Generał brygady Aleksander Tarnowski krytycznie o projekcie dekretu o odpowiedzialności za klęskę wrześniową i faszyzację życia państwowego z 22 stycznia 1946 roku
Słowa kluczowe:
Aleksander Tarnowski, prawo karne, Polska Rzeczpospolita LudowaAbstrakt
Celem artykułu jest analiza dokumentu archiwalnego będącego opinią generała Aleksandra Tarnowskiego dotyczącą projektu dekretu o odpowiedzialności za klęskę wrześniową i faszyzację życia państwowego, ogłoszonego 22 stycznia 1946 roku. W pracy zestawieniu poddane zostaną propozycje zmian w projekcie tak zwanego dekretu o faszyzacji. Zostaną one ujęte w formie wypunktowanej, aby lepiej uwypuklić różnicę między postulowanym przez generała rozwiązaniem a tym, które ostatecznie zostało ujęte w obowiązującym dekrecie. Na ich podstawie nastąpi próba rekonstrukcji treści projektu, który został poddany opiniowaniu, gdyż treść opiniowanego projektu nie jest znana. Celem pracy jest także zwrócenie uwagi na możliwość sporządzenia przedmiotowej opinii przez inną osobę niż faktycznie podpisany pod nią Aleksander Tarnowski. W tym celu podkreśleniu poddane zostaną argumenty dotyczące konstrukcji pochodzących z kodeksu karnego Makarewicza.
Artykuł ma również na celu dokonanie oceny waloru proponowanych zmian w kontekście ogłoszonego w styczniu 1946 roku ostatecznego tekstu dekretu. Warto rozważyć, czy miały one na celu poprawę jego przepisów, czy może dalsze podkreślanie jego politycznego charakteru. W pracy wykorzystano przede wszystkim źródło w postaci dokumentu archiwalnego odnalezionego w zasobie archiwalnym Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie. Ponadto kluczowa dla niniejszej pracy okazała się rozprawa doktorska autorstwa Dawida Zdrójkowskiego Dekret o odpowiedzialności za klęskę wrześniową i faszyzację życia państwowego z dnia 22 stycznia 1946 roku w świetle procesów byłych wojewodów i ministrów II Rzeczypospolitej.
Bibliografia
Najwyższy Sąd Wojskowy. Orzecznictwo i ustawodawstwo za okres 7.08.1945-10.10.1945. Nr 5, Tom. 1. (Instytut Pamięci Narodowej sygn. 878/8).
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 11 lipca 1932 r. – Kodeks karny (Dz.U. 1932 nr 60, poz. 571).
Dekret z dnia 22 stycznia 1946 r. o odpowiedzialności za klęskę wrześniową i faszyzację życia państwowego (Dz.U. 1946 nr 5, poz. 46).
Ustawa z dnia 19 kwietnia 1969 r. Przepisy wprowadzające Kodeks karny (Dz.U. 1969 nr 13, poz. 95).
Kładoczny Piotr, Prawo jako narzędzie represji w Polsce Ludowej (1944–1956) – prawna analiza kategorii przestępstw przeciwko państwu, Warszawa 2004.
Lityński Adam, Między 17 republiką a Polską Lubelską. O źródłach wojskowego prawa karnego 1943–1945, „Roczniki Administracji i Prawa” 2022, t. XX, z. 1.
Lityński Adam, O prawie i sądach początków Polski Ludowej, Białystok 1999.
Lityński Adam, Tak zwany dekret o faszyzacji, czyli lex retro agit, „Miscellanea Iuridica” 2003, t. 3
Makarewicz Juljusz, Kodeks karny z komentarzem, Lwów 1932.
Poksiński Jerzy, „My, sędziowie, nie od Boga…”. Z dziejów Sądownictwa Wojskowego PRL 1944–1956. Materiały i dokumenty, Warszawa 1996.
Szwagrzyk Krzysztof, Prawnicy czasu bezprawia. Sędziowie i prokuratorzy wojskowi w Polsce 1944–1956, Kraków–Wrocław 2005.
Tarnowski Aleksander, Geneza nowego polskiego ustawodawstwa wojskowego, „Wojskowy Przegląd Prawniczy” 1945, z. 1.
Polityka, [w:] Encyklopedia PWN, https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/polityka;3959606.html.
Zdrójkowski Dawid, Dekret o odpowiedzialności za klęskę wrześniową i faszyzację życia państwowego z dnia 22 stycznia 1946 roku w świetle procesów byłych wojewodów i ministrów II Rzeczypospolitej, https://repozytorium.uwb.edu.pl/jspui/handle/11320/15176.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Uniwersytet w Białymstoku (zeszyt jako całość); Tomasz Szczygieł (artykuł)
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
