The German-Polish Non-Aggression Pact of 1934 – Origins and Overview
Keywords:
territorial claims, preventive war, non-aggression pactAbstract
One of the effects of the end of the First World War (then known as the Great War), was a significant geopolitical transformation on the map of Europe. Many new states were established at that time. One of them was Poland (the Second Polish Republic). The territory of the newly created state included part of the lands previously belonging to Germany, Russia and Austria-Hungary. The conceding of Greater Poland and parts of Pomerania and Upper Silesia to the reborn Republic of Poland caused a deep conflict between Poland and Germany. One of the main goals of the Weimar Republic's foreign policy was to regain the disputed territories. The interests of both countries were therefore at odds, and one of the manifestations of the poor relations was the Customs War. Following Adolf Hitler's seizure of power, Marshal Józef Piłsudski proposed France a preventive war, in order to remove the dictator from power. This was a turning point that led to an improvement in mutual relations, resulting in the conclusion of a non-aggression pact. Contacts between the two countries revived, and Nazi propaganda ceased its attacks on Poland. The period of warming ended with the first territorial claims against the Republic of Poland, including the incorporation of the Free City of Danzig into the Third Reich. Deterioration of diplomatic relations, combined with British-French military guarantees for Poland, led to the declaration of the Pact by Germany in April 1939. The aim of this article is to present the genesis and content of the Polish-German non-aggression pact and to analyze it from the legal point of view, as well as from the point of view of the intentions of the parties which accompanied its conclusion.
References
Baliszewski D., Polska wojna prewencyjna, ,,Historia. Uważam Rze” 2018, nr 3 (72).
Bardach J., Leśnodorski B., Pietrzak M., Historia ustroju i prawa polskiego, wyd. 6, Warszawa 2009.
Bohler J., Najazd 1939. Niemcy przeciw Polsce, Kraków 2011.
Deklaracje polsko-niemieckie w sprawach mniejszościowych, „Front Zachodni”, Rok V, Warszawa, Listopad 1937, nr 9.
Galik P., Zrozumieć przeszłość. Lata 1815-1939. Część 3, Warszawa 2014.
Kamiński M.K., Czechosłowackie i sowieckie reakcje na polsko-niemiecką deklarację o niestosowaniu przemocy z 26 I 1934 r., „Dzieje najnowsze”, Rocznik XLIV, Warszawa 2012.
Karski J., Wielkie mocarstwa wobec Polski. 1918- 1945. Od Wersalu do Jałty, Poznań 2014.
Łepkowski P., Wojna, której zabrakło (Od Redaktora), ,,Historia. Uważam Rze” 2018, nr 3 (72).
Maciejewski M., Stosunek Adolfa Hitlera do spraw polskich od zarania nazizmu do jego upadku, Wrocław 2014.
Zamoyski A., Polska. Opowieść o dziejach niezwykłego narodu. 966-2008, Kraków 2011.
Deklaracja między Polską a Niemcami o niestosowaniu przemocy, podpisana w Berlinie dnia 26 stycznia 1934 r. (Dz.U. 1934 poz. 124, nr 16).
Traktat Arbitrażowy pomiędzy Polską a Niemcami, podpisany w Londynie dnia 1 grudnia 1925 r. (Dz.U. RP nr 22, poz. 131).
Konwencja niemiecko-polska, dotycząca Górnego Śląska, podpisana w Genewie dnia 15 maja 1922 roku (Dz.U. 1922 nr 44, poz. 371).
Ustawa z dnia 24 maja 1922 roku w przedmiocie ratyfikacji konwencji niemiecko- polskiej, dotyczącej Górnego Śląska, podpisanej w Genewie dnia 15 maja 1922 roku (Dz.U. 1922 nr 44, poz. 370).
Umowa gospodarcza między Rzeczypospolitą Polską a Rzeszą Niemiecką z dnia 4 listopada 1935 r.
Ustawa z dnia 9 stycznia 1936 r. w sprawie ratyfikacji umowy gospodarczej między Rzecząpospolitą Polską a Rzeszą Niemiecką, podpisanej w Warszawie dnia 4 listopada 1935 r. (Dz.U. 1936 nr 5, poz. 41).
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczpospolitej z dnia 14 listopada 1935 r. w sprawie tymczasowego wprowadzenia w życie postanowień umowy gospodarczej między Rzecząpospolitą Polską a Rzeszą Niemiecką, podpisanej w Warszawie dnia 4 listopada 1935 r. (Dz.U. 1935 nr 83, poz. 512).
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczpospolitej z dnia 8 września w sprawie tymczasowego wprowadzenia w życie postanowień porozumienia polsko - niemieckiego z dnia 18 lipca 1936 r., dotyczącego uzupełnienia umowy gospodarczej między Polską a Niemcami z dnia 4 listopada 1935 r. (Dz.U. 1936 nr 68, poz. 491).
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 30 października 1936 r. w sprawie tymczasowego wprowadzenia w życie postanowień drugiego porozumienia do umowy gospodarczej między Rzecząpospolitą Polską a Rzeszą Niemiecką z dnia 4 listopada 1935 r., podpisanego w Warszawie dnia 19 października 1936 r. (Dz.U. 1936 nr 83, poz. 572).
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 27 lutego 1937 r. w sprawie tymczasowego wprowadzenia w życie postanowień podpisanej w Warszawie dnia 20 lutego 1937 r. umowy między Rzecząpospolitą Polską a Rzeszą Niemiecką w sprawie przedłużenia umowy gospodarczej między Rzecząpospolitą Polską a Rzeszą Niemiecką z dnia 4 listopada 1935 r. (Dz.U. 1937 nr 14, poz. 93).
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 marca 1939 r. o tymczasowym wprowadzeniu w życie postanowień umowy dodatkowej do umowy gospodarczej miedzy Rzecząpospolitą Polską a Rzeszą Niemiecką (Dz.U. 1939 nr 24, poz. 155).
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 czerwca 1921 r. w sprawie przeprowadzenia powszechnego spisu ludności (Dz.U. 1921 nr 58, poz. 368).
https://www.polska1918-89.pl/społeczeństwo-ii-Rzeczypospolitej.22.html [dostęp: 14.03.2021 r.].
https://www.gdansk.pl/historia/historie-gdanskie/trudny-rok-1920,a,174460 [dostęp: 22.03.2021 r.].
https://polskie.radio.pl/39/156/Artykul/586122,Uklad-w-Rapallo-niemcy-i-Sowieci-rozpoczynaja-wspolprace [dostęp: 22.03.2021 r.].
https://histmag.org./Odtad-nie-ma-zwyciezcow-i-zwyciezonych-Traktat-w-Locarno-i-przyszlosc-powojennej-Europy-21285/ [dostęp: 22.03.2021 r.].
https://dzieje.pl/aktualnosci/wojna-celna [dostęp: 17.03.2021 r.].
https://polskieradio.pl/39/156/Artykul/2442130,Deklaracja-o-nieagresji-z-Hitlerem-%E2%80%93-pakt-z-diablem-proba-obrony-niepodleglosci [dostęp: 22.03.2021 r.].
https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Lebensraum;3931104.html [dostęp: 22.03.2021 r.].
http://www.sww.w.szu.pl/index.php?id=doktryny_nazizm_lebensraum [dostęp: 22.03.2021 r.].
https://www.polskieradio.pl/39/156/Artykul/1184610,Pakt-o-nieagresji-z-ZSRR [dostęp: 22.03.2021 r.].
https://audiovis.nac.gov.pl/zespol/1:7230/ [dostęp: 22.03.2021 r.].
https://www.encyklopedia.puszcza-bialowieska.eu/index.php?dzial=haslo&id=1013 [dostęp: 20.03.2021 r.].
https://prawo.uni.wroc.pl/sites/default/files/students-resources/Zasady%20prawa%20mi%C4%99dzynarodowego_0.pdf [dostęp: 20.03.2021 r.].
http://www.ibidem.com.pl/zrodla/1918-1939/polityka-miedzynarodowa/1934-03-07-protokol-handlowy-pol-niem.html [dostęp: 20.03.2021 r.].