Obraz sądownictwa i adwokatury w Generalnym Gubernatorstwie w okresie II wojny światowej w twórczości Karola Pędowskiego
Słowa kluczowe:
Generalne Gubernatorstwo, sądownictwo polskie (nieniemieckie), adwokatura, Karol Pędowski, II wojna światowaAbstrakt
Karol Pędowski był adwokatem, który obok działalności zawodowej, społecznej i politycznej zajmował się także literaturą. W okresie II wojny światowej zdał oficjalny egzamin adwokacki oraz prowadził praktykę adwokacką, udzielając porad prawnych, przede wszystkim w ramach działalności Towarzystwa Opieki nad Więźniami „Patronat”. W jego publikacjach znaleźć można wiele wątków dotyczących warszawskiego sądownictwa i adwokatury w okresie okupacji niemieckiej. Tematyka ta w twórczości Karola Pędowskiego pojawia się w sposób bezpośredni, na pierwszym planie, albo pośrednio, jako tło do prowadzonej fabuły. Celem artykuły będzie przedstawienie obrazu sądownictwa i adwokatury w Generalnym Gubernatorstwie w okresie II wojny światowej, jaki w swojej twórczości zawarł adwokat Karol Pędowski. Analizie poddano opublikowane przez niego artykuły, książki i opowiadania, w których znalazły się opisy i wspomnienia prawdziwych i fabularyzowanych wydarzeń z okresu II wojny światowej. W pracy przyjęto założenie, że nawet w odniesieniu do fabularyzowanych wydarzeń, autor ukazał prawdziwe realia odnoszące się do przedmiotowej problematyki artykułu. Artykuł, poświęcony kwestiom prawa i sądownictwa ukazanego w literaturze, pretenduje więc do opracowania z zakresu nurtu „law and literature”. Problematyka sądownictwa i adwokatury w Generalnym Gubernatorstwie, przede wszystkim w odniesieniu do sądownictwa polskiego (nieniemieckiego) nadal stanowi nieopracowany, i przez to nieznany, obszar badawczy. Ocena obrazu literackiego, jaki w swojej twórczości przedstawił Karol Pędowski, wskazuje, że ma on wiarygodny charakter, dzięki czemu uzupełnia znane fakty historyczne.
Bibliografia
Bayer W., Samorząd adwokacki w dobie walki z okupacją hitlerowską: (przyczynki do dziejów adwokatury polskiej w okresie 1939–1945), „Palestra” 1968, t. 12, nr 11.
Bąkowski A., Adwokata Karola Pędowskiego „Okupacyjne opowiadania prawdziwe”, „Palestra” 2011, nr 1-2.
Bień A., Pierwszy sierpnia 1944 (fragment opracowania), [w:] Palestra literacka, red. J.I. Bielski, Warszawa 1984.
Dreszer A., Szpalty pamięci: adwokat Karol Pędowski (1913-1994), „Palestra” 1994, t. 38, nr 11.
Kamień J., Zajadło J., Zeidler K., Prolog, [w:] Prawo i literatura. Pareda, red. J. Kamień, J. Zajadło, K. Zeidler, Gdańsk 2019.
Krzemiński K., Adwokatura polska w okresie okupacji hitlerowskiej (1939-1945), „Palestra” 1976, t. 20, nr 2.
Moszyński R., Dziennik 1939-1945. Wojna i okupacja w Lublinie w oczach dorosłych i dzieci, Lublin 2014.
Pędowski K., „Patronat” - historia i program działania w przyszłości, „Palestra” 1982, t. 26, nr 8-9.
Pędowski K., Adwokatura a tolerancja, „Palestra” 1982, t. 26, nr 8.
Pędowski K., Egzamin adwokacki w okresie okupacji niemieckiej, „Palestra” 1993, t. 36, nr 5-6.
Pędowski K., Jeszcze o „Patronacie"”, „Palestra” 1972, t. 16, nr 9.
Pędowski K., Jeszcze o wychowawczej roli wymiaru sprawiedliwości, „Palestra” 1988, t. 32, nr 8-9.
Pędowski K., Na granicy dwóch światów, [w:] Palestra literacka, red. J. I. Bielski, Warszawa 1984.
Pędowski K., Nieusuwalność sędziów i problemy z tym związane: (de lege ferenda), „Palestra” 1989, t. 33, nr 5-7.
Pędowski K., Nowy „Patronat”, „Palestra” 1991, t. 35, nr 8-9.
Pędowski K., O ochronie życia i skracaniu cierpienia, „Palestra” 1975, t. 19, nr 1.
Pędowski K., O ratowaniu ludzi. Patronat, Żegota, Lekarze, Warszawa 1993.
Pędowski K., Opowiadania okupacyjne prawdziwe, Łódź 1990.
Pędowski K., Palestra staropolska, „Palestra” 1978, t. 22, nr 3.
Pędowski K., Prawo w walce z bezprawiem, „Palestra” 1970, nr 9-10.
Pędowski K., Problemy ordynacji wyborczej, „Palestra” 1991, t. 35, nr 3-4.
Pędowski K., Refleksje na temat ustawy - prawo o adwokaturze, „Palestra” 1982, t. 26, nr 9-10.
Pędowski K., Sądy dla nieletnich w II Rzeczypospolitej, „Palestra” 1991, t. 35, nr 10.
Pędowski K., Strach i odwaga, Warszawa 1992.
Pędowski K., Wspomnienie, „Gazeta Ludowa” 1947, nr 206.
Redzik A., Kotliński T.J., Historia adwokatury, Warszawa 2014.
Redzik A., Zapoznany wybitny Kielczanin – adwokat Karol Pędowski (1911-1994) – w dwudziestolecie śmierci, „Palestra Świętokrzyska” 2014, nr 27-28.
Sworzeń M., Sędziowie w podbitym kraju, „Zeszyty Historyczne” 1999, z. 128.
Twardoch S., Królestwo, Kraków 2018.
Wrzyszcz A., Okupacyjne sądownictwo niemieckie w Generalnym Gubernatorstwie 1939-1945. Organizacja i funkcjonowanie, Lublin 2008.
Wrzyszcz A., Uwagi o prawie łaski w Generalnym Gubernatorstwie (1939-1945). Podstawy normatywne stosowania prawa łaski w GG, „Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego” 2006, t. IX, cz. 2.
