The Impact of Historical Politics on Polish-Lithuanian Relations

Authors

  • Wojciech Lis John Paul II Catholic University of Lublin (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II)

Keywords:

historical politics, memory formation, instrumentalization of history, treaty on friendly relations and good neighborly cooperation

Abstract

The article deals with the issue of historical policy and its impact on mutual Polish-Lithuanian relations. The nature of these relations is determined by a number of diverse factors, one of which is the attitude to one’s own past and the ability to emphasize those moments of it that testify to the greatness of the nation and its achievements. The impact of history on the present day, however, is not through historical facts alone, but also, and perhaps above all, through the way they are interpreted and presented to the public, which can boldly be called historical policy. It goes without saying that each state tries to shape this policy in such a way that will allow it to emphasize its value, exaggerate events of fundamental importance to it, and at the same time marginalize or altogether relegate to oblivion everything which is a source of shame.

Thus, historical policy can either bring countries that have similar attitudes toward a shared history closer together or distance them when the assessment is diametrically opposed. In this sense, historical policy can either serve to nurture shared memory or to reinforce antagonism. This is of great importance, especially in this part of the world, where history, as perhaps nowhere else, has a tremendous impact on how we define ourselves, how we treat our homeland, how we perceive others and on what rules we base the relationships we build with them.

The purpose of this article is an attempt to show the impact of historical politics on Polish-Lithuanian relations. Contrary to popular slogans about “the best ever PolishLithuanian relations,” their actual picture is far from ideal. At the same time, the aim here is not to stoke bad emotions, but to show how relative the perception of common history is, even in the case of nations that for centuries formed a common state. The research was carried out using the methods of critical analysis, dogmatic-legal analysis, and observation of the way interactions are formed.

Author Biography

  • Wojciech Lis, John Paul II Catholic University of Lublin (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II)

    ORCID: 0000-0002-9014-0749

    dr hab. Wojciech Lis – Polish Science (Nauka Polska): database of the National Information Processing Institute (Ośrodek Przetwarzania Informacji – Państwowy Instytut Badawczy)

    dr hab. Wojciech Lis prof. KUL – John Paul II Catholic University of Lublin (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II) – Faculty of Law, Canon Law and Administration (Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji) – Institute of Legal Sciences (Instytut Nauk Prawnych) – Department of Civil Law and Family Law (Katedra Prawa Cywilnego i Rodzinnego)

References

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. 1997, nr 78, poz. 483, z późn. zm.).

Traktat między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Litewską o przyjaznych stosunkach i dobrosąsiedzkiej współpracy, sporządzony w Wilnie dnia 16 kwietnia 1994 r. (Dz.U. 1995 nr 15, poz. 71).

Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (t.j. Dz.U. 2023, poz. 2119).

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (t.j. Dz.U. 2024, poz. 17).

Ustawa z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (t.j. Dz.U. 2023, poz. 102).

AW, „Proces” przeciwko królowi Jagielle ukończony, „Dziennik Bydgoski” 1930, nr 43.

Bieleń Stanisław, Tożsamość międzynarodowa Federacji Rosyjskiej, Warszawa 2006.

Birsztonas [Jonas Basanavičius], „Auszra” ir „Dziennik Poznanski’s”, „Auszra” 1983, nr 7.

Bubnys Arūnas, Vokiečių ir lietuvių saugomo policija (1941–1944), https://www.genocid.lt/Leidyba/1/arunas1.htm.

Chajewski Adam, Okoliczności wynegocjowania i podpisania Traktatu między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Litewską o przyjaznych stosunkach i dobrosąsiedzkiej współpracy, „Studium Vilnense A” 2017, vol. 14.

Chajewski Adam, Polityka polska wobec Litwy w latach 1989–1994, „Arcana” 1996, nr 1.

Davies Norman, Europa. Między Wschodem a Zachodem, Kraków 2007.

Giebułtowicz Jacek, O złym i dobrym traktowaniu polskich nagrobków na Litwie, https://bunt.com.pl/buntmlodychduchem/1552/-O-zlym-i-dobrym-traktowaniu-polskichnagrobkow-na-Litwie.

Grott Bogumił, Drugi front współczesnych relacji niemiecko-polskich, „Nowy Ład”, 3.03.2023, https://nlad.pl/drugi-front-wspolczesnych-relacji-niemiecko-polskich.

Grott Bogumił, Zbrodnia i grabież, „Śląsk” 2020, nr 11.

Hańderek Marek, Rosja ofiarą i wyzwolicielką? Putinowska polityka historyczna względem Polski, „Biuletyn IPN” 2020, nr 4.

IAR/PAP, Litwa oburzona polską broszurą, https://wydarzenia.interia.pl/zagranica/newslitwa-oburzona-polska-broszura,nId,903771.

Januskas Pranas, POW w Kownie: obywatele dawnego WKL czy zdrajcy?, [w:] Kultura Litwy i Polski w dziejach. Tożsamość i współczesność, red. Jerzy Wyrozumski, Kraków 2000.

Jundo-Kaliszewska Barbara, Etnolingwistyczna istota nacjonalizmu litewskiego i antypolonizm Litwinów na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych XX w., „Acta Universitatis Lodzienzis. Folia Historica” 2013, nr 91.

Jundo-Kaliszewska Barbara, Zakładnicy historii. Mniejszość polska w postradzieckiej Litwie, Łódź 2019.

Jundo-Kaliszewska Barbara, Żurawski: Przypięcie wstążki Św. Gieorgija można potraktować jako strzał samobójczy, http://zw.lt/opinie/zurawski-przypiecie-wstazki-sw-gieorgijamozna-potraktowac-jako-strzal-samobojczy.

Kasparavičius Algis, Współcześni historycy litewscy o sprawie Wilna i stosunkach polsko-litewskich w latach 1918–1940 oraz zmiany w potocznej świadomości Litwinow, [w:] Historycy polscy, litewscy i białoruscy wobec problemów XX wieku. Historiografia polska, litewska i białoruska po 1989 r., red. Krzysztof Buchowski, Wojciech Śleszyński, Białystok 2003.

Korzeniewska Katarzyna, Polityka historyczna Litwy, [w:] Słowniki społeczne. Polityka historyczna, red. Joanna Lubecka, Maciej Zakrzewski, Kraków 2023.

Kwieciński Zbigniew, Śliwerski Bogusław (red.), Pedagogika, Warszawa 2003.

Landsbergis Vytautas, Nasz patriotyzm ich szowinizm? Rozmawia Mariusz Maszkiewicz, Toruń 2011.

Landsbergis Vytautas, Przemówienie w Sejmie litewskim 15 września 1994 o traktacie polsko-litewskim, [w:] Pozostawione historii. Litwini o Polsce i Polakach, red. Katarzyna Korzeniewska, Vladas Siratavičius, Kraków 1999.

Lietuvos Taryba skelbie lietuvos nepriklausomybę, „Lietuvos aidas”, 19.02.1918, https://lt.wikipedia.org/wiki/Lietuvos_aidas.

Lietuvos Nepriklausomybės Aktas, https://lt.wikipedia.org/wiki/Lietuvos_Nepriklausomyb%C4%97s_Aktas.

Lorenz W., W historii trzeba walczyć o swoje prawa. Wypowiedź Normana Davisa, „Rzeczpospolita”, 1.08.2007.

Łabno Anna, Prawne aspekty polityki historycznej, [w:] Słowniki społeczne. Polityka historyczna, red. Joanna Lubecka, Maciej Zakrzewski, Kraków 2023.

Łomnicka D., IPN: Słowa ambasadora FR to przejaw rosyjskiej propagandy, „Gazeta Polska”, 30.09.2015.

Narbutt Maja, Dwie dekady po polsko-litewskim traktacie. To gorzka prawda – daliśmy się ograć jak dzieci i niektórych spraw nie da się odwrócić, http://wpolityce.pl/swiat/193298-maja-narbutt-dwie-dekady-po-polsko-litewskim-traktacie-to-gorzka-prawda-dalismysie-ograc-jak-dzieci-iniektorych-spraw-nie-da-sie-odwrocic.

Nutarimo „Dėl Lietuvos-Lenkijos draugiškų santykių ir gero kaimyninio bendradarbiavimo sutarties ratifikavimo” projekto Nr. 919 svarstymas.

Otocki Tomasz, Pamięć powraca nad Wilię. Jak zmieniają się relacje litewsko-żydowskie, https://www.tygodnikpowszechny.pl/pamiec-powraca-nad-wilie-jak-zmieniaja-sierelacje-litewsko-zydowskie-185178.

Pieszko Anna, Koronacja Jagiełły: doniosłe wydarzenie czy zdrada interesów narodowych?, https://kurierwilenski.lt/2016/03/04/koronacja-jagielly-doniosle-wydarzenie-czyzdrada-interesow-narodowych/

Pietrzak Leszek, Zakazana historia 3, Warszawa 2012.

Pławski Mateusz, Na Litwie otwarto specjalną wystawę: Polacy przedstawieni jako świnie i okupanci, https://kresy.pl/wydarzenia/na-litwie-otwarto-specjalna-wystawe-polacyprzedstawieni-jako-swinie-i-okupanci.

Polak Wojciech, Galij-Skarbińska Sylwia, Zbrodnia i grabież. Jak Niemcy tuszują prawdę o sobie, Kraków 2019.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 19 września 2019 r. w sprawie znaczenia europejskiej pamięci historycznej dla przyszłości Europy, 2019/2819(RSP).

Rogalik M., Anty-Katyń, „Do Rzeczy”, 28.05–3.06.2018.

Sielezin Jan Ryszard, Post-prawda jako element polityki historycznej Rosji wobec Polski – kontekst międzynarodowy, „Facta Simonidis” 2020, nr 1.

Sienkiewicz Jan, Radość umiarkowana, „Magazyn Wileński”, 1–15.04.1994.

Słowiński Konrad, Kwestie historyczne w stosunkach polsko-rosyjskich w latach 2007–2015, „Rocznik Integracji Europejskiej” 2021, nr 15.

Trojan Marek, Litwa: Tablice mówiące o „polskiej okupacji” Wilna na ekspozycji w języku angielskim [+ foto], https://kresy.pl/wydarzenia/litwa-tablice-mowiace-o-polskiejokupacji-wilna-ekspozycji-jezyku-angielskim-foto.

Vanagaitė Rūta, Mūsiškiai, Vilnius 2016.

Wójcik Maria, Wiesti: Polska i Hitler szykowali atak na Moskwę, „Dziennik”, 24.08.2009.

Zaborski Marcin, Polityczny wymiar pomników i miejsc pamięci, [w:] Pamięć. Historia. Polityka, red. Andrzej Paweł Bieś, Marzena Chrost, Beata Topij-Stempińska, Kraków 2012.

Downloads

Published

2024-12-30

How to Cite

The Impact of Historical Politics on Polish-Lithuanian Relations. (2024). Miscellanea Historico-Iuridica, 23(2), 205-231. https://miscellanea.uwb.edu.pl/article/view/908

Similar Articles

71-80 of 323

You may also start an advanced similarity search for this article.