Losy księdza Józefa Majewskiego i znaczenie jego Listu do redakcji „Kultury”

Аннотация

Artykuł odnosi się do jednego z kluczowych dokumentów, które miały wpływ na ukształtowanie się doktryny polskiej polityki wschodniej, i powstał na podstawie nowych badań archiwalnych oraz jako podsumowanie dotychczasowych studiów autora. Ksiądz Józef Majewski, autor Listu do redakcji „Kultury”, urodził się w 1928 roku w Husiatynie na ziemiach wschodnich II RP, a zmarł w 2020 roku w Beacon w USA. Jego droga życiowa obejmowała sowiecką deportację, a następnie emigrację do Afryki i do Stanów Zjednoczonych i Kanady.

Jerzy Giedroyc, redaktor „Kultury”, bezskutecznie poszukiwał na początku lat 50. XX wieku autora redakcyjnego tekstu, który przedstawiałby polityczne argumenty za nowym podejściem do polskiej polityki wschodniej w skomplikowanych warunkach. Tezy takiego artykułu musiałyby balansować pomiędzy stanowiskiem polskich władz emigracyjnych w Londynie a komunistycznymi władzami PRL w kraju. Napisany przez Majewskiego List do Redakcji „Kultury”, opublikowany w 1952 roku, stał się pretekstem dla Jerzego Giedroycia i redakcji „Kultury” do sformułowania nowej linii pisma opartej na postulacie akceptacji nowych powojennych granic Polski.

To z kolei było domyślnym warunkiem uczestnictwa (przyszłej) wolnej Polski, a także Ukrainy (po zakładanym rozpadzie Związku Sowieckiego) w procesach integracyjnych w Europie. Ta nowa linia polityczna pisma stała się podstawą doktryny państwowej III RP po 1989 roku, formowanej po 1952 roku przede wszystkim przez jednego z głównych publicystów „Kultury” – Juliusza Mieroszewskiego – i samego Giedroycia. Ksiądz Majewski po Liście nie opublikował w „Kulturze” kolejnych artykułów ani nie odegrał żadnej dodatkowej politycznej roli w polskim życiu publicznym w kraju ani na emigracji.