Pojęcie konkubinatu w świetle polskiej doktryny i orzecznictwa
Słowa kluczowe:
konkubinat, związek pozamałżeński, definicja prawna, prawo rodzinne, prawo polskieAbstrakt
Accepted by some groups of people and condemned by others, informal relationships have been recognized but not defined by the Polish legislator. In the absence of legal definition it is a task of legal scholars and judges to establish what kind of relationships can be classified as falling under the heading of the equivocal expressions used by the legislator in legal acts. Traditionally, concubinage is deemed as a relationship of that kind. However, it is highly controversial how this type of informal union should be defined. In the first part of this paper the author presents opinions of the legal scholars and judges on the constitutive features of concubinage and proposed definitions of the term. In the second part he analyzes presented data and proposes a typological definition of concubinage which on the grounds of Polish legal tradition can be described as a heterosexual, stable, (not necessarily) notorious relationship of two (or more) people who live together (or not). The cohabitants cannot be legally married and have to form a life communion (characterized by the existence of emotional, physical and economic sensu largo bonds). The union has to be seen by them as an autotelic value and cannot (even potentially) be against the law.
Bibliografia
Dekret z dnia 25 września 1945 r. Prawo małżeńskie (Dz.U. 1945 nr 48, poz. 270).
Francuski kodeks cywilny z 21 marca 1804 r. (Code civil), http://www.legifrance.gouv.fr/affichCode.
Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz.U. 2012, poz. 788).
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. 2014, poz. 121).
Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej (t.j. Dz.U. 2013, poz. 1169).
Ustawa z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (t.j. Dz.U. 2012, poz. 400).
Ustawa z dnia 26 października 1995 r. o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego (t.j. Dz.U. 2013, poz. 255, z późn. zm.).
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz.U. nr 88, poz. 553, z późn. zm.).
Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. 2012, poz. 749, z późn. zm.).
Ustawa z dnia 24 lipca 1998 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy, Kodeks postępowania cywilnego, Prawo o aktach stanu cywilnego, ustawy o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczpospolitej Polskiej oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 1998 nr 117, poz. 757).
Ustawa z dnia 22 stycznia 1999 r. o ochronie informacji niejawnych (t.j. Dz.U. 2005 nr 196, poz. 1631, z późn. zm.).
Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz.U. 2012, poz. 182, z późn.zm.).
Ustawa z dnia 5 sierpnia 2010 r. o ochronie informacji niejawnych (Dz.U. nr 182, poz. 1228).
Barlow A., Duncan S., James G., Park A., Cohabitation, Marriage and the Law. Social Change and Legal Reform in the 21st Century, Oxford – Portland 2005.
Ćwiek W., Konkubinat, Warszawa 2002.
Hartwich F., Konkubinat – dylematy prawne, „Palestra” 2007, nr 3-4.
Hartwich F., Związki partnerskie. Aspekty prawne, Warszawa 2011.
Labbée X., Le droit commun du couple, Villeneuve d’Ascq 2012.
Litewski W., Słownik encyklopedyczny prawa rzymskiego, Kraków 1998.
Logika dla prawników. Słownik encyklopedyczny, red. A. Malinowski, Warszawa 2012.
Malaurie P., Fulchiron H., La Famille, Paris 2011.
Markowski A., Pawelec R., Wielki słownik wyrazów obcych i trudnych, Warszawa 2001.
Morawski L., Główne problemy współczesnej filozofii prawa. Prawo w toku przemian, Warszawa 2003.
Nazar M., Konkubinat, [w:] System Prawa Prywatnego. Prawo rodzinne i opiekuńcze, red. T. Smyczyński, t. XI, Warszawa 2009.
Nazar M., Konkubinat a małżeństwo – wybrane zagadnienia, [w:] Księga Jubileuszowa Profesora Tadeusza Smyczyńskiego, red. M. Andrzejewski, L. Kociucki, M. Łączkowska, A.N. Schulz, Toruń 2008.
Nazar M., [w:] Prawo rodzinne, J. Ignatowicz, M. Nazar, Warszawa 2012.
Nazar M., Rozliczenia majątkowe konkubentów, Lublin 1993.
Newcomb P.R., Cohabitation, [w:] International Encyclopedia of the Social Sciences, ed. W.A. Darity Jr, t. 2: Cohabitation – Ethics in Experimentation, Detroit 2008.
Osuchowski W., Rzymskie prawo prywatne. Zarys wykładu, Warszawa 1981.
Pągowska E., Ratunek w latunku, „Polityka” 2008, nr 23.
Paul B., Konkubinat, „Jurysta” 2002, nr 7-8.
Paździor S., Konkubinat w prawie kanonicznym oraz polskim prawie cywilnym, „Roczniki Nauk Prawnych” 2007, t. XVII (2).
Pietrzykowski K., [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2012.
Romanowski M., Podział praw podmiotowych na majątkowe i niemajątkowe, „Państwo i Prawo” 2006, z. 3.
Slany K., Alternatywne formy życia małżeńsko-rodzinnego w ponowoczesnym świecie, Kraków 2002.
Słownik języka polskiego. t. I, A-K, red. H. Szkiłądź, S. Bik, C. Szkiłądź, Warszawa 1993.
Słownik Języka Polskiego PWN, http://sjp.pwn.pl/szukaj/konkubinat.
Smyczyński T., Małżeństwo – konkubinat – związek partnerski, [w:] Związki partnerskie. Debata na temat projektowanych zmian prawnych, red. M. Andrzejewski, Toruń 2013.
Sychowicz M., [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. K. Piasecki, Warszawa 2011.
Szer S., Konkubinat, „Studia Cywilistyczne” 1969, t. XIII–XIV.
Szlęzak A., Stosunki majątkowe między konkubentami. Zagadnienia wybrane, Poznań 1992.
Szlęzak A., Wybrane zagadnienia prawnorodzinne konkubinatu, „Ruch Prawniczy Ekonomiczny i Socjologiczny” 1992, z. 3.
Wołoszko A., Cywilnoprawne zagadnienia konkubinatu, „Przegląd Policyjny” 1999, nr 4.
Zieliński A., Zarys instytucji konkubinatu, „Palestra” 1983, nr 12.
Ziembiński Z., Logika praktyczna, Warszawa 2009.
Postanowienie SN z 7 lipca 2004 r., II KK 176/04, LEX nr 121668.
Wyrok NSA w Warszawie z 12 kwietnia 2000 r., V SA 1512/99, LEX nr 49058.
Wyrok SA w Białymstoku z 23 lutego 2007 r., I ACa 590/06, LEX nr259105.
Wyrok SA w Białymstoku z 31 października 2012 r., I ACa 489/12, LEX nr 1235969.
Wyrok SA w Katowicach z 4 października 2012 r., II Aka 349/12,LEX nr 1236422.
Wyrok SN z 31 marca 1988 r., I KR 50/88, LEX nr 20315.
Wyrok SN z 5 grudnia 1997 r., II CKN 485/97, LEX nr 583765.
Wyrok SN z 27 listopada 1998 r., II CKN 31/98, LEX nr 37571.
Wyrok SN z 26 października 2000 r., II CKN 956/99, LEX nr 45570.
Wyrok SN z 6 grudnia 2007 r., IV CSK 301/07, LEX nr 361309.
Wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 17 lutego 1998 r., Grant v. South-West Trains Ltd, C-249/96, LEX nr 111552.
