Czesława Martyniaka krytyka normatywizmu Hansa Kelsena
Słowa kluczowe:
Kelsen, normatywizm, czysta teoria prawa, Martyniak, moc obowiązująca prawa, prawo naturalneAbstrakt
Artykuł ma na celu przedstawienie krytyki czystej teorii prawa Hansa Kelsena dokonaną przez Czesława Martyniaka i zaprezentowanie “pozytywnego” rozwiązania. Martyniak sprowadził krytykę normatywizmu Kelsena do trzech kwestii: 1) jednolitości jego podstaw filozoficznych; 2) mocy obowiązującej prawa i 3) prawa naturalnego. Krytyka koncepcji prawa Kelsena przeprowadzona przez Martyniaka jest starciem się dwu stanowisk odnośnie Kantowskiego rozdziału sfery bytu i powinności w dziedzinie prawa. Kelsen jest skrajnym zwolennikiem rozdziału Sein i Sollen, natomiast Martyniak wprost przeciwnie: afirmuje współistnienie i łączność tych sfer. Opowiedzenie się za wzajemną separacją sfery bytu i powinności rodzi – wg Martyniaka – wiele absurdalnych konsekwencji na gruncie prawa i jego teorii. Krytyka normatywizmu przebiega po linii tomistycznej. Martyniak jest wyraźnie inspirowany myślą Tomasza z Akwinu, ale jest to jej twórcza adaptacja. Po przeprowadzeniu krytyki Martyniak proponuje “tomistyczne” rozwiązanie kwestii: mocy obowiązującej prawa i prawa naturalnego. Ta propozycja Martyniaka dopełnia krytykę. Jest dyskusyjne na ile krytyka normatywizmu Hansa Kelsena dokonana przez Czasława Martyniaka ma walor tylko historyczny, a na ile ponadczasowy. Zależy to chyba od wagi stawianych problemów i ich “odwieczności” oraz niebanalnych rozwiązań.
Bibliografia
Bosiacki A., Wstęp, [w:] Czysta teoria prawa, H. Kelsen, Warszawa 2014.
Charzyński R., Relacja prawa naturalnego do stanowionego według Czesława Martyniaka, „Prawo – Administracja – Kościół” 2005, nr 1-2 (20-21).
Czepita S., Koncepcje teoretycznoprawne w Polsce międzywojennej, „Czasopismo prawno-historyczne” 1980, t. XXXII, z. 2.
Czuma Ł., Problematyka społeczno-filozoficzna w pracach Czesława Martyniaka, [w:] W nurcie zagadnień posoborowych: praca zbiorowa, red. B. Bejze, t. 4, Warszawa 1970.
Czuma Ł., Waśkiewicz H., Czesław Martyniak (1906-1939). Nota biograficzna, [w:] W nurcie zagadnień posoborowych: praca zbiorowa, red. B. Bejze, t. 4, Warszawa 1970.
Janeczek S., Filozofia na KUL-u, Lublin 2001.
Kalinowski J., ŚP. Czesław Martyniak, „Roczniki Nauk Społecznych: Prawo, Ekonomia, Socjologia” 1949, t. 1.
Kelsen H., Czysta teoria prawa, Warszawa 2014.
Łuszczyńska M., Filozof prawa natury – Czesław Martyniak (w 65. rocznicę śmierci), „Studia Iuridica Lublinensia” 2004, t. 4.
Łuszczyńska M., Filozofia prawa Czesława Martyniaka, Lublin 2008.
Łuszczyńska M., Tomistyczny stosunek prawa stanowionego do prawa naturalnego w ujęciu Czesława Martyniaka, [w:] Idee jako źródło instytucji politycznych i prawnych: ogólnopolska konferencja historyków doktryn politycznych i prawnych, Krasnobród, 26-29 września 2002, red. L. Dubel, Lublin 2003.
Martyniak C., Moc obowiązująca prawa, [w:] Dzieła, C. Martyniak, Lublin 2017.
Motyka K., Martyniak Czesław, [w:] Encyklopedia filozofii polskiej, red. A. Maryniarczyk, t. 2, Lublin 2011.
Motyka K., Poglądy filozoficznoprawne Czesława Martyniaka na tle europejskim, [w:] Prawo, kultura, uniwersytet: 80 lat ośrodka prawniczego KUL, red. A. Dębiński, Lublin 1999.
Niemiec H., Czesław Martyniak – filozof prawa naturalnego, „Summarium: sprawozdania Towarzystwa Naukowego KUL” 1997-1998, 26-27 (46-47), wyd. 2000.
Niemiec H., Obiektywna podstawa prawa w ujęciu Czesława Martyniaka, [w:] Prawo, kultura, uniwersytet: 80 lat ośrodka prawniczego KUL, red. A. Dębiński, Lublin 1999.
Peretiatkowicz A., Czesław Martyniak: Moc obowiązująca prawa a teoria Kelsena, Lublin 1938, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1939, 1.
Piechowiak M., Pozytywizm prawniczy, [w:] Powszechna encyklopedia filozofii, red. A. Maryniarczyk, t. 8, Lublin 2007.
van Acker L., Zapomniana krytyka Kelsena, „Roczniki Nauk Społecznych” 1977, t. V.
Waśkiewicz H., Czesław Martyniak jako filozof prawa, [w:] W nurcie zagadnień posoborowych: praca zbiorowa, red. B. Bejze, t. 4, Warszawa 1970.
Wroczyński K., Kelsen Hans, [w:] Powszechna encyklopedia filozofii, red. A. Maryniarczyk, t. 5, Lublin 2004.
Wroczyński K., Normatywizm prawny, [w:] Powszechna encyklopedia filozofii, red. A. Maryniarczyk, t. 7, Lublin 2006.
