The October Revolution and Polish inheritance law
Keywords:
October Revolution, inheritance law, codification of the civil law, Civil Law Codification CommissionAbstract
One of the most drastic legal solutions introduced after the outbreak of the October Revolution was the abolition of inheritance. In subsequent years the basic institutions of inheritance law have been gradually restored, but the scope of the inheritance law granted to citizens has remained narrow. The purpose of this paper is to indicate the potential impact of these Soviet patterns on contemporary Polish inheritance law. The article is divided into three parts. The first part presents a brief outline of the evolution of Soviet inheritance law, from the period of the October Revolution to 1945. Thereafter, the proposal to implement Soviet solutions into Polish law is presented. It was embodied in five theses for the project of inheritance law, prepared during the works of the Codification Commission in 1951. The last part describes the further history of this project. The article finishes with the concluding remarks in which the author seeks to indicate the legacy of the October Revolution in the current inheritance law in Poland.
References
Dekret z dnia 27 (10) kwietnia 1918 r. o zniesieniu spadkobrania, Zbiór Praw i Rozporządzeń Rządu Robotniczo-Chłopskiego RSFRR, Nr 34, poz. 456.
Dekret z dnia 2 maja 1922 r. o zasadniczych prywatnych prawach majątkowych, uznawanych w Związku Radzieckim, zabezpieczonych jego ustawami i chronionych przed sądami Związku Radzieckiego, Zbiór ustaw Rosyjskiej Socjalistycznej Republiki Rad (RSRR) Nr 36, poz. 423.
Dekret Prezydium Rady Najwyższej ZSRR z dnia 14 marca 1945 r., Wiadomości Rady Najwyższej ZSRR nr 15.
Dekret Prezydium Rady Najwyższej RSFRR z dnia 12 czerwca 1945 r., Wiadomości Rady Najwyższej RSFRR nr 38.
Dekret z dnia 8 października 1946 r. – Prawo spadkowe (Dz.U. nr 60, poz. 328).
Dekret z dnia 3 lutego 1947 r. o podatku od nabycia praw majątkowych (Dz.U. nr 27, poz. 106).
Ustawa z dnia 2 lipca 1949 r. o zmianie dekretu z dnia 3 lutego 1947 r. o podatku od nabycia praw majątkowych (Dz.U. nr 42, poz. 309).
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93).
Ustawa z dnia 20 marca 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2015, poz. 539).
Orzeczenie SN z dnia 27 czerwca 1950 r., Ł.C. 549/59, "Państwo i Prawo" 1950, nr 1.
Uzasadnienie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks cywilny, Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (druk nr 2707).
Archiwum Akt Nowych, zespół nr 285 – Ministerstwo Sprawiedliwości w Warszawie, sygn. teczek: 2187, 2384, 2386, 2388, 2391, 5395, 5407, 5412, 5413, 5633.
Amfiteatrov G.N., Solodilov A.P., Pravo nasledovaniia v SSSR, Moskva 1946.
Białostocki S., Wierzbowski E., Radzieckie prawo spadkowe, „Palestra” 1959, nr 10.
Fiedorczyk P., O powstaniu, strukturze organizacyjnej i trybie prac Komisji Kodyfikacyjnej z 1956 roku, [w:] O prawie i jego dziejach księgi dwie. Studia ofiarowane Profesorowi Adamowi Lityńskiemu w czterdziestopięciolecie pracy naukowej i siedemdziesięciolecie urodzin, red. M. Mikołajczyk i in., ks. II, Białystok–Katowice 2010.
Gwiazdomorski J., Dziedziczenie ustawowe w projekcie kodeksu cywilnego PRL, [w:] Materiały dyskusyjne do Projektu Kodeksu Cywilnego Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Materiały Sesji Naukowej 8–10 grudnia 1954 r., Warszawa 1955.
Gwiazdomorski J., Prawo spadkowe, Warszawa 1959.
Lityński A., Dwie wielkie transformacje prawa sądowego w Polsce XX wieku. Koncepcje i ich realizacja, [w:] W pięćsetlecie Konstytucji Nihil Novi. Z dziejów stanowienia prawa w Polsce, Warszawa 2006.
Lityński A., Nowe ustawodawstwo w nowym ustroju. O prawie karnym i cywilnym w pierwszym dwudziestoleciu Polski Ludowej, „Miscellanea Historico-Iuridica” 2006, t. IV.
Lityński A., O prawie i sądach początków Polski Ludowej, Białystok 1999.
Lityński A., Prawo Rosji i ZSRR 1917–1991 czyli historia wszechzwiązkowego komunistycznego prawa (bolszewików). Krótki kurs, Warszawa 2012.
Marks K., Engels F., Manifest Komunistyczny, [w:] K. Marks i F. Engels, Dzieła wybrane, t. 1, Warszawa 1949.
Materiały dyskusyjne do Projektu Kodeksu Cywilnego Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Materiały Sesji Naukowej 8–10 grudnia 1954 r., Warszawa 1955.
Moszyńska A., Prace nad kodyfikacją majątkowego prawa cywilnego w latach 1950–52, „Miscellanea Historico-Iuridica” 2015, t. XIV, z. 2.
Moszyńska A., Prawo w służbie gospodarki – przepisy szczególne o dziedziczeniu gospodarstw rolnych, „Z Dziejów Prawa” 2015, t. 8.
Persak K., „Troskliwy opiekun i światły doradca Polski Ludowej” – poprawki Józefa Stalina do Konstytucji PRL z 22 lipca 1952 r., [w:] PRL. Trwanie i zmiana, red. D. Stola, M. Zaremba, Warszawa 2003.
Projekt Kodeksu Cywilnego Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, Warszawa 1954.
Projekt Kodeksu Cywilnego Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, Warszawa 1955.
Projekt kodeksu cywilnego Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, Warszawa 1961.
Reich N., Sozialismus und Zivilrecht. Eine rechtstheoretisch-rechtshistorische Studie zur Zivilrechts theorie und Kodifikationspraxis im sowjetischen Gesellschafts- und Rechtssystem, Frankfurt/Main 1972.
Sovetskoe graˇzdanskoe pravo, red. M.M. Agarkov, D.M. Genkin, t. II, Moskva 1944.
Szer S., Z zagadnień kodyfikacji prawa spadkowego (Uwagi ogólne), „Państwo i Prawo”1951, z. 5–6.
Tabęcki C., Osoby uprawnione do zachowku, „Demokratyczny Przegląd Prawniczy”1948, nr 3.
Wasilkowski J., Kodyfikacja prawa cywilnego w Polsce, „Nowe Prawo” 1950, nr 12.
Szarski H., Wspomnienia, http://szarski.info/henrykszarskiwspomnienia.htm.
