O sławnych prawodawcach w wierszach Adama Mickiewicza
Ключевые слова:
Adam Mickiewicz, sławni prawodawcy, Zaleukos, Appiusz Klaudiusz, JustynianАннотация
Adam Mickiewicz is regarded as the greatest Polish poet. His works have a timeless value, providing an inexhaustible source of inspiration for subsequent generations of readers. In the works by Adam Mickiewicz, we can find many references to ancient laws, including the famous lawgivers. In the poem Warcaby, the poet notes that lawgivers often did not obey the laws which they themselves had established. He reminds the reader of the story of the Greek ruler Zaleucus, who lived in the 7th century B.C. He punished adulterers with the loss of both eyes. When his own son committed the crime, Zaleucus violated this law. He decided to have one of his son’s eyes taken out and one of his own. Another lawgiver mentioned by Adam Mickiewicz in the poem is Appius Claudius. He was a member of a special commission composed of ten men (decemviri legibus scribundis) who wrote in the years 451–450 B.C. the Law of the Twelve Tables (lex duodecim tabularum). Shortly afterwards, however, he was guilty of violating the law in an attempt to deprive a beautiful plebeian girl, Verginia, of her freedom. Another of the famous lawgivers mentioned by the poet, in his poems Walka miodowa and Jamby [Na imieninach Onufrego Pietraszkiewicza], is byzantine emperor Justinian the Great. In Jamby Adam Mickiewicz mentions the Digest (Digesta), the main part of the codification of the Roman law written during the reign of Justinian. The Digest was published in Latin in 533 A.D., and later translated into Greek, so it’s also known as the Pandects.
Библиографические ссылки
Adcock F.E., Literary Tradition and Early Greek Code-Makers, „The Cambridge Historical Journal” 1927, nr 2.
Archiwum Filomatów, cz. I: Korespondencya 1815–1823, wydał J. Czubek, t. I: 1815–1820, Kraków 1913.
Archiwum Filomatów, cz. II: Materyały do Historyi Towarzystwa Filomatów, t. I, wydali S. Szpotański i S. Pietraszkiewiczówna, Kraków 1920.
Białynicka Z., Studia i praca nauczycielska młodego Mickiewicza, „Rozprawy z dziejów oświaty”, red. Ł. Kurdybacha, t. II, Wrocław 1959.
Biblioteka Narodowa, Rękopis nr II/7500: Wacław Borowy: Dodatek krytyczny do „Dzieł wszystkich” Mickiewicza, t. II, Odmiany tekstu: wiersze różne [ze zbioru Poezyir. 1822].
Borowy W., O poezji Mickiewicza, wyd. 2, Lublin 1999.
Breyer S., Spór Horeszków z Soplicami. Studium z dziedziny problematyki prawnej „Pana Tadeusza”, Warszawa 1955.
Camassa G., Aux origines de la codification écrite des lois en Grèce, [w:] Les savoirs de l'écriture. En Grèce ancienne, red. M. Detienne, Lille 1988.
Cohen D., The Athenian law of adultery, „Revue internationale des droits l’antiquité” 1984, nr 31.
Dąbkowski P., Uwagi prawne w „Panu Tadeuszu”, „Gazeta Sądowa Warszawska” 1899, nr 4, 5 i 6.
Dębiński A., Rzymskie prawo prywatne. Kompendium, wyd. 5, Warszawa 2011.
Dernałowicz M., Kostenicz K., Makowiecka Z., Kronika życia i twórczości Mickiewicza. Lata 1798–1824, Warszawa 1957.
Digesta Iustiniani. Digesta Justyniańskie, tekst i przekład, t. I: Księgi 1–4, red. T. Palmirski, Kraków 2013.
Dydyński T., Historya źródeł prawa rzymskiego, Warszawa 1904.
Elmore J., The Purpose of the Decemviral Legislation, „Classical Philology” 1922, nr 2.
Glotz G., Histoire grecque, t. I: Des origines aux guerres médiques, wyd. 5, Paris 1986.
Górski K., Kilka wyrażeń prawniczych w języku Mickiewicza, „Język Polski” 1948, nr 5.
Holewiński W., Rzut oka na szkoły prawa rzymskiego we Włoszech i Francyi, „Themis Polska” seria II, 1913, nr 1.
Humbert G., Decemviri, [w:] Ch. Daremberg, E. Saglio, Dictionnaire des antiquités grecques et romaines d’après les textes et les monuments, t. II (1), Paris 1892.
Humbert G., Caillemer E., Adulterium (en Grèce), [w:] Ch. Daremberg, E. Saglio, Dictionnaire des antiquités grecques et romaines d’après les textes et les monuments, t. I, Paris 1873.
Jońca M., Cudzołóstwo (moicheia) w społeczeństwie i prawie ateńskim epoki klasycznej, [w:] Contra leges et bonos mores. Przestępstwa obyczajowe w starożytnej Grecji i Rzymie, red. H. Kowalski i M. Kuryłowicz, Lublin 2005.
Jońca M., Głośne rzymskie procesy karne, Wrocław 2009.
Kleiner J., Mickiewicz, t. I, Lublin 1948.
Kodrębski J., Prawo rzymskie w Polsce XIX wieku, Łódź 1990.
Kołakowski Z., Prawo rzymskie w literaturze polskiej, „Prawo” 1938, nr 1–2.
Kuryłowicz M., Prawa antyczne. Wykłady z historii najstarszych praw świata, Lublin 2006.
Lelewel J., Dzieje starożytne. Od początku czasów historycznych do drugiey połowy wieku szóstego, ery chrześciańskiey, Wilno 1818.
Lewis J.D., Early Greek Lawgivers, London 2007.
Link S., Die Gesetzgebung des Zaleukos im epizephyrischen Lokroi, „Klio” 1992, nr 74. Litewski W., Historia źródeł prawa rzymskiego, Warszawa–Kraków 1989.
Lizisowa M.T., Prawem sądzić czyli o języku Statutów Litewskich w Panu Tadeuszu, Kraków 1998.
Łopalewski T., Filomackie recenzje utworów Mickiewicza. Uwagi nad wierszem „Warcaby”do Hieronima pisanym, „Twórczość” 1945, nr 4.
Makowiecka Z., Malewski Franciszek Hieronim, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XIX, Wrocław 1974.
Méyet L., Mickiewicz nauczycielem prawa, [w:] Prawda: książka zbiorowa dla uczczenia dwudziestopięcioletniej działalności Aleksandra Świętochowskiego 1870–1895, Lwów–Petersburg 1899.
Mężyński K., Gotfryd Ernest Groddeck, profesor Adama Mickiewicza: próba rewizji, Gdańsk 1974.
Mickiewicz A., Poezye, t. I, Wilno 1822.
Mickiewicz A., Dzieła(wydanie narodowe), t. I: Wiersze, Warszawa 1949; t. V: Pisma prozą. Część pierwsza, Warszawa 1950; t. VII: Pisma prozą. Część trzecia, Warszawa 1950; t. VIII: Literatura słowiańska. Kurs pierwszy, Warszawa 1952; t. IX: Literatura słowiańska. Kurs pierwszy, Warszawa 1952; t. XI: Literatura słowiańska. Kurs trzeci i czwarty, Warszawa 1953.
Mühl M., Die Gesetze des Zaleukos und Charondas, „Klio” 1929, nr 22.
Nowak Z.J., Pietraszkiewicz Onufry, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XXVI, Wrocław 1981.
Oldfather W.A., Lokroi, [w:] Real-Encyclopädie der classischen Altertumswissenschaft, red. A. Pauly, G. Wissowa, t. XIII (2), Stuttgart 1927.
Otto J., Cujas (Cuiacius) Jacques (1522–1590), [w:] Juristen. Ein biographisches Lexikon. Von der Antike bis zum 20. Jahrhundert, red. M. Stolleis, München 1995.
Pigoń S., Czeczot Jan, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. IV, Kraków 1938.
Półturzycki J., Adam Mickiewicz jako nauczyciel i pedagog, Toruń 1998.
Sinko T., Mickiewicz i antyk, Wrocław 1957.
Słownik języka Adama Mickiewicza, red. K. Górski, t. II, Wrocław–Warszawa–Kraków 1964.
Smith G., Early Greek Codes, „Classical Philology” 1922, nr 3.
Świętochowski R., Rokicki Marcin (1777–1847), [w:] Polscy kanoniści (wiek XIX i XX).Część druga L-Ż. Zebrane zbiorowo materiały opracował i ułożył J.R. Bar, Warszawa 1981.
Šalna R., Wileńscy przyjaciele Adama Mickiewicza. Z języka litewskiego przetłumaczył W. Piotrowicz, Vilnius 2001.
Taubenschlag R., Proces o Werginię. Studyum historyczno-prawne, „Rozprawy Akademii Umiejętności. Wydział Historyczno-Filozoficzny”, seria II, t. XXXV, ogólnego zbioru t. 60, Kraków 1917.
Thomas R., Zaleucus, [w:] The Oxford Classical Dictionary, red. S. Hornblower, A. Spawforth, wyd. 3, Oxford 1999.
Ure P.N., Hornblower S., aisymnetes, [w:] The Oxford Classical Dictionary, red. S. Hornblower, A. Spawforth, wyd. 3, Oxford 1999.
Van Compernolle R., La législation aristocratique de Locres Epizephyrienne, dite législationde Zaleukos, „L’antiquité Classique” 1981, nr 50.
Witkowski S., Państwo greckie, Lwów 1938.
Wolicki A., aisymnetes, [w:] Słownik kultury antycznej, red. naukowa R. Kulesza, Warszawa 2012.
Zabłoccy M. i J., Ustawa XII Tablic. Tekst, tłumaczenie, objaśnienia, Warszawa 2000.
Zabłocka M., Ustawa XII Tablic. Rekonstrukcje doby Renesansu, Warszawa 2000.
Zarębina M., Poeta wśród prawników. O Panu Tadeuszu inaczej, Kraków 1999.
Ziemba T., Mickiewicz pod wpływem profesorów wileńskich, „Biblioteka Warszawska”1883, t. I, ogólnego zbioru t. 169–172.
