David Lloyd George a sprawa polska na konferencji wersalskiej
Słowa kluczowe:
David Lloyd George, Traktat wersalski, I wojna światowa, konferencja pokojowa w Paryżu, PolskaAbstrakt
Traktat wersalski podpisany został po wielomiesięcznych obradach konferencji pokojowej zwołanej do Paryża, po zakończeniu I Wojny Światowej w dniu 28 czerwca 1919 roku w Paryżu, przez Niemcy i państwa Ententy. Wszedł w życie z dniem 10 stycznia 1920 roku, tj. z dniem jego ratyfikacji. W konferencji pokojowej w Paryżu uczestniczyły delegacje 27 zwycięskich państw. Traktat gruntownie zmienił mapę Europy i panujący ład polityczny. Na mapie znalazło się wiele małych państw, w tym Rzeczypospolita Polska na nowo zaistniała na mapach Europy, choć w mniejszym niż przed rozbiorami posiadaniu terytorialnym. Delegacja polska, w której znaleźli się m.in: Ignacy Jan Paderewski czy Roman Dmowski zabiegali ze wszystkich sił by przywrócić Polakom ich ziemie, ziemie, które na skutek rozbiorów znalazły się pod władaniem trzech mocarstw, tj: Prus, Austrii i Rosji. Jednakże konferencja pokojowa w Paryżu ukazała wiele niechęci ze strony Wielkiej Piątki, decydującej o losach powojennej Europy w stosunku do Polski. Oczekiwania Polaków, że ich sprawa zostanie poparta przez zaprzyjaźnionych Brytyjczyków, czy Amerykanów, czy wreszcie Francuzów, okazały się złudne. Zwłaszcza Francuzi, którzy wydawali się nader do Polski przychylnie ustosunkowani, na konferencji pokojowej zupełnie podporządkowali się woli Brytyjczyków, którym wręcz zależało by przeszkodzić Polakom w ich dążeniu do przywrócenia przedrozbiorowych granic Polski. Głównym wyrazicielem nieprzychylności Brytyjczyków do sprawy polskiej okazał się być ówczesny premier Wielkiej Brytanii – David Lloyd George, który był tak nieprzejednany w swym stanowisku, że nie przemawiały do niego żadne argumenty na które powoływała się delegacja polska.
Bibliografia
Batowski H., Między dwoma wojnami 1919-1939. Zarys historii dyplomatycznej, Kraków 2001.
Cienciała A. M., Polityka Brytyjska wobec Odrodzenia Polski 1914-1918, ,,Zeszyty Historyczne’’ 1969, nr 16.
Czubiński A., Historia Powszechna XX wieku, Poznań 2003.
Davies N., Boże igrzysko. Historia Polski, Kraków 2007.
Davies N., Lloyd George i Polska 1919-1920, Gdańsk 2000.
Dillon E.J., Konferencja Pokojowa w Paryżu 1919, Warszawa 1921.
Drozdowski M.M., Ignacy Jan Paderewski, Warszawa 1986.
Fiedorczyk P., Lityński A., Stawarska-Rippel A., Wojny XX wieku i ich skutki dla ustrojów państwowych i prawa, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 2019, t. LXXI, z. 1.
Karaszewski P., Kryzys autorytetu Foreign Office w latach 1914-1922, „Dzieje Najnowsze” 1977, z. 2.
Karski J., Wielkie Mocarstwa wobec Polski 1919-1945. Od Wersalu do Jałty, Warszawa 1988.
Kuk L., Między wielkością a małością. Polska wobec koncertowej kakofinii mocarstw na przełomie swych dziejów (1914-1945), „Kwartalnik Historyczny” 2017, z. 1.
Lapter K., Sprawa Gdańska i dostępu Polski do morza na Konferencji Paryskiej 1919 r., „Przegląd Historyczny” 1954, nr 2-3.
Lloyd George D., Prawda o traktacie wersalskim, T. I-II, Warszawa 1938.
Nelson I.H., Land and Power, British and Allied Policy on Germany’s Frontiers 1916-1919, London 1963.
Nowak A., Pierwsza Zdrada Zachodu. Zapomniany Appeasement, Kraków 2016.
Płygawko D., Sienkiewicz w Szwajcarii, Poznań 1986.
Prokop K., Dyktatura brytyjskiego gabinetu w czasie I wojny światowej, [w:] Prawo, parlament i egzekutywa we współczesnych systemach rządów: księga poświęcona pamięci Profesora Jerzego Stembrowicza, red. S. Bożyk, Białystok 2009.
Samsel K., Publicystyka niepodległościowa Josepha Conrada i jej postromantyczne uwikłania, „Perspektywy Kultury” 2019, t. 24, nr 1.
Sierpowski S., Studia do historii powszechnej okresu międzywojennego. Tom I, Poznań 1989.
Sprawy polskie na konferencji pokojowej w Paryżu w 1919 roku. Dokumenty i materiały. Tom I, red. R. Bierzanek, J. Kukułka, Warszawa 1965.
Sprawy polskie na konferencji pokojowej w Paryżu w 1919 roku. Dokumenty i materiały. Tom II, red. R. Bierzanek, J. Kukułka, Warszawa 1967.
Sprawy polskie na konferencji pokojowej w Paryżu w 1919 roku. Dokumenty i materiały. Tom III, red. R. Bierzanek, J. Kukułka, Warszawa 1968.
Sukiennicki W., Balfour a Polska, ,,Zeszyty Historyczne’’ 1970, nr 17.
Traktat między głównemi Mocarstwami sprzymierzonemi i stowarzyszonemi a Polską, podpisany w Wersalu w dniu 28 czerwca 1919 r. (Dz.U. 1920 nr 110, poz. 728).
Traktat pokoju między mocarstwami sprzymierzonemi i skojarzonemi i Niemcami, podpisany w Wersalu 28 czerwca 1919 r. (Dz.U. 1920 nr 35, poz. 200).
Ustawa z dnia 31 lipca 1919 r. o ratyfikacji traktatu pokoju (Dz.U. z 1920 nr 35, poz. 199).
Watt M.R., Gorzka chwała. Polska i jej los 1918-1939, Warszawa 2007.
Wilamowski M., Wnęk K., Zyblikiewicz A.L., Leksykon polskich powiedzeń historycznych, Kraków 1999.
Złotkiewicz-Kłębukowska J., Od Balfoura do Curzona. Polityka Wielkiej Brytanii wobec odradzającej się Polski, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio F – Historia” 2009, vol. LXIV.
