Legal instruments of housing policy in Poland 1944–1956
Keywords:
Polish People's Republic, housing policy, lease of apartments, housing constructionAbstract
The difficult housing situation in Poland needed the state’s intervention after World War II. The housing matter became a social problem due to the large deficit of dwellings. The solution to that problem was an important factor in the solidification of the People’s Republic of Poland Government. New legal regulations from the years 1944–1956 remained closely linked to the socialist transformations in Poland and created a housing economy system which was completely controlled by the state. The presented matter fits into the wider issue of the instrumentalization of thr law of the People’s Republic of Poland and the publicization of the private law by the administrative-legal interference in its content. Also, it remains strongly connected with the issue of private ownership in the communist system.
References
Dekret Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej (Dz. U. Nr 4, poz. 17).
Dekret Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 7 września 1944 r. o komisjach mieszkaniowych (Dz. U. Nr 4, poz. 18).
Dekret z 18 lutego 1955 r. o właściwości organów w zakresie publicznej gospodarki lokalami (Dz. U. Nr 9, poz. 55).
Dekret z dnia 21 grudnia 1945 r. o publicznej gospodarce lokalami i kontroli najmu (Dz. U. z 1946 r., Nr 4, poz. 27, tekst jedn. Dz. U. z 1950, Nr 36, poz. 343 z późn. zm.
Dekret z dnia 26 kwietnia 1948 r. o Zakładzie Osiedli Robotniczych (Dz. U. Nr 24, poz. 166).
Dekret z dnia 26 października 1945 r. o rozbiórce i naprawie budynków zniszczonych i uszkodzonych wskutek wojny (tekst jedn. Dz. U. z 1947 r., Nr 37, poz. 181 ze zm.).
Dekret z dnia 28 lipca 1948 r. o najmie lokali (Dz. U. Nr 36, poz. 259; tekst jedn. Dz. U. z 1950, Nr 11, poz. 21; Dz. U. z 1953, Nr 35, poz. 152; Dz. U. z 1958 r., Nr 50, poz. 243).
Dekret z dnia 4 marca 1953 r. o normach i Polskim Komitecie Normalizacyjnym (Dz. U. Nr 15, poz. 61).
Dekret z dnia 8 sierpnia 1946 r. o Nadzwyczajnych Komisjach Mieszkaniowych (Dz. U. Nr 37, poz. 229).
Dekret z dnia z dnia 12 listopada 1946 r. Przepisy ogólne prawa cywilnego (Dz. U. Nr 67, poz. 369).
Manifest Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego, Załącznik do Dziennika Ustaw z 1944 r.
Rozporządzenie kierowników resortów administracji publicznej i sprawiedliwości z dnia 3 października 1944 r. w sprawie wykonania dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 7 września 1944 r. o komisjach mieszkaniowych (Dz. U. Nr 7, poz. 36).
Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 14 czerwca 1949 r. w sprawie organizacji, składu i sposobu postępowania Państwowej Komisji Lokalowej i wojewódzkich komisji lokalowych (Dz. U. Nr 38, poz. 275). Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 listopada 1950 r. w sprawie organizacji, składu i sposobu postępowania Państwowej Komisji Lokalowej i wojewódzkich komisji lokalowych (Dz. U. Nr 54, poz. 942).
Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 22 maja 1946 r. w sprawie Państwowej Komisji Lokalowej i wojewódzkich komisji lokalowych (Dz. U. Nr 24, poz. 157).
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 27 października 1933 r. - Kodeks zobowiązań (Dz. U. Nr 82, poz. 598 z późn. zm.).
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 25 lipca 1958 r. w sprawie zwolnień i ulg w opłacaniu czynszu za najem lokali mieszkalnych (Dz. U. Nr 50, poz. 244).
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 września 1948 r. o właściwości władz i postępowaniu przy ustalaniu wysokości czynszu oraz przy wymiarze i ściąganiu wpłat na Fundusz Gospodarki Mieszkaniowej (Dz. U. Nr 49, poz. 375).
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 września 1948 r. w sprawie zwolnień i ulg w opłacaniu czynszu za najem lokali mieszkalnych oraz zwolnień od wpłat na Fundusz Gospodarki Mieszkaniowej (Dz. U. Nr 49, poz. 374).
Uchwała Nr 70 Prezydium Rządu z dnia 6 lutego 1954 r. w sprawie zatwierdzenia normatywów projektowania dla budownictwa mieszkaniowego (Monitor Polski Nr 120, poz. 1688).
Uchwała Nr 583 Rady Ministrów z dnia 9 lipca 1952 r. w sprawie dodatkowej powierzchni mieszkalnej (Monitor Polski z dnia października 1952 r., Nr A – 83, poz. 1326; sprostowanie błędu: Monitor Polski z 1952 r., Nr A – 100, poz. 1529).
Ustawa z dnia 11 kwietnia 1924 r. o ochronie praw lokatorów (tekst jedn. Dz. U. z 1936 r., Nr 39, poz. 297).
Ustawa z dnia 2 czerwca 1947 r. o ulgach inwestycyjnych (Dz. U. Nr 43, poz. 221).
Ustawa z dnia 20 lipca 1950 r. zmieniająca dekret o publicznej gospodarce lokalami i kontroli najmu (Dz. U. Nr 36, poz. 337).
Ustawa z dnia 28 maja 1957 r. o wyłączeniu spod publicznej gospodarki mieszkaniowej domów jednorodzinnych oraz lokali w domach spółdzielni mieszkaniowych (tekst jedn. Dz. U. z 1962 r., Nr 47, poz. 228).
Ustawa z dnia 28 maja 1957 r. o wyłączeniu spod publicznej gospodarki mieszkaniowej domów jednorodzinnych oraz lokali w domach spółdzielni mieszkaniowych (tekst jedn. Dz. U. z 1962 r., Nr 47, poz. 228).
Ustawa z dnia 3 lipca 1947 r. o normach i standardach budowlanych (Dz. U. Nr 52, poz. 269).
Ustawa z dnia 3 lipca 1947 r. o popieraniu budownictwa (Dz. U. Nr 52, poz. 270).
Ustawa z dnia 6 czerwca 1958 r. o zmianie dekretu o najmie lokali (Dz. U. Nr 35, poz. 155).
Zarządzenie Ministra Gospodarki Komunalnej z dnia 8 marca 1951 r. w sprawie zasad ustalania norm zaludnienia mieszkań (Monitor Polski z dnia 23 marca 1951 r. Nr A-24, poz. 314).
Orzeczenie Sądu Najwyższego z 17 grudnia 1946 r., III C 813/46, OSN(C) 1947/3/76.
Uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 25 września 1948 r., C. Prez. 331/48, „Państwo i Prawo”, 1949, z.1.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 1950 r., C 345/50, „Państwo i Prawo” 1951, z. 4.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 października 1953 r., I-C-1288/53, „Państwo i Prawo”1954, z. 3.
Archiwum Państwowe w Lublinie, Akta miasta Lublina 1944-1950, sygn. 13, 179.
Archiwum Akt Nowych: Nadzwyczajna Komisja Mieszkaniowa, sygn. 4, 7, 8, 9, 21, 31, 56.
Urząd Rady Ministrów, sygn. 22.1/6
Andrzejewski A., Polityka mieszkaniowa, Warszawa 1987.
Andrzejewski A., Polityka mieszkaniowa, zagadnienia ekonomiczne i socjalne, Warszawa 1959.
Andrzejewski A., Sytuacja mieszkaniowa w Polsce w latach 1918 – 1974, Warszawa 1977.
Brzeziński W., Prawo mieszkaniowe, Warszawa 1953.
Cesarski M., Polityka mieszkaniowa w Polsce w pracach naukowych 1918-2010. Dokonania i wpływ polskiej szkoły badań, Warszawa 2013.
Cesarski M., Polityka mieszkaniowa w Polsce w pracach naukowych 1918-2010. Dokonania i wpływ polskiej szkoły badań, Warszawa 2013.
Fiedorczyk, P., Komisja Specjalna do Walki z Nadużyciami i Szkodnictwem Gospodarczym 1945-1954. Studium historycznoprawne, Białystok 2002.
Frąckowiak J., Sytuacja prawna najemcy lokalu mieszkalnego oznaczonego w decyzji o przydziale, Wrocław 1977.
Gwiazdomorski J., „Najem” lokali jako problem kodyfikacyjny, „Państwo i Prawo” 1956, z. 4.
Jarosz D., Mieszkanie się należy… Studium z peerelowskich praktyk społecznych, Warszawa 2010.
Jastrzębski J., Reforma rolna po II wojnie światowej. Ustawodawstwo państwa polskiego, „Czasopismo Prawno – Historyczne” 2018, t. LXX, z. 1.
Kaczorowski M., Początki polityki mieszkaniowej, [w:] Przeszłość i przyszłość polskiej polityki mieszkaniowej, red. L. Frąckiewicz, Warszawa 2005.
Kucharska-Stasiak E., Ewolucja modelu polityki mieszkaniowej w Polsce, [w:] Studia i Materiały Towarzystwa Naukowego Nieruchomości, vol. 16, nr 1, Olsztyn 2008.
Lityński A., Historia prawa Polski Ludowej, Warszawa 2013.
Machnikowska A., Wymiar sprawiedliwości w Polsce w latach 1944 – 1950, Gdańsk 2008.
Myczkowski L., Prawo lokalowe, Warszawa 1977.
Nadolny A., Normatyw mieszkaniowy w odniesieniu do zabudowy mieszkaniowej o charakterze uzupełniającym z lat 1945-1968 na przykładzie Poznania, „Architecturae et Artibus” 2010, z. 2.
Nieciuński W., Czterdzieści pięć i dziewięć lat polityki mieszkaniowej w Polsce, [w:] Przeszłość i przyszłość polskiej polityki mieszkaniowej, red. L. Frąckiewicz, Warszawa 2005.
Nowacki J., Prawo publiczne-prawo prywatne, Katowice 1992.
Ochendowski E., Prawo mieszkaniowe i polityka mieszkaniowa, Toruń 1980.
Ochendowski E., Zagadnienie norm zaludnienia mieszkań w przepisach o publicznej gospodarce lokalami, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1963, z 3.
Paczyńska I., Gospodarka mieszkaniowa a polityka państwa w warunkach przekształceń ustrojowych w Polsce w latach 1945 – 1950 na przykładzie Krakowa, Kraków 1994.
Prokopczuk J., Publiczna gospodarka lokalami. Zbiór przepisów prawnych, Warszawa 1956.
Radwański Z., Najem lokali w świetle przepisów kodeksu cywilnego a prawo lokalowe, „Państwo i Prawo” 1966, z. 2.
Radwański Z., Najem mieszkań w świetle publicznej gospodarki lokalami, Warszawa 1961.
Radwański Z., Prawo cywilne PRL, „Czasopismo Prawno – Historyczne” 1995, t. XLVII, z. 1 i 2.
Skąpski J., Zagadnienia cywilistyczne prawa lokalowego, „Nowe Prawo” 1957, Nr 7-8.
Stelmachowski A., Wstęp do teorii prawa cywilnego, Warszawa 1969.
Zapart J., Polityka mieszkaniowa w Polsce. Zarys przemian, Wrocław 1999.
