Ukraina na drodze do suwerenności. Uwagi historyka prawa
Recenzja: A. Olechno, Ewolucja konstytucyjnych podstaw systemu rządów Ukrainy, Białystok 2019, ss. 290
Ключевые слова:
Ukraina, bolszewicy, walki, Rosja, ZSRRАннотация
Autor omawia historię tworzenie suwerennego państwa – Ukrainy w XX w. Rozpoczyna od przedstawienia działań Ukraińców po rewolucji w Rosji w 1917 r. Wśród polityków ukraińskich ścierały się rożne koncepcje: autonomia w ramach federacyjnej republiki rosyjskiej czy suwerenne państwo. Przeważyła koncepcja podjęcia walki o suwerenną Ukrainę. Reprezentował i realizował ten kierunek przede wszystkim Symon Petlura. Bardzo konfliktowe były sprawy terytorialne, które ziemie mają należeć w przyszłości do suwerennej Ukrainy. W tej sprawie Ukraińcy popadli w konflikt ze wszystkimi sąsiadami. Tym samym znaleźli się jak gdyby w okrążeniu [oblężeniu]. Najcięższe walki toczyli z rosyjskimi bolszewikami w latach 1918–1920. Na Ukrainie toczyła się też wojna domowa z bolszewikami ukraińskimi. Wówczas to Symon Petlura sprzymierzył się z Polską przeciwko rosyjskim bolszewikom. Naród ukraiński nie poparł tego sojuszu. Ukrainę podbiła bolszewicka Rosja. Na kilkadziesiąt lat została ona jedną z republik Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. Jak wiadomo, Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich było to – wbrew nazwie – państwo scentralizowane, w którym przez kilkadziesiąt lat panowały rządy terroru. W 1991 r., za czasów Michała Gorbaczowa, Ukraina była jedną z republik ZSRR, która najwcześniej wystąpiła ze Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. Po raz pierwszy w swojej historii Ukraina stała się suwerennym państwem.
Библиографические ссылки
Ancewicz F., Stalinowska koncepcja państwa na tle ewolucji ustrojowej Związku Socjalistycznych Republik Sowieckich, Lublin 2001.
Batowski H., Rozpad Austro-Węgier 1914–1918. (Sprawy narodowościowe i działania dyplomatyczne), wyd. 2 popr. i uzup., Kraków 1982.
Butler W.E., Soviet Law, London 1983.
Čistakov O.I., Konstitucia RSFSR 1918 goda, Moskva 1984 // Чистяков О.И., Конституция РСФСР 1918 года, Москва 1984.
Fiedorczyk P., Lityński A., Stawarska-Rippel A., Wojny XX wieku i ich skutki dla ustrojów państwowych i prawa, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 2019, t. LXXI, z.1.
Gil A., Białoruś i Ukraina wobec Europy – kontekst dziejowy i wspołczesność: zarys problematyki, [w:] Wprowadzenie do studiów wschodnioeuropejskich, t. 2: Ukraina i Białoruś: przeszłość i współczesność ziem między Rzeczpospolitą a Rosją, red. W. Paruch, Lublin 2013.
Golubko V., Armia Ukrains'koi narodnoi respubliki 1917–1918. Utvorenna i borot'ba za deržavu, L'viv 1997 // Голубко В., Армія Української Народної республіки 1917–1918. Утворення і боротьба за державу, Львів 1997.
Golubko B., Koncepcia ukrains'koi deržavi u bačenni Simona Petluri. Visnik Prikarpats'kogo universitetu. Istoria. - Vip. 23-24. (Do 20-litta utvorenna kafedri istorii slov`an i 80-ričča profesora Petra Fedorčaka), Ivano-Frankivs'k 2013 // Голубко B., Концепція Української держави у баченні Симона Петлюри. Вісник Прикарпатського університету. Історія. - Вип. 23-24. (До 20-ліття утворення кафедри історії слов’ян і 80-річчя професора Петра Федорчака), Івано-Франківськ 2013.
Gorbaczow M., Sam ze wspomnieniami, tłum. O. Morańska, Warszawa 2014.
Hazard J.N., A Constitution for „Developed Socialism”, [w:] Soviet Law after Stalin, t. 2: Social Engineering Through Law, red. D.D. Barry, G. Ginsburgs, P.B. Maggs, Alphen aan den Rijn 1978.
Hazard J. N., The Evolution of the Soviet Constitution, [w:] Toward the ,,Rule of Law” in Russia? Political and Legal Reform in the Transition Period, red. D.D. Barry, New York–London 1992.
Hrycak J., Historia Ukrainy 1772–1999. Narodziny nowoczesnego narodu, tłum. K. Kotyńska, Lublin 2000
Huskey E., From Legal Nihilism to Pravovoe Gosudarstvo. Soviet Legal Development 1917–1990, [w:] Toward the ,,Rule of Law” in Russia? Political and Legal Reform in the Transition Period, red. D.D. Barry, New York–London 1992.
Isaev I.A., Istoria gosudarstva i prava Rossii, 4-e izdanie, Moskva 2016 // Исаев И.А., История государства и права России, 4-е издание, Москва 2016.
Istoria deržavi i prava Ukraini. Akademičnij kurs, t. 2., red. V.J. Tacij, A.J. Porožin, Kiiv 2000 // Iсторiя держави i права України. Академiчний куpс, т. 2, ред. В.Й. Тацiй, А.Й. Порожин, Київ 2000.
Istoria otečestvennogo gosudarstva i prava, č. 1, red. O.I. Čistakov, Moskva 2006 // История отечественнoго государства и права, ч. 1, ред. О.И. Чистяков, Москва 2006.
Istoria otečestvennogo gosudarstva i prava, č. 2, red. O.I. Čistakov, Moskva 2006 // История отечественнoго государства и права, ч. 2, ред. О.И. Чистяков, Москва 2006.
Istoria sovetskoj konstitucii (v dokumentah) 1917–1956, Moskva 1957 // История советской конституции (в документах) 1917–1956, Москва 1957.
Istoria sovetskoj konstitucii. Sbornik dokumentov. 1917–1957, Moskva 1957 // История советской конституции. Сборник документов. 1917–1957, Москва 1957.
Kuśnierz R., Ukraina w latach kolektywizacji i Wielkiego Głodu (1929–1933), Toruń 2008.
Leksykon historii powszechnej 1900–1945, red. S. Sierpowski, S. Żerko, Poznań 1996.
Leksykon historii świata, red. A. Bartnicki, Warszawa 1998.
Leksykon historii świata: Rosja, red. W. Sienkiewicz, Warszawa 2001.
Lenin, Dzieła wszystkie, t. 35, Warszawa 1988.
Lityński A., Między „białym” a „czerwonym” imperium. Rzecz o narodach w Rosji 1917–1922, Sosnowiec 2018.
Lityński A., Prawo Rosji i ZSRR 1917–1991, czyli historia wszechzwiązkowego komunistycznego prawa (bolszewików), Warszawa 2017.
Marciniak W., Rozgrabione imperium. Upadek Związku Sowieckiego i powstanie Federacji Rosyjskiej, Kraków 2004.
Materski W., Pięć kłamstw Lenina, Rosja po przewrocie bolszewickim. Propaganda a rzeczywistość, Warszawa 2019.
Monolatij I., Walak M., Ukraińska i białoruska idea państwowa – próby urzeczywistnienia, [w:] Wprowadzenie do studiów wschodnioeuropejskich, t. 2: Ukraina i Białoruś: przeszłość i współczesność ziem między Rzeczpospolitą a Rosją, red. W. Paruch, Lublin 2013.
Olechno A., Ewolucja konstytucyjnych podstaw systemu rządów Ukrainy, Białystok 2019.
Olechno A., Instytucja prezydenta na tle początków państwowości ukraińskiej, „Miscellanea Historico-Iuridica” 2009, t. 8.
Pipes R., Czerwone imperium. Powstanie Związku Sowieckiego, tłum. W. Jeżewski, Warszawa 2015.
Przebinda G., Smaga J., Kto jest kim w Rosji po 1917 roku, Kraków 2000.
Romer M., Dzienniki, t. 3: 1916–1919, Warszawa 2018.
Roszkowski W, hasło Wynnyczenko Wołodymir, [w:] Słownik biograficzny Europy Środkowo-Wschodniej, red. W. Roszkowski, J. Kofman, Warszawa 2004.
Roszkowski W., hasło Skoropadśkyj [Skoropadski] Pawło, [w:] Słownik biograficzny Europy Środkowo-Wschodniej, red. W. Roszkowsk, J. Kofman, Warszawa 2004.
Serczyk W.A., Historia Ukrainy, Wrocław 2009.
Smaga J., Narodziny i upadek imperium. ZSRR 1917–1991, Kraków 1992.
Stelmach A., Zmiana i stabilność w systemie politycznym współczesnej Rosji, Poznań 2003.
Stryjek T., hasło [Hruszewski] Mychajło, [w:] Słownik biograficzny Europy Środkowo-Wschodniej, red. W. Roszkowski, J. Kofman, Warszawa 2004.
Stryjek T., hasło Petlura Symon, [w:] Słownik biograficzny Europy Środkowo-Wschodniej, red. W. Roszkowski, J. Kofman, Warszawa 2004.
Suchecki W., Geneza federalizmu radzieckiego, Warszawa 1961.
Sylwestrzak A., Konstytucja RFSRR z 10 VII 1918 roku, „Państwo i Prawo” 1988, z. 7.
Symon Petlura. Przywódca niepodległej Ukrainy, red. M. Szumiło, Warszawa 2021.
Toczek E., wstęp do: Konstytucja Ukrainy uchwalona na piątej sesji Rady Najwyższej Ukrainy 28 czerwca 1996 roku, wstęp i tłum. E. Toczek, Warszawa 1999.
Waldenberg M., Kwestie narodowe w Europie Środkowo-Wschodniej. Dzieje. Idee, Warszawa 1992.
Walicki A., Marksizm i skok do królestwa wolności. Dzieje komunistycznej utopii, Warszawa 1996.
Wielka Encyklopedia Powszechna PWN, Warszawa 2001–2005.
Wojna R., W ogniu rosyjskiej wojny wewnętrznej 1918-1920, Warszawa 1975.
Zieliński E., Rada Najwyższa Parlament Ukrainy, Warszawa 2003.
Zieliński E., System konstytucyjny Ukrainy, Warszawa 2007.
Загрузки
Опубликован
Выпуск
Раздел
Лицензия
Copyright (c) 2021 Miscellanea Historico-Iuridica
Это произведение доступно по лицензии Creative Commons «Attribution-ShareAlike» («Атрибуция — На тех же условиях») 4.0 Всемирная.
