System rekrutacji wykwalifikowanych kadr urzędniczych w konstytucyjnym Królestwie Polskim
Słowa kluczowe:
rekrutacja kadr urzędniczych, administracja, biurokracja, egzaminy, komisja, Królestwo PolskieAbstrakt
The aim of the article is to explain the legal terms of the recruitment for administrative offices introduced in the Kingdom of Poland. The implementation of this system was a basic condition to organize a fully professional administrative staff professionally prepared to perform its duties. Based on formal and dogmatic method the publication analyses the regulations of the namestnik’s (governor’s) Decree of November 12, 1816, concerning examination boards in the Kingdom of Poland. The author generally omitted issues associated with its implementation. Thus the article presented the ideas of Polish governmental elites at the beginning of the 19th century. Any observations were confronted with the contents of the earlier Decree of April 29, 1808, which established examination boards in the Duchy of Warsaw. The author tries to prove that this system of recruitment was the prototype and the main point of reference for the system of the Kingdom of Poland.
Bibliografia
Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie, akta I Rady Stanu Królestwa Polskiego, sygn. 67, 418.
Biblioteka im. Czartoryskich w Krakowie, sygn. 5233, 5236.
„Dziennik Praw Królestwa Polskiego”, t. 2, nr 10.
„Dziennik Praw Księstwa Warszawskiego”, t. 1, nr 4, 11; t. 3, nr 32.
Koźmian K., Pamiętniki, t. 2, Wrocław 1972.
Obraz Królestwa Polskiego w okresie konstytucyjnym, t. 1: Raporty Rady Stanu Królestwa Polskiego z działalności rządu w latach 1816-1828, oprac. J. Leskiewiczowa, F. Ramotowska, Warszawa 1984.
Pamiętniki Fryderyka hrabiego Skarbka, oprac. P. Mysłakowski, Warszawa 2009.
Protokoły Rady Stanu Księstwa Warszawskiego, t. 1, cz. 1, oprac. B. Pawłowski, Poznań 1960.
„Zbiór przepisów administracyjnych Królestwa Polskiego. Wydział Oświecenia”, t. 1, Warszawa 1868.
Bojasiński J., Rządy Tymczasowe w Królestwie Polskim, maj–grudzień 1815, Warszawa 1902.
Chester N., The English Administrative System: 1780-1870, Oxford 1981.
Cichoń P., Korpus urzędniczy w myśli administracyjnej Księstwa Warszawskiego 1807-1815, „Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa”, red. W. Uruszczak, D. Malec, Kraków 2007.
Cichoń P., Kwalifikacje zawodowe urzędników jako podstawa kształtowania się systemu biurokratycznego w Księstwie Warszawskim, [w:] Dzieje biurokracji na ziemiach polskich, red. A. Górak, I. Łuć, D. Magier, t. 1, Lublin – Siedlce 2008.
Cichoń P., Rozwój myśli administracyjnej w Księstwie Warszawskim 1807-1815, Warszawa 2006.
Cichoń P., Wpływy francuskie w administracji Księstwa Warszawskiego, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne” 2013, nr 140, z. 1.
Gałędek M., Epuracja urzędników w powstaniu listopadowym – przyczynek do dziejów polskiej biurokracji, „Czasopismo Prawno-Historyczne”, artykuł złożony do druku.
Gałędek M., Rekonstrukcja zarządu wojewódzkiego i obwodowego w powstaniu listopadowym, [w:] Przemiany ustrojowe Królestwa Polskiego w latach 1830-1833, red. L. Mażewski, Radzymin 2014.
Gałędek M., Rola administracji w systemie politycznym Królestwa Polskiego do 1830 r., [w:] System polityczny, prawo, konstytucja i ustrój Królestwa Polskiego 1815-1830, red. L. Mażewski, Radzymin 2013.
Gałędek M., Ustawa konstytucyjna Królestwa Polskiego w poglądach księcia Franciszka Ksawerego Druckiego-Lubeckiego, [w:] System polityczny, prawo, konstytucja i ustrój Królestwa Polskiego 1815-1830, red. L. Mażewski, Radzymin 2013.
Izdebski H., Historia administracji, Warszawa 1997.
Izdebski H., Historia administracji a historia biurokracji, „Państwo i Prawo” 1975, z. 5.
Izdebski H., Rada Administracyjna Królestwa Polskiego 1815-1830, Warszawa 1978.
Kallas M., Organy administracji terytorialnej w Księstwie Warszawskim, Wrocław 1975.
Krzymkowski M., Status prawny urzędników Księstwa Warszawskiego, Poznań 2004.
Leśnodorski B., Szkoła Prawa i Nauk Administracyjnych w Księstwie Warszawskim, [w:] Studia z dziejów Wydziału Prawa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1963.
Lindenfeld D.F., The Practical Imagination. The German Sciences of States in the Nineteenth Century, Chicago 1997.
Malec J., Wpływy napoleońskie w strukturze administracji ziem polskich w pierwszej połowie XIX wieku, [w:] Studia z dziejów administracji nowożytnej, red. J. Malec, Kraków 2003.
Mycielski M., «Miasto ma mieszkańców, wieś obywateli». Kajetana Koźmiana koncepcje wspólnoty politycznej (do 1830 roku), Wrocław 2004.
Mycielski M., Rząd Królestwa Polskiego wobec sejmików i zgromadzeń gminnych 1815-1830, Warszawa 2010.
Osterloh K.-H., Joseph von Sonnenfels und die österreichische Reformbewegung im Zeitalterdes aufgeklärten Absolutismus: Eine Studie zum Zusammenhang von Kameralwissenschaft und Verwaltungspraxis, „Historische Studien” 1970, nr 409.
Pearsson Th.S., Russian Officialdom in Crisis. Autocracy and Local Self-Government,1861-1900, Cambridge 1989.
Przygodzki J., Rada Najwyższa Tymczasowa Księstwa Warszawskiego 1813-1815: organizacja i działalność, Wrocław 2002.
Raadschelders J.C.N., Handbook of Administrative History, New Brunswick 1998.
Raeff M., Michael Speransky: Statesman of Imperial Russia, 1772-1832, Haga 1957.
Raeff M., The Well-Ordered Police State. Social and Institutional Change through Law in the Germanies and Russia, 1600–1800, New Haven 1983.
Rostocki W., Postawa polityczna komisarzy obwodowych w 1830-1831 r., [w:] Społeczeństwo Królestwa Polskiego, red. W. Kula, t. 3, Warszawa 1968.
Rowe M., From Reich to State. The Rhineland in the Revolutionary Age,1780-1830,Cambridge 2003.
Sobociński W., Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Królewsko-Warszawskiego (1816–1830), [w:] Studia z dziejów Wydziału Prawa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1963.
Stolleis M., Public Law in Germany, 1800-1914, Oxford 2001.
Winiarz A., Organizacja i działalność komisji egzaminacyjnych w Księstwie Warszawskim i Królestwie Polskim (1807-1831), „Przegląd Historyczno-Oświatowy” 1986, nr 4.
Winiarz A., Stanisława Staszica koncepcja organizacji szkolnictwa w teorii i praktyce, „Rozprawy z Dziejów Oświaty” 2006, t. 54.
Witkowski W., Historia administracji w Polsce 1764-1989, Warszawa 2007.
