Конституционный аспект эволюции пограничных войск в 1945–1965 гг.
Słowa kluczowe:
Border Force, Polish Constitution, law, securityAbstrakt
Before I proceed to further detailed and developed arguments, I would like to present the main research problem involving the following question: how did the Border Protection Forces evolve in the years 1945–1965 from the perspective of the legal system and the constitutional law in particular. The constitution referred to above is not the basic law “as such”, in common parlance, but it is the constitution present in the course of the evolution of the legal status of the Frontier Protection Forces. This article is mainly focused on this constitution, although, apart from that, it contains the spectrum of legal and constitutional schemes adopted in different periods of the functioning of the Border Guard Forces in their constitutions. It is therefore immanent to present the process of the functioning of the Border Guard Forces – the origin and evolution of legal norms in the light of the constitution and the whole system of law, as well as the changes taking place in the system of law in the time-space between 1945 and 1965. Taking into account the defined objectives, it turned out to be necessary to present the work from a historical perspective. The chronology of facts is important for the discussed subject matter, as it helps to systematize the deliberations. The structure of the work has been adapted to the above principles of this publication. It begins with a legal-historical part introducing the subject of the tradition of constitutionalism in Poland. It presents the reasons for the creation and the process of subordination of border formations to various institutional solutions, and systematizes the legal and organizational transformation of the Border Protection Forces created in 1945 as a separate type of troops by the Ministry of Public Security and the Ministry of Internal Affairs as part of the People's Army of Poland. The Border Protection Forces repeatedly revised its structural-bureaucratic subordination from the Ministry of National Defence through the Ministry of Public Security to the Ministry of the Interior and vice versa. The general research method became a legal-historical method to reconstruct the past state of affairs, the evolution of the legal status of the Border Protection Forces.
Bibliografia
Ajnenkiel A., Konstytucje Polski 1791-1997, Warszawa 2001.
Gołębiewicz M., Sprawa zabójstwa komunistycznego oficera wywiadu Władysława Mroza: zbrodnia – śledztwo – konsekwencje, „Dzieje Najnowsze” 2022, nr 54.
Grabowski Ł., Maruszak M., Zarys struktur oraz zadania Zwiadu Wojsk Ochrony Pogranicza i Kontroli Ruchu Granicznego w latach 1945-1991, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2012, nr 2 (20).
Kallas M., Historia ustroju Polski, PWN 2019.
Karski K., Wielkie mocarstwa wobec Polski (1919-1945.) Od Wersalu do Jałty, Kraków 1989.
Kersten K., The Establishment of Communist Rule in Poland, 1943-1948, University of California Press 1991.
Kornat M., Polska 1939 roku wobec paktu Ribbentrop-Mołotow. Problem zbliżenia niemiecko-sowieckiego w polityce zagranicznej II Rzeczypospolitej, Warszawa 2002.
Ławski J., Żmuda C., Wojska Ochrony Pogranicza w latach 1945-1946, „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1966, nr 4.
Peretiatkowicz A., Kodeks polityczny, wyd. 2, Poznań 1947.
Prochowicz J., Powstanie Wojsk Ochrony Pogranicza wrzesień – grudzień 1945 r., „Studia z Dziejów Wojskowości” 2016, t. V.
Szymczak T., Materiały do nauki prawa konstytucyjnego 1939-1952, wyd. 2, Łódź 1991.
Tkaczew W., Powstanie i działalność organów informacji Wojska Polskiego w latach 1943-1948. Kontrwywiad wojskowy, Warszawa 1994.
Walichnowski T., Ochrona bezpieczeństwa państwa i porządku publicznego w Polsce 1944-1988, Warszawa 1989.
Ustawa z dnia 17 marca 1921 r. – Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. 1921 nr 44, poz. 267).
Ustawa Konstytucyjna z dnia 23 kwietnia 1935 r. (Dz.U. 1935 nr 30, poz. 227).
Ustawa z dnia 11 września 1944 r. o organizacji i zakresie działania rad narodowych (Dz.U. 1944 nr 5, poz. 22).
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 23 grudnia 1927 r. o granicach Państwa (Dz.U. 1927 nr 117, poz. 996).
Dekret z dnia 7 kwietnia 1948 r. o wywłaszczeniu majątków zajętych na cele użyteczności publicznej w okresie wojny 1939-1945 r. (Dz.U. 1948 nr 20, poz. 138).
Dekret z dnia 7 grudnia 1954 r. o naczelnych organach administracji państwowej w zakresie spraw wewnętrznych i bezpieczeństwa publicznego (Dz.U. 1954 nr 54, poz. 269).
Dekret z dnia 23 marca 1956 r. o ochronie granic państwowych (Dz.U. 1956 nr 9, poz. 51).
Zarządzenie Departamentu Poboru i Uzupełnień OU-03984/II, 25 IX 1945 r.
AIPN, 1572/2527, Rozkaz organizacyjny ministra obrony narodowej nr 0205/Org., 4 XII 1948 r., k. 384-386.
AIPN, 1572/750, Rozkaz ministra bezpieczeństwa publicznego nr 0112/Org., 14 XII 1948 r., k. 69.
AIPN, 2308/3, Projekt instrukcji Kontroli Ruchu Granicznego, k. 1-18.
AIPN, 2396/9, Rozkaz dowódcy WOP nr Pf 25 w sprawie podporządkowania organów Kontroli Ruchu Granicznego, 10 III 1961 r., k. 96-111.
AIPN, 01225/390, Zarządzenie nr 07/61 ministra spraw wewnętrznych w sprawie podporządkowania Zarządu II Dowództwa WOP Departamentowi II MSW w zakresie pracy operacyjnej 12 I 1961 r., k. 28.
IPN, Polacy na Syberii Materiały ze zbiorów Komisji Historycznej Krakowskiego Oddziału Związku Sybiraków, https://ipn.gov.pl/ftp/wystawy/polacy_na_sybierii/html/wstep.html.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Miscellanea Historico-Iuridica
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
