskich) w XVI–XVII wieku, Toruń 2007.
Wiślicz T., Czary przed sądami wiejskimi w Polsce w XVI–XVIII w., „Czasopismo Prawno-Historyczne” 1997, t. XLIX, z. 1–2.
Zdrójkowski Z., „Praktyka kryminalna” Jakuba Czechowicza. Jej źródła i system na tlerozwoju współczesnego prawa karnego zachodniej Europy, Toruń 1949.
