Reguły z Bangkoku – (nieoczywistym?) standardem kształtującym status kobiet w warunkach izolacji penitencjarnej

Autor

  • Iwona Wrońska Uniwersytet w Białymstoku
  • Ewelina Cała-Wacinkiewicz Uniwersytet Szczeciński
  • Maciej Nyka Uniwersytet Gdański

Słowa kluczowe:

prawa kobiet w detencji, zasada równości płci, inkluzja

Abstrakt

Zróżnicowane kontekstowo analizy poświęcone szczególnej wartości, za jaką uznać trzeba godność i zasadę równości płci, nie mogą pomijać ustaleń odnoszących się do kategorii osób ze szczególnymi potrzebami, a takimi są kobiety w detencji. Wskazana intuicja naukowa nie tylko legła u podstaw rozważań poświęconych tej grupie społecznej, ale nade wszystko ukierunkowała sposób myślenia o ich prawach w stronę przyjętej przez Zgromadzenie Ogólne w dniu 21 grudnia 2010 roku Rezolucji 65/229 zatytułowanej Reguły Narodów Zjednoczonych dotyczące postępowania z kobietami pozbawionymi wolności i środków nieizolacyjnych dla przestępców płci żeńskiej – tak zwanej Reguły z Bangkoku. Jeśli dodatkowo wziąć pod uwagę, że w 2025 roku przypada piętnastolecie ich przyjęcia, to nadając niniejszemu opracowaniu jubileuszowy charakter, uzasadnia się podjęcie badań w zakresie tytułowej problematyki, a hipoteza, że Reguły z Bangkoku to narzędzie, poprzez które materializuje się jedna z kategorii praw człowieka, jaką są prawa kobiet w detencji, nabiera dodatkowego znaczenia.

Za główny cel badawczy niniejszego opracowania przyjęto – mimo pewniej nieoczywistości tego twierdzenia – że status Reguł z Bangkoku sprowadza je na grunt standardu kształtującego status kobiet w warunkach izolacji penitencjarnej. Niniejsze opracowanie ma charakter faktograficzny, determinowany historycznie warunkowanym procesem oddziaływania analizowanych Reguł nie tylko na soft law, lecz także – a może i przede wszystkim – na międzynarodowe prawo praw człowieka. W opracowaniu zastosowanie znajdzie metoda analityczna oraz formalnodogmatyczna.

Biogramy autorów

Bibliografia

Standard Minimum Rules for the Treatment of Prisoners Adopted by the First United Nations Congress on the Prevention of Crime and the Treatment of Offenders, held at Geneva in 1955, and approved by the Economic and Social Council by its resolutions 663 C (XXIV) of 31 July 1957 and 2076 (LXII) of 13 May 1977, https://www.unodc.org/pdf/criminal_justice/UN_Standard_Minimum_Rules_for_the_Treatment_of_Prisoners.pdf (dostęp: 15.10.2025).

United Nations Standard Minimum Rules for Non‑ custodial Measures (The Tokyo Rules), adopted by General Assembly resolution 45/110 of 14 December 1990, https://www.ohchr.org/sites/default/files/tokyorules.pdf (dostęp: 15.10.2025).

Resolution 46/152 General Assembly, Creation of an Effective United Nations Crime Prevention and Criminal Justice Program, 18 December 1991, https://www.unodc.org/documents/commissions/CCPCJ/GA_Resolution‑46-0152_E.pdf (dostęp: 15.10.2025).

Resolution 1992/1 Economic and Social Council, Establishment of the Commission on Crime Prevention and Criminal Justice, 06 February 1992, https://ecosoc.un.org/en/documents/resolutions/year/1992 (dostęp: 15.10.2025).

Recommendation (2006) 2 of the Committee of Ministers of the Council of Europe, adopted on 11 January 2006, https://bip.brpo.gov.pl/sites/default/files/Recommendation_Rec2006_of_the_Committee_of_Ministers_to_member_states_on_the_European_Prison_Rules.pdf (dostęp: 15.10.2025).

Rezolucja 65/229 przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne w dniu 21 grudnia 2010 r. Reguły Narodów Zjednoczonych dotyczące postępowania z kobietami pozbawionymi wolności i środków nieizolacyjnych dla przestępców płci żeńskiej (reguły z Bangkoku), A/RES/65/229.

Salvador Declaration on Comprehensive Strategies for Global Challenges: Crime Prevention and Criminal Justice Systems and Their Development in a Changing World 19 April 2010, https://www.unodc.org/documents/crime-congress/12th-Crime-Congress/Documents/Salvador_Declaration/Salvador_Declaration_E.pdf (dostęp: 15.10.2025).

European Committee for the Prevention of Torture and Inhuman or DegradingTreatment or Punishment, Women in prison, CPT/Inf (2018) 5, https://www.coe.int/en/web/cpt/women-in-prison (dostęp: 15.10.2025).

Report of the Special Rapporteur on torture and other cruel, inhuman or degrading treatment or punishment, 5 January 2016, A/HRC/31/57.

Report on the meeting of the expert group to develop supplementary rules specific to the treatment of women in detention and in custodial and non‑ custodial settings held in Bangkok from 23 to 26 November 2009, https://documents.un.org/doc/undoc/gen/v10/520/17/pdf/v1052017.pdf (dostęp: 15.10.2025).

Subcommittee on Prevention of Torture and Other Cruel, Inhuman or Degrading Treatment or Punishment, Prevention of torture and ill‑treatment of women deprived of their liberty, 18 January 2016, CAT/OP/27/1.

Subcommittee on Prevention of Torture and Other Cruel, Inhuman or Degrading Treatment or Punishment, Prevention of torture and ill‑treatment of women deprived of their liberty, approved by the Subcommittee at its twenty‑seventh session (16–20 November 2015), CAT/OP/27/1.

United Nations Commission on Crime Prevention and Criminal Justice, Report on the nineteenth session (4 December 2009 and 17–21 May 2010), Economic and Social Council Official Records, 2010, Supplement No. 10, E/2010/30, E/CN.15/2010/20.

United Nations Office on Drugs and Crime, Open‑ended intergovernmental expert group meeting to develop supplementary rules specific to the treatment of women in detention and in custodial and non‑custodial settings,Bangkok, Thailand, 23–26 November 2009. Provisional agenda, https://www.unodc.org/documents/justice-and-prison-reform/Expert-group-meeting-Bangkok/Provisional_Agenda.pdf (dostęp: 15.10.2025).

Blum Deborah, Mózg i płeć. O biologicznych różnicach między kobietami i mężczyznami, Warszawa 2000.

Deputat Joanna, Problematyka odbywania kary pozbawienia wolności przez kobiety, „Kortowski Przegląd Prawniczy” 2018, nr 3, s. 1–5.

Cała‑Wacinkiewicz Ewelina, Humanizacja prawa międzynarodowego i humanizacja w prawie międzynarodowym a upodmiotowienie jednostki, [w:] Podmiotowość prawnomiędzynarodowa i jej współczesne aspekty, red. Ewelina Cała‑Wacinkiewicz, Jerzy Menkes, Joanna Nowakowska‑Małusecka, Wojciech Szymon Staszewski, Warszawa 2020, s. 87–91.

Cała‑Wacinkiewicz Ewelina, Ekskluzja społeczna a konstytucyjnie uwarunkowana godność człowieka, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2022, nr 5(69), s. 253–265.

Kaczmarczyk Monika, Drąg Monika, Macierzyństwo w izolacji. Sytuacja osadzonych matek w Domu Matki i Dziecka, „Biografistyka Pedagogiczna” 2023, nr 2, t. 8, s. 567–591.

Kaczmarczyk Monika, Toroń‑Fórmanek Barbara, Osadzone. Sytuacja społeczna kobiet w izolacji penitencjarnej, Toruń 2022.

Kalisz Tomasz, Populacja kobiet osadzonych w polskich jednostkach penitencjarnych, „Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego” 2006, t. 20, s. 263–277.

Kobiety i mężczyźni: odmienne spojrzenia na różnice, red. Bogdan Wojciszke, Gdańsk 2002.

Machel Henryk, Przestępczość kobiet i wobec kobiet – spojrzenie kryminologiczno‑penitencjarne, „Resocjalizacja Polska” 2014, nr 8, s. 13–25.

Sadżuga Roksana, Macierzyństwo czynnikiem wspomagającym resocjalizację kobiet w zakładach karnych, [w:] Współczesne wyzwania dla systemów penitencjarnych na świecie, red. Małgorzata Szwejkowska, Kamil D. Ryś, Olsztyn 2016, s. 205–211.

Teleszewska Magdalena, Wykonywanie kary pozbawienia wolności wobec kobiet, Białystok 2018.

Wojciszke Bogdan, Człowiek wśród ludzi. Zarys psychologii społecznej, Warszawa 2002.

Walmsley Roy, World Female Imprisonment List (fifth edition). Women and girls in penal institutions, including pre‑trial detainees/remand prisoners, Institute of Crime & Justice Policy Resarch, World Prison Brief 2022, https://www.prisonstudies.org/sites/default/files/resources/downloads/world_female_imprisonment_list_5th_edition.pdf (dostęp: 15.10.2025)/

Wrońska Iwona, Pozytywna dyskryminacja kobiet w europejskiej przestrzeni prawnej, Białystok 2019.

https://www.unwomen.org (dostęp: 15.10.2025).

https://digitallibrary.un.org (dostęp: 15.10.2025).

https://www.unodc.org (dostęp: 15.10.2025).

https://asc41.org (dostęp: 15.10.2025).

https://www.tijbangkokrules.org (dostęp: 15.10.2025).

https://ecosoc.un.org (dostęp: 15.10.2025).

https://bip.brpo.gov.pl (dostęp: 15.10.2025).

Pobrania

Opublikowane

2025-12-04

Jak cytować

Reguły z Bangkoku – (nieoczywistym?) standardem kształtującym status kobiet w warunkach izolacji penitencjarnej. (2025). Miscellanea Historico-Iuridica, 24(1), 630–657. https://miscellanea.uwb.edu.pl/article/view/1647

Podobne artykuły

21-30 z 103

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.