Projekt ustawy o nadzwyczajnych środkach działania w interesie ochrony obywateli i państwa z 1981 r. Przyczynek do genezy stanu wojennego

Авторы

  • Michał Stokowski Uniwersytet w Białymstoku

Ключевые слова:

stan wojenny, projekt ustawy o nadzwyczajnych środkach działania w interesie ochrony obywateli i państwa, projekt ustawy o nadzwyczajnych pełnomocnictwach dla rządu

Аннотация

13 grudnia 1981 r. w przemówieniu telewizyjnym gen. Wojciech Jaruzelski ogłosił wprowadzenie stanu wojennego po uprzednio otrzymanej w dniu 12 grudnia 1981 r. zgodzie na jego wprowadzenie od Rady Państwa. Władze Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej na czele z gen. Wojciechem Jaruzelskim w ciągu kolejnych 2 lat na podstawie dekretu o stanie wojennym drastycznie ograniczyły życie codzienne milionów Polaków, próbując przeciwstawić się opozycji politycznej, której uosobieniem była „Solidarność”. Podjęcie tak drastycznego środka przeciwko opozycji politycznej w literaturze przedmiotu budzi wielokrotnie dyskusję, czy nie było innych możliwości w celu wyegzekwowania spokoju politycznego w Polsce. Wielu autorów wskazuje jako alternatywę dla dekretu o stanie wojennym projekt ustawy o nadzwyczajnych środkach działania w interesie ochrony obywateli i państwa, który w swoich przepisach był znacznie bardziej liberalnym i mnie skrajnym aktem prawnym. Niniejszy tekst ma za zadanie przedstawić projekt ustawy o nadzwyczajnych pełnomocnictwach dla rządu (alternatywna nazwa projektu ustawy). Praca została w dużej mierze oparta na materiałach uzyskanych w toku kwerendy archiwalnej akt z Instytutu Pamięci Narodowej oraz akt z Archiwum Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, które w toku gromadzenia materiału zostały przekazane do Archiwum Akt Nowych w Warszawie. Materiał badawczy został również pozyskany z artykułów prasowych „Solidarności” oraz z „Trybuny Ludu”, licznych publikacji naukowych, stenogramów i druków sejmowych będących w cyfrowym zasobie Biblioteki Sejmowej.

Биография автора

  • Michał Stokowski, Uniwersytet w Białymstoku

    ORCID: 0000-0002-6239-6587

    Michał Paweł Stokowski – Uniwersytet w Białymstoku – Szkoła Doktorska Nauk Społecznych – Wydział Prawa – Katedra Nauk Historyczno-Prawnych, Teorii i Filozofii Prawa oraz Komparatystyki Prawniczej – Pracownia Historii Prawa

Библиографические ссылки

Monitor Polski.

Pismo Prymasa Józefa Glempa do marszałka Sejmu, 6 grudnia 1981 r., [w:] P. Raina, Kościół w PRL. Dokumenty, Poznań-Pelpin 1996, t. II.

Tajne Dokumenty Biura Politycznego PZPR a „Solidarność” 1980-1981, red. Z. Włodek, Londyn 1992.

PZPR a „Solidarność" 1980–1981. Tajne dokumenty Biura Politycznego, red. P. Chojnacki, Warszawa 2013.

Stan Wojenny 1981-1983, Zeszyt 3, Wybór Źródeł, Teki edukacyjne IPN, Katowice 2021.

Piątek P., Nalepa P., Wokół Genezy Stanu Wojennego. Studium historyczno-prawne, https://stapp.ipn.gov.pl/sip/art/geneza.pdf.

Mołdawa T., Ludzie Władzy 1944-1991. Władze państwowe i polityczne Polski według stanu na dzień 28 lutego 1991 r., Warszawa 1991.

Bałtruszajtys G. (red.), Profesorowie Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego 1808-2008, Warszawa 2008.

Kędzierski J., Polityka i prawo. Wprowadzenie i prawna ocena stanu wojennego w Polsce w 1981 r., [w:] A. Grześkowiak, Prawo karne stanu wojennego, Lublin 2006.

Mażewski L., Problem legalności stanu wojennego z 12-13 grudnia 1981 r. Studium z historii prawa polskiego, Warszawa 2012.

Rakowski-Kłos I., Dzień przed. Czym żyliśmy 12 grudnia 1981 r., Kraków 2021.

Paczkowski A., Wojna polsko-jaruzelska. Stan wojenny, czyli kontrrewolucja generałów, wydanie rozszerzone, Warszawa 2021.

Jaruzelski W., Stan Wojenny. Dlaczego…, Warszawa 1992.

Paczkowski A., Droga do „mniejszego zła”. Strategia i taktyka obozu władzy lipiec 1980-styczeń 1982, Kraków 2002.

Kowalski L., Komitet Obrony Kraju (MON-PZPR-MSW), Warszawa 2011.

Kukliński R., Wojna z Narodem widziana od środka, Warszawa 1987.

„Życie Warszawy” 1981 r.

„Trybuna Ludu” 1981 r.

Sprawozdanie stenograficzne z 17. Posiedzenia Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z dnia 30 października 1981 r.

Archiwum Akt Nowych, Urząd Rady Ministrów, nr 2/290/0/-/2.5/16.

Archiwum IPN Oddział w Białymstoku, IPN BU 1098/8 tom 722, Proj. Ustawy o nadzwyczajnych środkach działania w interesie ochrony obywateli i państwa.

Zasoby cyfrowe Biblioteki Sejmowej, Parlamentaria polskie 1919-2001, https://bs.sejm.gov.pl.

Загрузки

Опубликован

2023-12-30

Как цитировать

Projekt ustawy o nadzwyczajnych środkach działania w interesie ochrony obywateli i państwa z 1981 r. Przyczynek do genezy stanu wojennego. (2023). Miscellanea Historico-Iuridica, 22(2), 373-396. https://miscellanea.uwb.edu.pl/article/view/792

Похожие статьи

1-10 из 446

Вы также можете начать расширеннвй поиск похожих статей для этой статьи.