Wojenne losy sądowników białostockich w świetle postępowań o uznanie za zmarłego i o stwierdzenie zgonu prowadzonych w Sądzie Grodzkim w Białymstoku w latach 1946–1950

Abstrakt

Artykuł prezentuje losy ofiar II wojny światowej wśród przedstawicieli białostockiego wymiaru sprawiedliwości. Zostały one odtworzone na podstawie akt sądowych postępowań o uznanie za zmarłego i o stwierdzenie zgonu, prowadzonych w Sądzie Grodzkim w Białymstoku w latach 1946–1950. Postępowania te odbywały się na podstawie procedury przewidzianej w dekrecie z dnia 29 sierpnia 1945 r. Prawo osobowe. Odnaleziono osiem akt spraw sędziów, adwokatów, komorników oraz pracowników administracyjnych: Karola Wolisza, Cezarego Pochodowicza, Stanisława Wykpisza, Henryka Jaromy, Juliana Powojskiego, Bolesława Jana Stokowskiego, Stefana Dolińskiego oraz Kiwy Tesfue. Większość wymienionych była ofiarami systemu sowieckiego, wśród nich są oficerowie rezerwy zamordowani w Katyniu. Ofiarami mordów nazistowskich byli natomiast pracownicy administracyjni sądów. Ustalone osoby nie są jedynymi ofiarami wojny wśród sądowników białostockich. Artykuł wymienia przykładowo dwóch ważnych przedstawicieli: żołnierzy ruchu oporu, z których jeden został zamordowany w wyniku procesu w czasach komunistycznych. Badania w tym zakresie będą kontynuowane.