Characteristics of Herman Lieberman’s Parliamentary Activity in 1922–1926, Concerning the Supreme Administrative Tribunal
Keywords:
Herman Lieberman, the Supreme Administrative Tribunal, the Second Polish Republic, rule of law, administrationAbstract
The article aims to present Herman Lieberman’s parliamentary activity in the years 1922–1926, concerning the enactment and amendment of the act on the Supreme Administrative Tribunal of 3 August 1922. The main reason for exploring this problem is the fact that his parliamentary activity, focusing on the first Polish administrative court, was omitted from his memoires and his official biography, written by Artur Leinwald. Apart from that, the topic of this article coincides with the centenary of the Supreme Administrative Tribunal. Furthermore, this publication shows how the Sejm and the Supreme Administrative Tribunal operated before the may coup of 1926, because afterwards the new executive was progressively forcing the Supreme Administrative Tribunal to cooperate with government and to support state policy. The greatest number of sources concerning Lieberman’s parliamentary activity in the interwar period can be found at the Sejm Library’s website. Therefore, the methodology for writing this article consisted in the analysis of the bills and protocols of the Sejm, the Constitutional Committee, and the Legal Committee. These sources show that Herman Lieberman was very involved in the legislative work concerning the Supreme Administrative Tribunal. Analysis of these documents makes it possible to conclude that the parliamentarian was a great supporter of setting up this court in Poland. Herman Lieberman was sure that the Supreme Administrative Tribunal would be the guarantor of the protection of individual rights and freedoms.
References
Ustawa z 17 marca 1921 r. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. 1921 nr 44, poz. 267).
Ustawa z dnia 3 sierpnia 1922 r. o Najwyższym Trybunale Administracyjnym (Dz.U. 1922 nr 67, poz. 600).
Ustawa z dnia 28 maja 1924 r. w przedmiocie rozciągnięcia mocy obowiązującej ustaw o Najwyższym Trybunale Administracyjnym na obszar województwa śląskiego (Dz.U. 1924 nr 50, poz. 506).
Ustawa z dnia 25 marca 1926 r. o zmianie niektórych przepisów ustawy z dnia 3 sierpnia 1922 r. o Najwyższym Trybunale Administracyjnym (Dz.U. 1926 nr 37, poz. 237).
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 6 lutego 1928 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz.U. 1928 nr 12, poz. 93).
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 7 lutego 1928 r. o zmianie i uzupełnieniu przepisów, dotyczących ustroju Najwyższego Trybunału Administracyjnego, oraz o stosunku służbowym sędziów Najwyższego Trybunału Administracyjnego (Dz.U. 1928 nr 13, poz. 94).
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 27 października 1932 r. o Najwyższym Trybunale Administracyjnym (Dz. U. 1932 nr 94, poz. 806).
Wyrok SN z dnia 25 maja 2023 r., II KK 453/22.
Sejm Ustawodawczy, Sprawozdanie komisji konstytucyjnej o projekcie ustawy o Najwyższym Trybunale Administracyjnym, druk nr 3553.
Sejm Ustawodawczy, Sprawozdanie stenograficzne z 287 posiedzenia Sejmu Ustawodawczego z dnia 21 lutego 1922 r., CCLXXXVII/1 – CCLXXXVII/76.
Sejm Ustawodawczy, Sprawozdanie stenograficzne z 332 posiedzenia Sejmu Ustawodawczego z dnia 28 lipca 1922 r., CCCXXXII/1 – CCCXXXII/90.
Sejm Ustawodawczy, Sprawozdanie stenograficzne z 333 posiedzenia Sejmu Ustawodawczego z dnia 3 sierpnia 1922 r., CCCXXXIII/1 – CCCXXXIII/68.
Sejm Ustawodawczy, Wniosek w sprawie projektu ustawy o Najwyższym Trybunale Administracyjnym, druk nr 3323.
Sejm I Kadencji, Interpelacja posłów ze Z. P. P. S. do p. Prezesa Rady Ministrów w sprawie pozostawania nadal w urzędzie Ministra Sprawiedliwości Nowodworskiego i to tak w urzędzie ministra resortowego, jak i na stanowisku członka Trybunału Administracyjnego.
Sejm I Kadencji, Projekt ustawy w przedmiocie rozciągnięcia mocy obowiązującej ustaw o Najwyższym Trybunale Administracyjnym na obszar województwa śląskiego, druk nr 962.
Sejm I Kadencji, Projekt ustawy o zmianie niektórych przepisów ustawy z dnia 3 sierpnia 1922 r. o Najwyższym Trybunale Administracyjnym, druk nr 1787.
Sejm I Kadencji, Sprawozdanie komisji konstytucyjnej o projekcie ustawy w sprawie zmiany niektórych przepisów ustawy z dnia 3 sierpnia 1922 r. o Najwyższym Trybunale Administracyjnym, druk nr 2221.
Sejm I Kadencji, Sprawozdanie komisji konstytucyjnej w sprawie poprawek Senatu do przyjętego przez Sejm w dniu 30 grudnia 1925 r. projektu ustawy o zmianie niektórych przepisów ustawy z dnia 3 sierpnia 1922 r. o Najwyższym Trybunale Administracyjnym, druk nr 2356.
Sejm I Kadencji, Sprawozdanie stenograficzne z 101 posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej z dnia 21 lutego 1924 r., CI/1 – CI/64.
Sejm I Kadencji, Sprawozdanie stenograficzne z 121 posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej z dnia 23 maja 1924 r., CXXI/1 – CXXI/40.
Sejm I Kadencji, Sprawozdanie stenograficzne z 185 posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej z dnia 19 marca 1925 r., CLXXXV/1 – CLXXXV/56.
Sejm I Kadencji, Sprawozdanie stenograficzne z 264 posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej z dnia 29 grudnia 1925 r., CCLXIV/1 – CCLXIV/56.
Sejm I Kadencji, Sprawozdanie stenograficzne z 265 posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej z dnia 30 grudnia 1925 r., CCLXV/1 – CCLXV/54.
Sejm I Kadencji, Sprawozdanie stenograficzne z 279 posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej z dnia 25 marca 1926 r., CCLXXIX/1 – CCLXXIX/56.
Lieberman H., Pamiętniki, Warszawa 1996.
Składkowski F.S., Strzępy meldunków, Warszawa 1988.
Adamiak B., Borkowski J., Postępowanie administracyjne i sądowoadministracyjne, Warszawa 2015.
Bardach J., Leśnodorski B., Pietrzak M., Historia ustroju i prawa polskiego, Warszawa 1998.
Brzoza Cz., Stepan K., Aneks. Reprezentacja polska w parlamencie wiedeńskim w latach 1848-1918, [w:] Buszko J., Polacy w parlamencie wiedeńskim 1848–1918, Warszawa 1996.
Buszko J., Polacy w parlamencie wiedeńskim 1848–1918, Warszawa 1996.
Czartoryska J., Działalność parlamentarna Hermana Liebermana, „Rocznik Przemyski”, t. XLVIII, z. 4, Przemyśl 2012.
Dziadzio A., Kariera zawodowa sędziów austriackiego Trybunału Administracyjnego w II Rzeczypospolitej Polskiej, „Miscellanea Historico-Iuridica”, t. XIV, z. I, Białystok 2015.
Fiedorczyk P., Podstawy prawne działalności Najwyższego Trybunału Administracyjnego w II Rzeczypospolitej, [w:] Miscellanea Historico-Iuridica Bialostocensia, red. P. Fiedorczyk i A. Nowakowski, Białystok 1995.
Garlicki A., Przedmowa, [w:] Lieberman H., Pamiętniki, Warszawa 1996.
Leinwand A., Poseł Herman Lieberman, Kraków 1983.
Malec D., Geneza i pozycja prawnoustrojowa Najwyższego Trybunału Administracyjnego, [w:] W 95. rocznicę utworzenia Najwyższego Trybunału Administracyjnego, red. A. Rossmanith, Warszawa 2019.
Malec D., Najwyższy Trybunał Administracyjny 1922–1939 w świetle własnego orzecznictwa, Warszawa-Kraków 1999.
Redzik A., Początki sądownictwa administracyjnego w monarchii habsburskiej w świetle prasy z epoki i opinii prawników galicyjskich. Próba utworzenia sądownictwa administracyjnego w Galicji w 1907 r., [w:] W 95. rocznicę utworzenia Najwyższego Trybunału Administracyjnego, red. A. Rossmanith, Warszawa 2019.
Szafrański W., Dzień z życia Najwyższego Trybunału Administracyjnego, [w:] W 95. rocznicę utworzenia Najwyższego Trybunału Administracyjnego, red. A. Rossmanith, Warszawa 2019.
Downloads
Published
Issue
Section
License
Copyright (c) 2023 Miscellanea Historico-Iuridica
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
