Regional councils summoned within provinces as a special form of state self-government in the Grand Duchy of Lithuania
Keywords:
Grand Duchy of Lithuania, regional councils of nobility, interregnum, gathering of nobility, state self-governmentAbstract
A particularly difficult time for the Grand Duchy of Lithuania was the period of interregnum following the death of Zygmunt August. It led to the introduction of special forms of gatherings by the nobility. Summoning regional councils within provinces allowed for speeding up the decision-making process, which at the time was necessary. It was also a convenient way for the dominant elites of that period (the magnates) to control the nobility. It was an original contribution of Lithuania to the form of the regional council of nobility, which was adopted from the Kingdom of Poland. The Regional Council of Vilnius, held in the said form, was sometimes taking decisions applicable for the whole country.
References
Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie, Archiwum Radziwiłłów, dział II, sygn. 164.
Archiwum Narodowe w Krakowie, Zbiór Rusieckich, sygn. 155.
Lulewicz H., Akta zjazdów stanów W[ielkiego] K[sięstwa] L[itewskiego], t. 1: Okresy bezkrólewia, Warszawa 2006.
Piekosiński F., Statut litewski, cz. 1, Kraków 1899.
Piekosiński F., Statut litewski drugiej redakcyi (1566), [w:] Archiwum Komisyi Prawniczej, t. 7, Kraków 1900.
Balzer O., Początek sądów kapturowych, „Ateneum” 1885, t. 2.
Choińska-Mika J., Między społeczeństwem szlacheckim a władzą: problemy komunikacji, społeczności lokalne – władza w epoce Jana Kazimierza, Warszawa 2002.
Czapliński W., Historia sejmu polskiego, t. 1: Do schyłku szlacheckiej Rzeczypospolitej, red. Michalski J., Warszawa 1984.
Downar-Zapolski M.W., Istorija Biełorussii, Mińsk 2005.
Juczas M.A., Litowskoje Wielikoje Kniażestwo wo wtoroj połowinie XIV - naczale XV w.[ieka] i borba litowskogo naroda za niezawisimost. Awtoreferat dissiertacii na soiskanie uczonej stiepieni kandidata istoriczeskich nauk, Moskwa 1956.
Łappo I.I., Wielikoje Kniażestwo Litowskoje za wriemia ot zakluczenija Lublinskoj unii do smierti Stiefana Batorija (1569-1586), t. 1, Sankt-Peterburg 1901.
Kamiński A.S., Historia Rzeczypospolitej Wielu Narodów 1505-1795. Obywatele, ich państwa, społeczeństwo, kultura, Lublin 2000.
Kiaupienė J., Pirmieji tarpuvaldžiai: 1572-1573, 1574-1576, 1586-1587 metai, [w:] J. Kiaupienė, I. Lukšaitė, Lietuvos istorija, t. 5: Veržli Naujųjų laikų pradžia. Lietuvos Didžioji Kunigaikštystė 1529-1588 metais, Vilnius 2013.
Konieczna D., Ustrój i funkcjonowanie sejmiku brzeskolitewskiego w latach 1565-1763, Warszawa 2013.
Lityński A., Sejmiki ziemskie 1764-1793. Dzieje reformy, Katowice 1988.
Lulewicz H., Funkcjonowanie sądownictwa szlacheckiego w Wielkim Księstwie Litewskim w okresie pierwszych bezkrólewi (1572-1576), [w:] Z dziejów kultury prawnej: studia ofiarowane Profesorowi Juliuszowi Bardachowi w dziewięćdziesięciolecie urodzin, Warszawa 2004.
Lulewicz H., Gniewów o unię ciąg dalszy. Stosunki polsko-litewskie w latach 1569-1588, Warszawa 2002.
Lulewicz H., Zjazd w Rudnikach we wrześniu 1572 roku, „Przegląd Historyczny” 2000, t. 91, z. 2.
Martinowicz M.W., Wielikoje Kniażestwo Litowskoje, Russkoje i Żemajtskoje. Ot priedposyłok k sozdaniju do Ljublinskoj unii 1569 goda, Minsk 2014.
Padalinski U., Stanowisko szlachty Wielkiego Księstwa Litewskiego wobec instytucji sejmu walnego w końcu XVI wieku, [w:] Kultura parlamentarna epoki staropolskiej, red. A. Stroynowski, Warszawa 2013.
Płaza S., Sucheni-Grabowska A., Z badań nad polskim parlamentaryzmem XVI wieku, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 1974, t. 26, z. 1.
Priesnjakow A.E., Litowsko-russkoje gosudarstwo w XIII-XVI ww., Minsk 2013.
Rachuba A., Wielkie Księstwo Litewskie w systemie parlamentarnym Rzeczypospolitej w latach 1569-1763, Warszawa 2002.
Seredyka J., Konwokacja wileńska, ale jaka?, „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej im. Powstańców Śląskich w Opolu, Historia. Studia z historii Polski i powszechnej od czasów najdawniejszych do XVIII wieku”, t. 12, Opole 1974.
Szałanda A., Grodski sud Garadzienskaga pawieta W[ielikogo] K[niażestwa] L[itowskogo] u drugoj pałowie XVI-XVII st., cz. 2, Funkcyjanawannie garadzienskaga grodskaga suda u peryjad pierszych beskaraleujau 1572-1576 gg., „Garadzienski palimpsest 2011”, Minsk 2012.
Wisner H., Konwokacja Wileńska. Z dziejów parlamentaryzmu litewskiego w czasach Zygmunta III, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 1968, t. 20, z. 2.
Wisner H., Rzeczpospolita Wazów, t. 3: Sławne Państwo Wielkie Księstwo Litewskie, Warszawa 2008.
Wisner H., Sejmiki litewskie w czasach Zygmunta III i Władysława IV. Konwokacja wileńska oraz sejmiki przedsejmowe i relacyjne, „Miscellanea Historica-Archivistica” 1989, t. 3.
Wisner H., Sejm litewski czy konwokacja wileńska?, „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej im. Powstańców Śląskich w Opolu, Historia. Studia z historii Polski i powszechnej od czasów najdawniejszych do XVIII wieku”, t. 12, Opole 1974.
Wisner H., Zakres i efektywność uchwał konwokacji wileńskiej. Czasy Zygmunta III, [w:] Kultura polityczna w Polsce, t. 6: Litwa w polskiej tradycji i kulturze politycznej, cz. 2, red. M. Kosman, Poznań 2006.
Zakrzewski A.B., Recepcja ustroju i prawa w Wielkim Księstwie Litewskim, XIV-XVIII wiek, „Studia Iuridica” 2002, t. 40.
Zakrzewski A.B., Sejmiki Wielkiego Księstwa Litewskiego XVI-XVIII w. Ustrój i funkcjonowanie: sejmik trocki, Warszawa 2000.
Zakrzewski A.B., Wielkie Księstwo Litewskie (XVI-XVIII w.). Prawo – ustrój – społeczeństwo, Warszawa 2013.
Zakrzewski W., Po ucieczce Henryka: dzieje bezkrólewia 1574-1575, Kraków 1878.
