Praca więźniów w okresie międzywojennym – dolegliwość czy środek celowego oddziaływania
Słowa kluczowe:
kara pozbawienia wolności, system penitencjarny, praca więźniów, II RzeczpospolitaAbstrakt
As the history of the penal system demonstrates, work performed by prisoners is an indispensable element of the process of serving a prison sentence. The concept of prisoners’ work was significantly influenced by the definition of the objectives of the penalty. At the turn of the 19th and 20th century, with a new approach to penalization, new objectives were set for prisoners’ work: instead of causing pain to the offenders, helping them return to the society became the objective of the penitentiary influence and work became one of its measures. In that period, one of the tasks of the independent Polish state was to establish the Polish penitentiary system. The task was important because, after the period of partitions, Poland had legal systems based on outdated principles of repressive and retaliatory enforcement of penalties and on forced labor, often performed in inhumane conditions, where work increased the pain of the sentence. The purpose of the analysis of the legal provisions is to demonstrate the formation of the concept of prisoners’ work.
Bibliografia
Dekret z dnia 18 lutego 1919 r. w sprawie tymczasowych przepisów więziennych (Dz.P.P.P. nr 15, poz. 202).
Tymczasowe przepisy dla więźniów na obszarze byłego zaboru rosyjskiego z dnia 25 września 1922 r. (Dz.Urz. MS 1922 nr 20).
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 7 marca 1928 r. w sprawie organizacji więziennictwa (Dz.U. nr 29, poz. 272).
Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 20 czerwca 1931 r. w sprawie regulaminu więziennego (Dz.U. nr 71, poz. 577).
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 11 lipca 1932 r. – Kodeks karny (Dz.U. 1932 nr 60, poz. 571).
Ustawa o ubezpieczeniu społecznym z dnia 28 marca 1933 r. (Dz.U. nr 51, poz. 396) po nowelizacji rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 października 1934 r. o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym (Dz.U. nr 95, poz. 855).
Ustawa z dnia 27 lipca 1939 r. o organizacji więziennictwa (Dz.U. nr 68, poz. 457).
Bugajski Z., Zasadnicze wiadomości z zakresu praktycznego więziennictwa, Książka I (dla niższych funkcjonariuszy więziennych), Warszawa 1925.
Bugajski Z., Praca więźniów, [w:] Księga Jubileuszowa Więziennictwa Polskiego 1918–1928, Warszawa 1929.
Bugajski Z., Nowa organizacja więziennictwa polskiego w oświetleniu historycznym, Warszawa 1937.
Car St., Dziesięciolecie Więziennictwa Polskiego, Warszawa 1929.
M. Czerwiec, Więzienioznawstwo. Zarys rozwoju więziennictwa (materiały na prawach rękopisu), Warszawa 1958.
Fisz H., Praca jako czynnik reformy polityki penitencjarnej, „Przegląd Więziennictwa Polskiego” 1934, nr 8.
Głowacki F., IX Międzynarodowy Kongres Penitencjarny i wyniki udziału w nim przedstawicieli Polski (Londyn 1925), [w:] Księga Jubileuszowa Więziennictwa Polskiego 1918–1928, Warszawa 1929.
Górny J., Rola międzynarodowych kongresów penitencjarnych w rozwoju teorii i praktyki wykonywania kar, Warszawa 1980.
Jaxa-Maleszewski J., Rozwój więziennictwa polskiego, [w:] Księga Jubileuszowa Więziennictwa Polskiego 1918–1928, Warszawa 1929.
Kalisz T., Zatrudnienie skazanych odbywających karę pozbawienia wolności, Łódź 2004.
Krychowski T., Polski system penitencjarny, „Przegląd Więziennictwa Polskiego” 1936, nr 1.
Krzymuski E., Wykład prawa karnego ze stanowiska nauki i prawa austriackiego, wyd. 3 przerobione, t. I, Kraków 1911.
Laos J., Więzienia w Polsce. Cyfry i fakty, Warszawa 1933.
Lelentala S., Rozwój ustawodawstwa i praktyka wykonywania kary pozbawienia wolności w okresie międzywojennym (1918–1939), [w:] Zagadnienia Prawa Karnego, „Acta Universitatis Lodzienis, Folia Iuridica” 74, Łódź 1991.
Makarewicz J., Kodeks karny z komentarzem, red. nauk. A. Grześkowiak, K. Wiak. Wydanie na podstawie publikacji Wydawnictwa Zakładu Narodowego Imienia Ossolińskich, Lwów 1938, Lublin 2012.
Makowski W., Kodeks karny komentarz, wyd. 2, Warszawa 1933.
Migdał J., Polski system penitencjarny w latach 1918–1928, Gdańsk 2011.
Migdał J., Polski system penitencjarny w latach 1928–1939, Gdańsk 2012.
Mościcki M., Zagadnienia naukowej organizacji pracy w przedsiębiorstwach więziennych, „Przegląd Więziennictwa Polskiego” 1933, nr 6.
Najder M., Zasady oraz formy zatrudniania skazanych, [w:] Księga Jubileuszowa Więziennictwa Polskiego 1918–1988, red. A. Marek, Warszawa 1990.
Neymark E., Praca więźniów, jako czynnik reformy penitencjarnej, [w:] Z. Bugajski, E. Neymark, Aktualne zagadnienia i projekty reformy więziennictwa, t. I, Warszawa 1925.
Neymark E., Zasady nowej organizacji więziennictwa w świetle nowoczesnych postulatów nauk penitencjarnych, [w:] Księga Jubileuszowa Więziennictwa Polskiego 1918–1928, Warszawa 1929.
Pawlak K., Organizacja polskiego więziennictwa, [w:] Księga Jubileuszowa Więziennictwa Polskiego 1918–1988, red. A. Marek, Warszawa 1990.
Pawlak K., Więziennictwo polskie w latach 1918–1939, Kalisz 1995.
Pawlak K., Za drutami więzień i drutami obozów. (Zarys dziejów więziennictwa w Polsce), Kalisz 1997.
Rabinowicz L., Podstawy nauki o więziennictwie, Warszawa 1933.
Radzinowicz L., Kryzys polskiego ustroju penitencjarnego, „Gazeta Sądowa Warszawska” 1935, nr 24.
Śledziewski S., Dajmy im choć kołowrotki, „Przegląd Więziennictwa Polskiego” 1935, nr 2.
Śliwowski J., Prawo i polityka penitencjarna, Warszawa 1982.
Walczak S., Prawo penitencjarne. Zarys systemu, Warszawa 1972.
Wolter W., Zarys systemu prawa karnego. Część ogólna, t. 2, Kraków 1934.
Wróblewski B., Wstęp do polityki kryminalnej, Wilno 1922.
Zakrzewski J., Pierwsze pięciolecie więziennictwa polskiego, [w:] Księga Jubileuszowa Więziennictwa Polskiego 1918–1928, Warszawa 1929.
