From the Union of Lublin to the Mutual Guarantee of the Two Nations
Keywords:
Union of Lublin, Mutual Guarantee of the Two Nations, union of Poland and Lithuania, Polish-Lithuanian CommonwealthAbstract
The purpose of this study is to show changes in the legal and political nature of the alliance between the Kingdom of Poland and the Grand Duchy of Lithuania over the centuries, from the Union concluded in Lublin in 1569, through the so-called ‘coequatio iuris’ of 1697, until the regulations adopted in the Constitution of May 3, and the “Reciprocal Guarantee of Both Nations” crowning the process and passed at the Four-Year Sejm on October 20, 1791. The study uses a wide range of archival manuscript sources, old prints, parliamentary legislation, and also numerous studies using both old and current literature. The main research goal of the study was to show to what extent the changes in the legal nature of the union of the two countries led to their full unification, which was in the past (and sometimes still is) the interpretation of this process in many studies, and to what extent the federalist character of the Polish-Lithuanian Commonwealth was preserved, which is nowadays the dominant view and which the author of this study is a strong supporter of.
References
Archiwum Główne Akt Dawnych, Arch. Publ. Potockich 98, 99, 313/II.
Archiwum Główne Akt Dawnych, Archiwum Sejmu Wielkiego 13, 15, 22.
B. Czart. Ms. 184, 192, 817.
Akta unii Polski z Litwą, 1385-1791, ed. S. Kutrzeba, W. Semkowicz, Kraków 1932.
Kołłątaj H., O ustanowieniu i upadku konstytucji polskiej 3 maja 1971, Biblioteka Mrówki, vol. 146-151 (n.d.).
Porządek sądzenia spraw w Trybunale Wielkiego Księstwa Litewskiego z Konstitutii Sejmowych z Koaequatiej Praw W.X.L. z Koroną Polską i z Statutu W.X.L. zebrany i opisany. Roku 1698, Miesiąca Aprila, 16 dnia.
Skrzetuski W., Prawo politycy narodu polskiego, vol. I, Warszawa 1782.
Volumina Legum, vol. II- IX, Petersburg 1859; vol. X, ed. Z. Kaczmarczyk, Poznań 1952.
Zbiór mów i pism niektórych w czasie sejmu stanów skonfederowanych roku 1788, w Wilnie w drukarni JKM przy Akademii, t. III.
Abrys domowej nieszczęśliwości i wnętrznej niesnaski, wojny, Korony Polskiej i Wielkiego Księstwa Litewskiego pro informatione potomnym...wyrażony Anno 1721 (written by Fr. Jan Oleszewski), from the manuscript by F.K. Kulczycki, Kraków 1899.
Ambroziak T., Analiza użycia terminu „rzeczpospolita” w litewskich instrukcjach sejmikowych w latach 1587-1648, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 2013, vol. LXV, no. 2.
Bardach J., Konstytucja 3 maja a unia polsko-litewska, “Przegląd Historyczny” 1991, vol. LXXXII, no. 3-4.
Bardach J., Konstytucja 3 maja a Zaręczenie Wzajemne Obojga Narodów 1791 roku, “Studia Iuridica” 1992, XXIV.
Bardach J., O Rzeczpospolitą Obojga Narodów. Dzieje narodu i państwa polskiego, Warszawa 1998.
Bardach J., Prawo litewskie w Koronie Królestwa Polskiego, [in:] Kultura Litwy i Polski w dziejach. Tożsamość i współistnienie, ed. J. Wyrozumski, Kraków 2000.
Błaszczyk G., Rzeczpospolita w latach 1569-1795. Węzłowe problemy stosunków polsko-litewskich, „Zapiski Historyczne” 1998, vol. 63.
Cheliński S., Organizacya państwa według ustaw sejmu grodzieńskiego z roku 1793, Warszawa 1918.
Chodynicki K., (Kilka zagadnień z dziejów wewnętrznych Litwy po Unii Lubelskiej, Pam. V Powsz. Zjazdu Hist. Pol. w Warszawie, Cz. I: Referaty, Lwów 1930.
Halecki O., Dzieje unii jagiellońskiej, vol. II, Kraków 1919.
Halecki O., L’évolution historique de l’union polono-lithuanienne, “Le Monde Slave” 1926, no. 5.
Iłowajski D., Sejm grodzieński roku 1793. Ostatni sejm Rzeczypospolitej Polskiej, transl. M. Iwanowski, Poznań 1872.
Izdebski H., Historia administracji, 3rd ed., Warszawa 1996.
Jasienica P., Rzeczpospolita Obojga Narodów. Część trzecia: Dzieje agonii, 3rd ed., Warszawa 1985.
Jellinek J., Ogólna nauka o państwie, Warszawa 1921.
Kalinka W., Sejm Czteroletni, Lwów 1884.
Kamieniecki W., Litwa a Konstytucja 3 maja, Warszawa 1917.
Kodeks prawa politycznego, compiled by S. Starzyński, Lwów 1903.
Konstytucja 3 maja 1791 r., ed. J. Kowecki, Warszawa 1981.
Korzon T., Wewnętrzne dzieje Polski za Stanisława Augusta (1764-1795), Kraków-Warszawa 1897, vol. V.
Kostomarov N., Poslednije gody Rieczipospolitej, vol. I, ed. II, Petersburg 1886.
Kutrzeba S., Historia Polski w zarysie, t. II: Litwa, Lwów 1914.
Kutrzeba S., Unia Polski z Litwą, Lwów 1914.
Leontowicz F.I., K isstorii administratiwnago stroja litowskago gosudarstwa, Warszawa 1899.
Leśnodorski B., Dzieło Sejmu Czteroletniego (1788-1792),Wrocław 1951.
Leśnodorski B., Institutions polonaises au siècle des Lumiéres, Warszawa 1962.
Malec J., Coaequatio Iurium Stanów Wielkiego Księstwa Litewskiego z Koroną Polską z 1697 roku, „Acta Baltico-Slavica” 1979, XII.
Malec J., Malec D., Historia administracji i myśli administracyjnej, 2nd ed., Kraków 2003.
Malec J., Problem stosunku Polski do Litwy w dobie Sejmu Wielkiego (1788-1792), “Czasopismo Prawno-Historyczne” 1982, vol XXXIV, no. 1.
Malec J., Szkice z dziejów federalizmu i myśli federalistycznej w nowożytnej Europie, Kraków 2003.
Michalski J., Zagadnienie unii polsko-litewskiej w czasach panowania Stanisława Augusta, “Zapiski Historyczne” 1986, vol. LI, no. 1.
Mościcki M., Litwa i Korona w epoce porozbiorowej, Warszawa 1920.
Niendorf M., Die Beziehungen zwischen Polen Und Litauen im historischen Wandel. Rechtliche und politische Aspekte in Mittelalter und Früher Neuzeit, [in:] Reiche und Territorien in Ostmitteleuropa. Historische Beziehungen und politische Herrschaftslegitimation, ed. D. Willoweit, H. Lemberg, München 2006.
Nowina-Konopka P., Od Unii Jagiellońskiej do Unii Europejskiej, [in:] Europa Środkowa – nowy wymiar dziedzictwa, ed. J. Purchla, Kraków 2002.
Ochmański J., Historia Litwy, 3rd ed., Warszawa-Wrocław 1990.
Petrauskas R., Der litauische Blick auf den polnisch-litauischen Staatsverband – “Verlust der Staatlichkeit” oder Bewahrung der Parität, “Zeitschrift für Ostmitteleuropa – Forschung”, 2004, vol. 53, no. 3.
Piwarski K., Opozycja litewska pod koniec XVII wieku, [in:] Pamiętnik V Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich w Warszawie, Lwów 1930.
Radwański Z., Prawa kardynalne w Polsce, Poznań, 1952
Sapoka A., Didysis Varsuos reformu lietuviskoji Enciklopedija, t. IV, Kaunas 1937.
Schepers S., Le droit fédéral en Europe. Un essai historique, Bruxelles 1991.
Sielski M., Unia lubelska jako projekt integracji w Europie, [in:] Europa Środkowa – nowy wymiar dziedzictwa, ed. J. Purchla, Kraków 2002.
Słowik G.P., Głuszek J., Unia czy państwo unitarne? Dylematy twórców Konstytucji 3 Maja wobec relacji Korony i Wielkiego Księstwa Litewskiego, „Rocznik Stowarzyszenia Naukowców Polaków Litwy” 2021, T. 21A.
Smoleński W., Sprawa stosunku Polski do Litwy na Sejmie Wielkim, [in:] Księga Pamiątkowa ku czci Bolesława Orzechowicza, Lwów 1916.
Szcząska Z., Ustawa Rządowa z 1791 r., [in:] Konstytucje polskie. Studia monograficzne [...], ed. M. Kallas, vol. I, Warszawa 1990.
Unia lubelska i tradycje integracyjne w Europie Środkowo-Wschodniej, ed. J. Kłoczowski, P. Kras, H. Łaszkiewicz, Lublin 1999.
Unie międzypaństwowe – Parlamentaryzm – Samorządność. Studia z dziejów ustroju Rzeczypospolitej Obojga Narodów, ed. W. Uruszczaka, Z. Nogi, M. Zwierzykowskiego, K. Fokta, Warszawa 2020.
Uruszczak W., Historia państwa i prawa polskiego, vol. I (966-1795), 2nd ed., Warszawa 2013.
Waga K., Zaręczenie wzajemne obojga narodów, „Przegląd Wileński” 1926, R. IX, nr 8.
Wasilewski T., Walka o zrównanie praw szlachty litewskiej z Koroną od unii lubelskiej do początku XVIII wieku, „Zapiski Historyczne” 1986, vol. LI, no. 1.
Wasilewski T., Wielkie Księstwo Litewskie w dobie Rzeczypospolitej Obojga Narodów (1569-1795). Federacja dwóch państw i narodów czy państwo jednolite?, “Lithuania” 1990, no. 1.
Wielka Encyklopedia Powszechna Ilustrowana, Series II, vol. V-VI, Warszawa 1908.
Wisner H., Litwa wobec rokoszu (1606-1607), „Kwartalnik Historyczny” 1973, vol. 79, no. 2.
Woliński J., Koekwacja praw na Litwie 1697 r., [in:] O naprawę Rzeczypospolitej XVII-XVIII w, Warszawa 1965.
Zakrzewski A.B., Paradoksy unifikacji prawa i ustroju Wielkiego Księstwa Litewskiego i Korony XVI-XVIII w., „Czasopismo Prawno-Historyczne” 1999, vol. LI, no. 1-2.
Zakrzewski A.B., Wielkie Księstwo Litewskie (XVI-XVIII w.). Prawo-ustrój-społeczeństwo, Warszawa 2013.
Downloads
Published
Issue
Section
License
Copyright (c) 2023 Miscellanea Historico-Iuridica
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
