In the search of a system of government at the beginning of independence (1918–1919)
Keywords:
The Second Polish Republic, system of government, constitution, parliament, head of stateAbstract
The subject of the article is to identify the factors and conditions that determined the system of government of the II Republic of Poland in the first years after regaining independence at the end of 1918. The study is devoted to three issues: the system of government at the turn of 1918 and 1919, the system of government under the Small Constitution and the system of government in the light of drafts of the Constitution of the II Republic of Poland. According to the author substitutes of the parliamentary system of government were born already in the first weeks of the functioning the Polish state authorities. Under the Small Constitution of 20 February 1919, an attempt was made to introduce the system of parliamentary supremacy. This turned out to be impossible given the high level of authority enjoyed by the country’s head of state –
Józef Piłsudski, who also served as its commander in chief. Drafts of the Constitution assumed (mostly) the weak position of the president. In this way, the Constitution of 17 March 1921 adopted the parliamentary-cabinet system of government, which was modeled on the system adopted by the III French Republic.
References
Adamczyk M., Pastuszka S., Konstytucje polskie w rozwoju dziejowym 1791–1982, Warszawa 1985.
Burda A., Konstytucja marcowa, Lublin 1983.
Ciświcki T., O Naczelniku Państwa i Prezydencie Rzeczypospolitej Polskiej. Studium prawno-polityczne, Poznań 1922.
Cybichowski Z., Polskie prawo państwowe na tle uwag z dziedziny nauki o państwie i porównawczego prawa państwowego, t. 1, Warszawa 1925.
Cybichowski Z., Polskie prawo państwowe na tle uwag z dziedziny nauki o państwie i porównawczego prawa państwowego, t. 2, Warszawa 1927.
Czajowski J., Koncepcja formy rządu w projektach konstytucji niepodległej Rzeczypospolitej (1917–1920), [w:] Model polskiego parlamentu, red. M. Grzybowski, Kraków 1996.
Czajowski J., Senat Rzeczypospolitej Polskiej pierwszej kadencji 1922–1927. Pozycja prawnokonstytucyjna i praktyka ustrojowa, Warszawa 1999.
Czajowski J., Grzybowski M., Kilka refleksji o drugiej izbie ustawodawczej w II RP i projektach Konstytucji III RP, [w:] Regnare, gubernare, administrare: Prawo i władza na przestrzeni wieków. Prace dedykowane profesorowi Jerzemu Malcowi z okazji 40-lecia pracy naukowej, red. S. Grodziski, A. Dziadzio, Kraków 2012.
Deryng A., Akty rządowe głowy państwa, Lwów 1934.
Górecki D., Powstawanie władz naczelnych w odradzającej się Polsce (1914–1919), Łódź 1983.
Górski G., Polonia Restituta. Ustrój państwa polskiego w XX wieku, Lublin 2007.
Grzybowski K., Demokracja francuska, Kraków 1947.
Ilski Z., Formuła wyborcza u progu niepodległej Polski (do 1922 r.), Toruń 2013.
Kallas M., Historia ustroju Polski, Warszawa 2006.
Kallas M., Tryb zmiany ustawy zasadniczej w projektach konstytucyjnych z lat 1917–1920 oraz 1989–1991, [w:] Księga życia i twórczości. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Romanowi A. Tokarczykowi, t. 5: Prawo, red. Z. Władek, Lublin 2013.
Kierończyk P., Nadrzędność parlamentu – mit czy realna alternatywa ustrojowa? Analiza wybranych przykładów, Gdańsk 2009.
Kierończyk P., Wizja silnego parlamentu w pierwszych konstytucjach państw bałtyckich, „Zeszyty Naukowe Gdańskiej Wyższej Szkoły Administracji” 2005, nr 1.
Komarnicki W., Polskie prawo polityczne (Geneza i system), Warszawa 1922.
Komarnicki W., Ustrój Polski współczesnej, Wilno 1937.
Korobowicz A., Pierwsze miesiące niepodległości – kształtowanie ustroju i prawotwórstwo, „Przegląd Sejmowy” 1999, nr 1.
Kowalski W., Koncepcje ustrojowe izby wyższej parlamentu w II Rzeczypospolitej, Warszawa 2014.
Krukowski S., Geneza konstytucji z 17 marca 1921 r., Warszawa 1977.
Kulesza W.T., Uchwała Sejmu Ustawodawczego z dnia 20 lutego 1919 r. o powierzeniu Józefowi Piłsudskiemu dalszego sprawowania urzędu Naczelnika Państwa, „Przegląd Sejmowy” 2007, nr 5.
Kulig A., Kształtowanie formy rządów u progu niepodległej Polski (1917–1926), Warszawa 2013.
Kumaniecki K.W., Odbudowa państwowości polskiej. Najważniejsze dokumenty, Warszawa – Kraków 1924.
Leśnodorski B., Wielkości i nędze odrodzenia państwowego. O Polsce na przełomie lat 1918/1919, „Państwo i Prawo” 1978, z. 10.
Pajewski J., Odbudowa państwa polskiego 1914–1918, Poznań 2005.
Pietrzak M., Rządy parlamentarne w Polsce w latach 1919–1926, Warszawa 1969.
Prokop K., Konstytucyjny system organów państwowych Republiki Litewskiej w pierwszych latach niepodległości (1918–1926), „Miscellanea Historico-Iuridica” 2009, t. IX.
Rogowski S., Małe konstytucje (1919–1947–1992), „Przegląd Sejmowy” 1999, nr 2.
Sagan S., Międzywojenne konstytucje Estonii, [w:] Prawo międzynarodowe, europejskie i krajowe – granice i wspólne obszary. Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Genowefie Grabowskiej, red. B. Mikołajczyk, J. Nowakowska-Małusecka, Katowice 2009.
Sczaniecki M., Powszechna historia państwa i prawa, Warszawa 2009.
Starzewski M., Konstytucja Republiki Czechosłowackiej, Kraków 1926.
Starzyński S., Współczesny ustrój prawno-polityczny Polski i innych krajów słowiańskich, Lwów 1928.
Witkowski Z., Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej 1921–1935, Warszawa 1987.
Zieliński J., Prezydent Republiki Estońskiej, [w:] Prezydent w państwach współczesnych. Modernizacja instytucji, red. J. Osiński, Warszawa 2009.
