Dwukrotnie skazany nazistowski prokurator. Sprawy Hellmutha Hollanda przed sądami polskimi (1949–1954)

Авторы

  • Konrad Graczyk Uniwersytet Śląski w Katowicach/Instytut Pamięci Narodowej

Ключевые слова:

Generalne Gubernatorstwo, odpowiedzialność karna, zbrodnie przeciwko ludzkości, sądownictwo, prokurator, III Rzesza

Аннотация

Opracowanie poświęcono dwóm sprawom karnym wytoczonym przed sądami polskimi Hellmuthowi Hollandowi w związku z pełnieniem przez niego funkcji kierownika Niemieckiej Prokuratury w Piotrkowie w Generalnym Gubernatorstwie. Holland był oskarżycielem w postępowaniach prowadzonych przed Sądem Specjalnym w Piotrkowie, w których to postępowaniach składał wnioski o skazanie oskarżonych na karę śmierci, która była następnie orzekana i wykonywana. Wykonując swoją funkcję nadużywał swoich uprawnień, naruszając ustawodawstwo okupanta. Jego czyny zostały rozpoznane w dwóch osobnych postępowaniach karnych, zakończonych dwoma wyrokami skazującymi – Sądu Okręgowego w Piotrkowie w 1949 r. oraz Sądu Wojewódzkiego w Łodzi w 1954 r. Podstawą prawną skazania był dekret Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 31 sierpnia 1944 r. o wymiarze kary dla faszystowsko-hitlerowskich zbrodniarzy winnych zabójstw i znęcania się nad ludnością cywilną i jeńcami oraz dla zdrajców Narodu Polskiego. Ze względu na dwukrotne skazanie oraz surowość wymiaru kary przypadek Hollanda różni się od innych, opisanych dotychczas w literaturze spraw skazań prawników III Rzeszy za ich działalność na okupowanych ziemiach polskich. W opracowaniu przede wszystkim wykorzystano akta dwóch postępowań karnych, przechowywane w Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Łodzi. Pomocniczo wykorzystano archiwalia z Niemiec, w tym akta postępowania prowadzonego przeciwko Hollandowi w Republice Federalnej Niemiec, które zostało umorzone oraz literaturę przedmiotu. Do badań wykorzystano metodę historyczną oraz formalno-dogmatyczną. Skazanie Hollanda dotychczas nie było znane w literaturze, a akta jego spraw karnych nie były wykorzystywane naukowo.

Биография автора

  • Konrad Graczyk, Uniwersytet Śląski w Katowicach/Instytut Pamięci Narodowej

    ORCID: 0000-0002-0991-2036

    dr Konrad Józef Graczyk – Nauka Polska: baza danych Ośrodka Przetwarzania Informacji – Państwowego Instytutu Badawczego

    dr Konrad Graczyk, prof. UŚ – Uniwersytet Śląski w Katowicach – Wydział Prawa i Administracji

    dr Konrad Graczyk – zastępca dyrektora BBH – Instytut Pamięci Narodowej – Biuro Badań Historycznych

Библиографические ссылки

Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Łodzi, IPN Ld 503/48, t. 1-4.

Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie, BU 0330/236, t. 19; GK 94/2751.

Bundesarchiv Berlin, R 102/282; R 3001/84075.

Staatsarchiv Freiburg, F 176/23.

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 1965 r., sygn. IV KR 98/65, OSNKW 1965/11/133, LEX nr 121217.

„Krakauer Zeitung”.

Becker Maximilian, Mitstreiter im Volkstumskampf. Deutsche Justiz in den eingegliederten Ostgebieten 1939–1945, München 2014.

Gewerkschaftsfeinde in Richterroben. Eine Dokumentation über die Verbrechen der heute noch in Westdeutschland amtierenden Nazi-Blutrichter und Staatsanwälte gegen antifaschistische Gewerkschafter, Berlin 1963, cz. 2.

Góral Jan, Uzdowski Maciej, Hitlerowski Sąd Specjalny w Piotrkowie Trybunalskim. Zarys działalności, [w:] Materiały z sesji naukowej: Okupacja hitlerowska w Piotrkowskiem, red. Jan Góral, Piotrków Trybunalski 1998.

Graczyk Konrad, Convicted Nazi lawyer. The case of Gerhard Pchalek in the Gera District Court in 1960, „Acta Iuris Stetinensis” 2020, nr 1.

Graczyk Konrad, Convicted Nazi prosecutor. The 1950 case of Josef Abbott before the Court of Appeals in Gdańsk, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2023, t. 41, nr 1.

Graczyk Konrad, Sąd Specjalny w Stanisławowie (Sondergericht Stanislau) i jego przewodniczący (1941–1944). Pod znakiem eksterminacji, „Studia nad Totalitaryzmami i Wiekiem XX” 2023, t. 7.

Graczyk Konrad, Skazany nazistowski sędzia. Sprawa Alberta Michela przed Sądem Okręgowym w Krakowie (1948–1949), [w:] Nazwać zbrodnie po imieniu. Ustalenia Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w sprawie zbrodni z okresu II wojny światowej, red. Sylwia Karowicz-Bienias, Rafał Leśkiewicz, Andrzej Pozorski, Warszawa 2021.

Graczyk Konrad, Z działalności Sądu Specjalnego w Piotrkowie (Sondergericht Petrikau) (1939–1945), „Saeculum Christianum” 2023, t. 30, nr 2.

Kładoczny Piotr, Prawo jako narzędzie represji w Polsce Ludowej (1944–1956). Prawna analiza kategorii przestępstw przeciwko państwu, Warszawa 2004.

Kobierska-Motas Elżbieta, Ekstradycja przestępców wojennych do Polski z czterech stref okupacyjnych Niemiec 1946–1950, Warszawa 1992, cz. II.

Kubicki Leszek, Zbrodnie wojenne w świetle prawa polskiego, Warszawa 1963.

Kubicki Leszek, Zbrodnie z okresu II wojny światowej w świetle prawa polskiego, [w:] System prawa karnego. O przestępstwach w szczególności, red. Igor Andrejew, Leszek Kubicki, Jan Waszczyński, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1985, t. IV, cz. 1.

Lityński Adam, Historia prawa Polski Ludowej, Warszawa 2013.

Lityński Adam, O prawie i sądach początków Polski Ludowej, Białystok 1999.

Pasek Andrzej, Przestępstwa okupacyjne w polskim prawie karnym z lat 1944–1956, Wrocław 2002.

Wrzyszcz Andrzej, Okupacyjne sądownictwo niemieckie w Generalnym Gubernatorstwie 1939–1945. Organizacja i funkcjonowanie, Lublin 2008.

Загрузки

Опубликован

2024-12-24

Как цитировать

Dwukrotnie skazany nazistowski prokurator. Sprawy Hellmutha Hollanda przed sądami polskimi (1949–1954). (2024). Miscellanea Historico-Iuridica, 23(1), 585-614. https://miscellanea.uwb.edu.pl/article/view/894

Похожие статьи

1-10 из 227

Вы также можете начать расширеннвй поиск похожих статей для этой статьи.