The hardships during peace negotiations at the background of the Suwałki Region occupied by Germans in 1915-1919
Keywords:
Suwałki Governorate, Polish Military Organisation, Sejny Uprising, peace court, German soldiersAbstract
The occupation of the Suwałki Region by the Germans in years 1915-1919 is an often forgotten period in the history of this region. It is all the more amazing that the activities of the occupation forces were aimed at plunder and repression of the local population. In those years, the Polish-Lithuanian conflict also intensified, which resulted in the outbreak of the Sejny Uprising, which was victorious for Poles. When Warsaw, Kraków, or Poznań exulted with regaining their independence - terror was still going on in the Suwałki region. That is why I wrote this article, to revive the memory of those events. The impulse to write the text was that I became acquainted with the minutes of the session of the Peace Court in Sztabin, which was held on 11th June 1919. On that day, German soldiers entered the building where the court was sitting. They started beating the people who were there and they almost took Judge Leopold Zatryb's life. The angry soldiers first wanted to stab him with a bayonet and then smash the judge's head with a metal crucifix. Only the reaction of the German officer prevented more bloodshed. The mentioned minutes is the most important source that I have used. It is in the collection of the State Archives in Suwałki, along with the rest of the documents relating to the activities of German soldiers. Moreover, the memories of Jakób Rółkowski - the parish priest in Sztabin, who was persecuted by the Occupant, were also very helpful. I also used the works of, among others, G. Ryżewski and S. Buchowski.
References
Archiwum Państwowe w Suwałkach, Tymczasowa Rada Obywatelska Okręgu Suwalskiego i Zarząd Rady Ludowej Okręgu Suwalskiego, Raport komisarza rządowego na powiat augustowski do ministra spraw wewnętrznych, Augustów, 28 czerwca 1919, Sygn. 5, s. 133-134.
Archiwum Państwowe w Suwałkach, Tymczasowa Rada Obywatelska Okręgu Suwalskiego i Zarząd Rady Ludowej Okręgu Suwalskiego, Pismo Tymczasowej Rady Obywatelskiej Okręgu Suwalskiego do Komendanta Okręgu w Suwałkach, Suwałki, 2 lipca 1919, Sygn. 4, s. 387-389.
Archiwum Państwowe w Suwałkach, Korespondencja dotycząca konfliktów z Niemcami w Augustowie, Filipowie, Płocicznie, Sztabinie, sygn. 603/208/0/2/18.
Dz.U. Min. Spr. z 4 III 1919 r.
Dz.U. Min. Spr. z 25 IV 1919 r.
Dz.U. Min. Spr. z 15 III 1921 r.
Dz.U. Min. Spr. z 15 V 1925 r.
Sprawozdanie stenograficzne z 66 posiedzenia Sejmu Ustawodawczego z dnia 9 lipca 1919 r. t. LXVI/47-LXVI/54.
Ziemia suwalska, 1919, wydanie nadzwyczajne.
Buchowski S., Konflikt polsko-litewski o Ziemię Sejneńsko-Suwalską w latach 1918-1920, Sejny 2009.
Dąbrowski K., Witkowski W., Sądowe zapiski w Dziennikach Michała Romera (Królewsko-Polski Sąd Pokoju w Kolnie 1917-1918), "Z dziejów prawa", t. 12 (20).
Klabiński S., Walka chłopów guberni suwalskiej w rewolucji 1905 – 1907 roku ze szczególnym uwzględnieniem Ziemi Sejneńskiej, [w:] Materiały do dziejów Ziemi Sejneńskiej, red. J. Antoniewicz, Białystok 1963.
Przygucki J., Suwalskie sądownictwo w okresie międzywojennym, [w:] https://bip.suwalki.so.gov.pl/so_suwalki/i/file/historia/miedzywojenny.pdf
Rółkowski J., Trzydzieści lat mego pasterzowania w parafii sztabińskiej, Warszawa 1933.
Rółkowski J., Trzydzieści lat mego pasterzowania w parafii sztabińskiej, Szczecin 2019.
Ryżewski G., Dzieje obszarów gminy Sztabin od czasów najdawniejszych do współczesności, Białystok-Sztabin 2002.
Wysocki W.J., Powstanie sejneńskie 1919, Warszawa 2019.
