The Fate of Father Józef Majewski and the Significance of His Letter to the Editorial Board of “Kultura”

Authors

  • Paweł Kowal Institute of Political Studies of Polish Academy of Sciences (Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk)

Keywords:

Eastern policy, “Kultura”, doctrine, letter to the editorial board, foreign policy, Giedroyc

Abstract

The article addresses one of the key documents that have shaped the Polish Eastern doctrine. It is based on the new archival studies as well as the author’s previous research. Priest Józef Majewski, the author of List do redakcji „Kultury” [Letter to the Editorial Board of “Kultura”], was born in 1928 in Husiatyn, in the eastern part of the Second Polish Republic, and died in 2020 in Beckon, United States. His life experiences included a soviet deportation and, subsequently, emigration to Africa, the United States, and Canada.

In the 1950s, Jerzy Giedroyc, the editor of “Kultura”, fruitlessly searched for an author of the editorial that would present the political arguments for a new approach to Polish eastern policy in the complicated political environment. The potential theses of such an article had to balance the positions of the Polish government‑in-exile in London and the communist government of the Polish People’s Republic. Majewski’s Letter to the Editorial Board of “Kultura”, written and published in 1952, became a pretext for Jerzy Giedroyc and the editorial board of “Kultura” to formulate a new line for the journal based on the postulate of accepting the post‑war borders of Poland.

That, in turn, was an implied and necessary condition of the participation of the (future) free Poland as well as Ukraine (after the assumed collapse of the Soviet Union) in the European integration. The journal’s new political line, formulated after 1952 by Juliusz Mieroszewski, one of the two main publicists of Kultura, and Jerzy Giedroyc himself, became the basis of the political doctrine of the Third Polish Republic post‑ 1989. After writing the letter to “Kultura”, Priest Majewski did not publish again and did not participate in Polish public life, neither in the country nor outside of its borders.

Author Biography

  • Paweł Kowal, Institute of Political Studies of Polish Academy of Sciences (Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk)

    ORCID: 0000-0002-0513-6180

    dr hab. Paweł Robert Kowal – People of Science (Ludzie Nauki): database of the National Information Processing Institute (Ośrodek Przetwarzania Informacji – Państwowy Instytut Badawczy)

    dr hab. Paweł Kowal – Institute of Political Studies of Polish Academy of Sciences (Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk) – Department of Central and Eastern Europe and Post-Soviet Studies (Zakład Europy Środkowo-Wschodniej i Badań Postsowieckich)

References

Archiwum Rodziny Majewskich: 10 lat w służbie Bogu i bliźniemu, program jubileuszu święceń kapłańskich ks. J. Majewskiego, Nowy Jork, 20 października 1974; Bilety na statek Z. M. Majewskiego z 5 kwietnia 1956; Certificate of naturalization as a South African Citizen, 1 września 1955; Legitymacja studencka dla studenta studiów dziennych Uniwersytetu w Ottawie na rok akademicki 1963/1964; List „Do Konsulatu R.P. w Brytyjskiej Afryce Wschodniej” nr 452/21, 9 marca 1943; List Administracji Milicji Niepokalanej z Niepokalanowa do Z. Majewskiego, Niepokalanów, 16 września 1948 r.; List br. Jacka (Hiacynta Dąbrowskiego) do J. Majewskiego, Passaic, 4 lipca 1963; Materiały nieuporządkowane; Rev. Hyacinth Dabrowski, Superior Regular St. Ann’s Monastery w Oklahomie, do Canadian Immigration Officer Border Control, 18 kwietnia 1962.

Archiwum Instytutu Literackiego: Golos političnogo realizmu, Gomin Ukraïni [Голос полiтичного реалiзму, Гомiн України], (Kanada), Archiwum Instytutu Literackiego, 1953_1_009.

Instytut Pamięci Narodowej: IPN BU 2904/3; IPN BU 2904/4.

Zbiory prywatne: Rozmowa z J. Krzyśkówem, 13 stycznia 2023, zapis w zbiorach autora.

Agnish Jai, The story of 10 Capuchin friars who went from a Nazi concentration camp to Ringling Manor, NorthJersey.com, https://eu.northjersey.com/story/news/morris/jefferson-township/2018/11/01/ringling-manor-haven-friars-freed-nazi-concentration-camps/1738395002/ (dostęp: 31.07.2023).

Bączkowski Włodzimierz, Frontem do historii. Pisma prometejskie, Kraków–Warszawa 2022.

Bączkowski Włodzimierz, Sprawa ukraińska, „Kultura” 1952, 7/57–8/58, s. 64–84.

Bukowiński Władysław, Wspomnienia z Kazachstanu, Warszawa 2016.

Czuszak Chrystyna, Niemaje wilnoj Polszy bez wilnoj Ukrainy. Ukraina ta ukraincy u policznoi dumci polskoj opozycji (1976–1989), Lwiw 2011.

Giedroyc Jerzy, Autobiografia na cztery ręce, opr. Krzysztof Pomian, Warszawa 1999.

Giedroyc Jerzy, Listy 1947–1988, oprac. Bogumiła Berdychowska, Warszawa 2022.

Giedroyc Jerzy, Bobkowski Andrzej, Listy 1946–1961, Warszawa 1997.

Giedroyc Jerzy, Osadczuk Bohdan, Korespondencja 1950–2000, oprac. Bogumiła Berdychowska, Marek Żebrowski, Wojnowice 2019.

Giedroyc Jerzy, Mieroszewski Juliusz, Listy 1949–1956, oprac. Bogumiła Berdychowska, Warszawa 2015.

Giza Hanna Maria, Ostatnie lato w Maisons‑Laffitte, Warszawa 2007.

Hnatiuk Ola, Piotr Dunin‑Borkowski, „Zeszyty Historyczne” 2006, z. 155, s. 212–215.

Hofman Iwona, Ukraina, Litwa, Białoruś w publicystyce paryskiej „Kultury”, Poznań 2003.

Hofman Iwona, Polska, Niemcy, Europa. Program zachodni paryskiej Kultury, Lublin 2009.

Karol Rozmarek ponownie wybrany, „Słowo Polskie. Dziennik Wolnych Polaków” z 9 czerwca 1952 r.

Kloczkowski Jacek, Kowal Paweł, O Włodzimierzu Bączkowskim, [w:] Włodzimierz Bączkowski, O wschodnich problemach Polski, oprac. Jacek Kloczkowski, Paweł Kowal, Kraków 2000, s. 7–28.

Korek Janusz, Paradoksy paryskiej „Kultury”. Styl i tradycje myślenia politycznego, Katowice 2008.

Kowal Paweł, Spokojnie już nie będzie. Koniec naszej belle epoque, Warszawa 2023.

Kowal Paweł, Testament Prometeusza, Warszawa 2018.

Kowalczyk Andrzej Stanisław, Giedroyc i „Kultura”, Wrocław 1999.

Kowalczyk Andrzej Stanisław, Wena do polityki. O Giedroyciu i Mieroszewskim, t. II, Warszawa 2018.

Libera Paweł, Nowożycki Bartosz, Jerzy Niezbrzycki (Ryszard Wraga) – Jerzy Giedroyc: dzieje trudnej współpracy, [w:] Kontrwywiad II RP (1914) 1918–1939 (1948), t. II, Warszawa 2014, s. 625–642.

Łobodowski Józef, Przeciw upiorom przeszłości. Myśli o Polsce i Ukrainie, oprac. Paweł Libera, Lublin 2015.

Monnet Jean, Wspomnienia, przeł. Waldemar Kuczyński, Warszawa 2015.

Motyka Grzegorz, Wnuk Rafał, „Pany” i „rezuny” na emigracji. Próby porozumienia polsko‑ukraińskiego na Zachodzie 1945–1950, „Więź” 2000, nr 9, s. 197–207.

Rojek Wojciech, Proces kształtowania się polsko‑sowieckiej granicy państwowej 1943–1952, [w:] Historia est testis temporum. Księga Pamiątkowa z okazji Jubileuszu 90‑lecia Profesorów Richarda Pipesa, Piotra Wandycza, Zbigniewa Wójcika, Warszawa 2016, s. 339–362.

Sztendera Jewhen, W poszukiwaniu porozumienia (Podziemie ukraińskie i polskie w latach 1945–1947. Współpraca pomiędzy UPA i WiN), „ABC” 1988, nr 7, s. 41–58.

Stoczewska Barbara, Ukraina i Ukraińcy w polskiej myśli politycznej od końca XIX wieku do wybuchu II wojny światowej, Kraków 2013.

Toruńczyk Barbara, Rozmowy w Maisons‑Laffitte 1981, Warszawa 2006.

Tyszkiewicz Jakub, Rozbijanie monolitu. Polityka Stanów Zjednoczonych wobec Polski 1945–1988, Warszawa 2015.

Wyszyński Stefan, Pro memoria, t. I: 1948–1952, red. Paweł Skibiński, Warszawa 2017.

Zajączkowski Mariusz, Pod znakiem króla Daniela. OUN-B i UPA na Lubelszczyźnie, Lublin–Warszawa 2016.

Zespół „Kultury”, Nieporozumienie czy tani patriotyzm?, „Kultura” 1952, nr 1, s. 82–83.

Downloads

Published

2025-12-21

How to Cite

The Fate of Father Józef Majewski and the Significance of His Letter to the Editorial Board of “Kultura”. (2025). Miscellanea Historico-Iuridica, 24(2), 786–813. https://miscellanea.uwb.edu.pl/article/view/1701

Similar Articles

11-20 of 146

You may also start an advanced similarity search for this article.