The Soviet-Polish agreements of September 1944 – genesis and circumstances of conclusion
Keywords:
Republican Agreements, repatriation, relocationAbstract
The paper describes the genesis and the circumstances of the agreements concluded by the Polish Committee of National Liberation with the Soviet Socialist Republics of Ukraine and Belarus on September 9, 1944 and the Soviet Socialist Republic of Lithuania on September 22, 1944, regulating the relocation of the population and the impact their conclusion had on the signatory parties and the relocated population.
References
Biuro Prezydialne Krajowej Rady Narodowej w Warszawie, 1943–1947 [1948]: 579/6.
Generalny Pełnomocnik Rządu RP do Spraw Repatriacji: 522/1.
Ministerstwo Spraw Zagranicznych w Warszawie: 610/9.
PKWN w Lublinie: I/4; I/14; I/16; I/17; 233/15; VII/15; XI/3.
Związek Patriotów Polskich: 130/8.
Antonowicz L., Status prawnomiędzynarodowy Rzeczypospolitej Ludowej, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska” 2000, sectio G (prawo), t. XLVII.
Białe plamy – czarne plamy. Sprawy trudne w relacjach polsko-rosyjskich (1918–2008), Warszawa 2010.
Białe plamy. ZSRR–Niemcy 1939–1941. Dokumenty i materiały dotyczące stosunków radziecko-niemieckich w okresie od kwietnia 1939 r. do lipca 1941 r., Wilno 1990.
Cherubin D., Ludność polska w więzieniach i obozach radzieckich w latach 1939–1941, Warszawa 1989.
Czapliński W., Wybrane problemy prawne związane z paktem Hitler–Stalin, „Przegląd Zachodni” 1991, nr 3.
Czapski J., Na nieludzkiej ziemi, Paryż 1962.
Dębski S., Przyczyny II wojny światowej. Polska, Związek Sowiecki i kryzys systemu wersalskiego, [w:] Białe plamy – czarne plamy. Sprawy trudne w relacjach polsko-rosyjskich (1918–2008), Warszawa 2010.
Duraczyński E., Układ Sikorski–Majski, „Dzieje Najnowsze”, z. 1, Warszawa 1987.
Eberhardt P., Polska granica wschodnia 1939–45, Warszawa 1983.
Gajdel J., Międzynarodowe aspekty inkorporacji kresów wschodnich w latach 1939–1945, [w:] Sowietyzacja Kresów Wschodnich II Rzeczypospolitej po 17 września 1939, red. A. Sudoła, Bydgoszcz 1998.
Gebethner S., Układy republikańskie nie musiały być ratyfikowane, „Rzeczpospolita” 2004, nr 32.
Gelberg L., Powstanie Polski Ludowej, Warszawa 1970.
Grzesiok-Horosz A., Umowy republikańskie jako podstawa prawna roszczeń Zabużan, „Opolskie Studia Administracyjno-Prawne” 2010, t. 7.
von Herwarth H., Między Hitlerem a Stalinem. Wspomnienia dyplomaty i oficera niemieckiego 1931–1945, Warszawa 1992.
Karski J., Wielkie mocarstwa wobec Polski 1919–1945. Od Wersalu do Jałty, Warszawa 1989.
Kersten K., Narodziny systemu władzy. Polska 1943–1948, Poznań 1990.
Kwiecień R., Charakter prawny i znaczenie umów repatriacyjnych z 9 i 22 września 1944 roku, „Przegląd Sejmowy” 2005, nr 4.
Lebiediewa N.S., Inwazja Armii Czerwonej. IV rozbiór Polski, [w:] Białe plamy – czarne plamy. Sprawy trudne w relacjach polsko-rosyjskich (1918–2008), Warszawa 2010.
Łojek J., Agresja 17 września 1939, Warszawa 1990.
Masternak-Kubiak M., Glosa do wyroku SN sygn. akt I CK 323/02.
Materski W., Polityka i jej skutki, [w:] Białe plamy – czarne plamy. Sprawy trudne w relacjach polsko-rosyjskich (1918–2008), Warszawa 2010.
Michniewicz-Wanik K., Mienie zabużańskie. Prawne podstawy realizacji roszczeń, Wrocław 2008.
Narinskij M.M., Przyczyny II wojny światowej. Polska, Związek Sowiecki i kryzys systemu wersalskiego, [w:] Białe plamy – czarne plamy. Sprawy trudne w relacjach polsko--rosyjskich (1918–2008), Warszawa 2010.
Okupacja sowiecka (1939–1941) w świetle tajnych dokumentów. Obywatele polscy na kresach północno-wschodnich II Rzeczypospolitej pod okupacją sowiecką w latach 1939–1941, red. K. Jasiewicz, T. Strzembosz i M. Wierzbicki, Warszawa 1996.
Paczoska A., Dzieci Jałty. Exodus ludności polskiej z Wileńszczyzny w latach 1944–1947, Toruń 2003.
Polskie Siły Zbrojne w drugiej wojnie światowej, t. III; Armia Krajowa, Londyn, 195.
Ramus W., Prawo o obywatelstwie polskim, Warszawa 1968.
Sudoł A., Początki sowietyzacji Kresów Wschodnich Drugiej Rzeczypospolitej (jesień 1939 roku), Bydgoszcz–Toruń 1997.
Sula D., Działalność przesiedleńczo-repatriacyjna PUR w latach 1944–1951, Lublin 2002.
Turlejska M., Prawdy i fikcje. Wrzesień 1939–grudzień 1941, Warszawa 1968.
Wandycz P., Okruchy historii. Telegram ambasadora Steinhardta, „Zeszyty Historyczne”, Paryż 1988, z. 84.
Wieliczka-Szakowa J., Czarna Księga Kresów, Kraków 2011.
Wyszyński R., Przesiedlenia ludności polskiej z ZSRR w latach 1920–1960, "Studia BAS" 2013, nr 2.
Żaroń P., Ludność polska w Związku Radzieckim w czasie II wojny światowej, Warszawa 1990.
Żołyński J., Włączenie polskich ziem wschodnich do ZSRR (1939–40). Problemy ustrojowe i prawne, „Acta Universitatis Wratislaviensis. Prawo”, nr 233, Wrocław 1994.
Wyrok SN w sprawie I CK 323/02.
Wyrok TK z 19 grudnia 2002 r., K 33/02.
