Przestępstwa dezercji i samowolnego oddalenia się żołnierza w Związku Socjalistycznych Republik Sowieckich i Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej

Abstrakt

Przestępstwa dezercji oraz samowolnego oddalenia się stanowiły problem odkąd tylko istnieją siły zbrojne. W dawnych czasach przestępstwo dezercji z reguły karane było śmiercią a w sytuacji bojowej dowódcy zazwyczaj byli uprawnieni do pozbawienia życia dezertera bez jakiegokolwiek postępowania karnego czy choćby dyscyplinarnego. W późniejszych czasach, wraz z postępującą humanitaryzacją przepisy dotyczące omawianych czynów zabronionych stopniowo ulegały liberalizacji na całym świecie. Omawiane czyny oprócz tego, że źle wpływają na morale armii a w konsekwencji na jej wartość bojową, mogą również wywrzeć negatywny wpływ na społeczeństwo. Z drugiej strony istotna jest również kwestia dostosowania dotkliwości sankcji za popełnienie wyżej wspomnianych czynów przestępnych zarówno w czasie trwania pokoju jak i w trakcie wojny oraz sytuacji bojowej. Ważną kwestią są także zmiany w sankcjach karnych jakie następowały na przestrzeni lat w ustawodawstwach obydwu państw socjalistycznych za te przestępstwa. W niniejszej pracy wskazano również fakt, iż czyny przestępne samowolnego oddalenia się oraz dezercji należą do przestępstw tego samego rodzaju, przytoczono na czym polega różnica między nimi a także wykazano, iż czyn dezercji był bardziej szkodliwy i surowiej karany niż samowolne oddalenie się.  Celem artykułu jest wykazanie materialnoprawnych podstaw odpowiedzialności karnej za czyny zabronione dezercji oraz samowolnego oddalenia się w Związku Socjalistycznych Republik Sowieckich i Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.