Umowy o zarządzanie w świetle transformacji gospodarczej w Polsce

Abstrakt

Umowy o zarządzanie stanowią wyjątkowo niejednolitą kategorię prawną – jest to przykład umowy o świadczenie usług, niestypizowanej przez ustawodawcę w aktach prawnych jako szczególny rodzaj umowy, a jednocześnie w ustawach szczególnych znajdują się bezpośrednie rozwiązania dotyczące zarządzania przedsiębiorstwem. Brak jednej regulacji, a więc i definicji legalnej, a jednocześnie powszechne wykorzystanie umów o zarządzanie w obrocie prawnym powoduje, że w odniesieniu do poszczególnych ich elementów powstaje wiele wątpliwości. Przedmiot umowy o zarządzanie stanowi obiekt zainteresowania przedstawicieli wielu gałęzi prawa, poczynając od prawa cywilnego, handlowego oraz prawa pracy, kończąc na prawie podatkowym oraz ubezpieczeń społecznych. W okresie gospodarki centralnie sterowanej osobami zarządzającymi byli w szczególności kierownicy lub dyrektorzy przedsiębiorstw, jednak biorąc pod uwagę poprzedni ustrój gospodarczy, należy stwierdzić, że zakres możliwych działań był ograniczony (przede wszystkim wytycznymi partyjnymi). Kontrakty menedżerskie w aktualnym rozumieniu pojawiły się w polskiej rzeczywistości wraz z rozpoczęciem transformacji gospodarczej, czego wyrazem było zwiększające się zapotrzebowanie na profesjonalistów posiadających wiedzę odnośnie do nowoczesnego zarządzania przedsiębiorstwami.

W publikacji wykorzystano literaturę przedmiotu, akty prawne oraz orzecznictwo – kontrakt menedżerski jest bowiem zjawiskiem interdyscyplinarnym i wieloaspektowym. Analiza została przeprowadzona głównie na podstawie metody porównawczej, historycznoprawnej oraz dogmatycznoprawnej. Z uwagi na złożoność problematyki (i jej interdyscyplinarny charakter) należy podkreślić, że wyczerpujące omówienie wszystkich kwestii nie było możliwe w ramach opracowania, w związku z czym w opracowaniu skupiono się na najważniejszych aspektach.