Sejmik preński (1791–1794)

Abstrakt

Sejm Wielki przeprowadził reformę administracyjną, w ramach której utworzono w Rzeczpospolitej nowe powiaty i wyznaczono miejsca obradowania sejmików. W wyniku tego z powiatu kowieńskiego wydzielono powiat preński, który funkcjonował do upadku Rzeczpospolitej. Jego powstanie miało powody administracyjne, ale przyczyniło się też do zakończenia konfliktów, które często i z dużą siłą wybuchały na sejmiku kowieńskim. W Prenach odbywać się miały osobne sejmiki z prawem do wyboru dwóch posłów na sejm i jednego deputata na Trybunał. Pierwszy raz sejmik preński zebrał się w lutym 1792 r., wówczas przede wszystkim zajął się wyrażaniem poparcia dla Konstytucji 3 Maja i jej zaprzysiężeniem. Kolejny raz sejmik preński zebrał się w zupełnie innej sytuacji politycznej, po zawiązaniu konfederacji targowickiej. Zadaniem tego sejmiku był wybór posłów na sejm grodzieński, który miał zatwierdzić drugi rozbiór. Celem artykułu jest omówienie dziejów sejmików preńskich oraz wydanie niepublikowanych dotąd akt tegoż sejmiku. Należą do nich laudum i instrukcja na sejmik 1792 oraz notatka i list relacjonujący przebieg tego sejmiku. Stanowią one uzupełnienie wydanych wcześniej akt sejmiku kowieńskiego z czasów dwóch ostatnich władców i wydane są przy zastosowaniu podobnych zasad edytorskich. Akta dotyczące kolejnego zgromadzenia tego sejmiku w 1793 r. zostały już wcześniej opublikowane, ale również wykorzystano je dla zbadania dziejów tegoż sejmiku.